Hij is een voorbeeld voor zijn medespelers, hij wordt geadoreerd in de Johan Cruijff ArenA. Dušan Tadić geniet gezag; als aanvoerder van Ajax en van het nationale team van Servië. Dušan Tadić is ook een inspiratiebron voor de voetballende jeugd in Bačka Topola, een plaatsje met krap 15.000 inwoners in de Servische provincie Vojvodina.

Tadić is allang weg uit zijn geboorteplaats, gelegen halverwege Belgrado en Boedapest. Zijn ambities en talenten brachten hem naar het nabije Vojvodina Novi Sad. Vandaar ging hij op zijn 21ste naar FC Groningen, het startpunt van een buitenlandse carrière die hem via FC Twente en Southampton FC in 2018 bij Ajax bracht.

Ajax zal vermoedelijk zijn laatste club als speler zijn. In november wordt Tadić 33, zijn contract loopt door tot medio 2024. In Bačka Topola, waar zijn ouders en overige familie wonen, rendeert de inspiratie van Dušan Tadić. In de Superlige van Servië doet TSC, Topolyai Sport Club, van zich spreken. De dorpsclub, spelend in een stadionnetje voor 5.000 toeschouwers, kwalificeerde zich vorig seizoen voor Europees voetbal en hijgt dit seizen als nummer drie in de nek van de twee traditionele topclubs uit Belgrado, Rode  Ster en Partizan.

VIKTOR ORBAN

Dušan Tadić heeft geen bemoeienis met de club in zijn geboorteplaats. Hij gunt zich geen tijd daarvoor, zo gedreven als hij bezig is bij Ajax; op het trainingsveld, in de kleedkamer, in de fitnessruimte. TSC Bačka Topola geniet wel zijn sympathie, en dat geldt opmerkelijk genoeg ook voor Viktór Orban, de premier van Hongarije die binnen  de Europese Unie vaak irritatie oproept met zijn politieke opvattingen en besluiten in eigen land.

Orban heeft zich opgeworpen als financier van het dorpsclubje. Op websites is te zien hoe hij, met een clubsjaal om, goede maatjes is met de voorzitter van de club. De steun van Orban past in zijn politiek om zieltjes te winnen in regio’s met Hongaarse roots. Toen TSC Backa Topola in 1913 werd opgericht,  lag de geboorteplaats van Dušan Tadić nog binnen het Oostenrijks-Hongaarse rijk.

CONTRACT AJAX

Wanneer Tadić terugkeert op zijn basis is nog ongewis. Zijn contract bij Ajax voorziet in een vervolg tot 2026 als trainer na het einde van zijn spelerscarrière in 2024. Om hem voor Ajax te behouden heeft de Amsterdamse club inmiddels al twee keer een nieuwe, nog lucratievere verbintenis met hem afgesloten. Deze zomer nog hengelde AC Milan naar de diensten van Tadić. De afwijzing van Ajax klonk onverbiddelijk. Tadić drong niet langer aan. Naar verluidt staat hij nu voor 4 miljoen euro per jaar op de loonlijst.

Met  het binnenhalen van Tadić verlegde Ajax in 2018 de grenzen, niet alleen financieel, ook sportief. Tegelijkertijd verruilde ook Daley Blind de Premier League voor de Johan Cruijff ArenA. Hun komst maakte Ajax volwassen en bleek een beslissend zetje in de hunkering naar aansluiting met de Europese top. In Engeland waren Tadić en Blind geen van beiden hoogvliegers, met Ajax stalen ze in de Champions League de show tegen onder meer Juventus, Real Madrid en Tottenham Hotspur. Op een handvol seconden slechts struikelde Ajax voordat in 2019 de finale zou zijn bereikt.

Op  zo’n soortgelijke hoofdrol vlast Ajax dit seizoen. Het kende al de meevaller niet de allerzwaarst mogelijke  tegenstanders in de poule te hebben getroffen met Borussia Dortmund, Sporting de Portugal en Besiktas. De start, een zege met 5-1 uit in Portugal, versterkte het elan. Met zijn routine, leiderschap én goals is Dušan Tadić voor Ajax een belangrijke gids op de Europese toernooivelden.

STATUS ALS TOPPER

In het NOS-programma Studio Voetbal werd zondag een staatje gepresenteerd met doelpunten in Europese wedstrijden. Tadić volgt daarin op korte afstand de scores van internationaal erkende toppers als Robert Lewandowski, Lionel Messi en Kylian Mbappé. Zoveel status heeft de Serviër in Europa niet. Met zijn land lukte het hem alleen op het WK van 2018 een rol te spelen, kortstondig en nauwelijks opgemerkt. Vervolgens bood Ajax hem op zijn 29ste een nieuw podium.

Dušan Tadić maakte snel indruk bij Ajax; door zijn tactisch inzicht, zijn mentaliteit, zijn passing, door de wijze waarop hij verantwoordelijkheid wilde dragen. Jongere Ajacieden spiegelden zich aan zijn opofferingen in het krachthonk, aan zijn discipline. Hij was hun voorbeeld, die omgekeerd ook zijn waardering uitsprak voor de talenten van de youngsters, ook voor spelers die nooit tot de vaste eerste keus behoorden. Carel Eiting bijvoorbeeld. ,,Een slimme jongen, een intelligente speler”, zei  Tadić over de middenvelder die nu op zijn 23ste bij Racing Genk speelt.

Tadić was van meet af aan de leider van het elftal, maar morrelde nooit aan de aanvoerdersband van Matthijs de Ligt. Sinds diens vertrek naar Juventus draagt hij, vanzelfsprekend, wél de band. Het heeft hem niet veranderd:  ,,Ook zonder band zou ik dezelfde persoon zijn, hetzelfde doen, hetzelfde eisen, van mezelf en van mijn medespelers.”

Gerard Reve moest eens weten wat voetbal in Nederland tegenwoordig losmaakt. ‘Weg met Ajax! Weg met Feijenoord! Dood aan de arbeider! Ik vind het jammer dat bij een voetbalwedstrijd niet beide partijen kunnen verliezen en dat er zo zelden doden bij vallen’, schreef Reve (1923-2006) in 1971.

Het citaat van een van de grootste Nederlandse schrijvers staat vermeld in Betaald voetbal in Nederland – geschiedenis van een turbulente sport. Een interessant boek waarin historicus Gerrit Valk schetst hoe wonderlijke lotgevallen elkaar voortdurend opvolgen en overal aandacht opeisen. Reve zou gruwen bij wat nu dagelijks daarover voorbij komt.  Vijftien jaar na zijn overlijden spuien abonnee-zender ESPN, social media, websites en kranten de hele dag door ‘voetbalnieuwtjes’.

Valk houdt 416 pagina’s lang oog voor de grote lijnen in de ontwikkeling van het betaald voetbal in Nederland sinds de invoering in 1954. In zijn boek vind je evenwel geen woord over de initiatieven om te komen tot een BeNeLiga, een Atlantic League (met Schotland en Scandinavië) of de mislukte poging van PSV om onderdak te vinden in de Duitse Bundesliga. ,,Ik heb die pogingen niet genoemd, niet bewust, maar het kwam er niet van. Misschien had het wel gemoeten”, zegt Gerrit Valk daarover. Zijn verklaring kan ook illustratief zijn voor de desinteresse in Nederland voor een BeNeLiga, hoezeer ook veel clubs in Nederland gebaat kunnen zijn bij een gemengde competitie met een gemiddeld hoger niveau.

WISSELBELEID ROGER SCHMIDT

Zonder BeNeLiga biedt het Nederlandse voetbal dag in dag uit genoeg stof tot discussie.  Steeds nadrukkelijker mengen ook de supporters zich daarin. In online debatten, in de stadions. Verbolgen reageerden de fans van PSV zondag op het wisselbeleid van PSV-coach-coach Roger Schmidt. Massaal klonk het ’Schaam je kapot’, na de ontluisterende nederlaag, met 0-4, in eigen huis tegen Feyenoord.

De woede-kreet van de doorgaans loyale en hondstrouwe aanhang gold zowel spelers als coach. Illustratief was het knetterende gejoel en gefluit bij de vervanging van international Cody Gakpo, de gevaarlijkste aanvaller, na 60 minuten al, toen het  nog maar 0-1 stond. Vijf minuten later smeekten de fans, opnieuw massaal, om de komst van Noni Madueke, een jonge (19) Engelsman die snel is uitgegroeid tot publiekslieveling.

JONGLEREN

Het passeren van Madueke, de  reserverol voor aanvoerder Marco van Ginkel en de vroege vervanging van Gakpo en Pröpper riepen zondag andermaal vragen op bij de wijze waarop Schmidt met zijn spelers jongleert. Ook bij Feyenoord keken ze er van op. ,,Toen Gakpo werd vervangen, keken we elkaar eens aan. Wij vonden het wel prettig dat de beste aanvaller eraf werd gehaald. Dat gaf ons extra elan”, zei Feyenoord-aanvoerder Jens Toornstra. In soortgelijke bewoordingen liet Feyenoord-coach Arne Slot zich uit.

Schmidt reageerde onbewogen op de opmerkingen uit het Rotterdamse kamp, alsof ze hem niet hadden geraakt. De verklaring van de coach van PSV voor zijn roulettes met belangrijke spelers komt steeds op hetzelfde neer, al sinds hij vorig seizoen door de clubleiding in Eindhoven als een goeroe van het moderne data-voetbal werd binnengehaald. ,,Ik wissel veel en vroeg om de spelers fris te houden, om energie in het team te houden, want het seizoen is lang.”

EXTREEM

Het is een methode die weinig andere trainers zo extreem doorvoeren als Roger Schmidt.  Het resultaat is vooralsnog weinig tastbaar; vorig seizoen al en nu dreigt hetzelfde voor PSV.  In het beslissende duel met Benfica om een plaats in de groepsfase van de Champions League speelde PSV thuis een uur lang tegen een tienmans-team van de Portugezen zonder tot scoren te komen.

Ook in dat duel wekte Schmidt verbazing met zijn ingrepen, ook bij de spelers. ,,Er kwamen bij ons wat kleine jongens in terwijl de grote mannen achterin bleven staan. We hadden toch wat meer moeten forceren”, zei Marco van Ginkel toen. Na de wedstrijd tegen Feyenoord verpakte Davy Pröpper zijn kritiek in verwondering. ,,Pröpper had maar energie voor 45 minuten”, had zijn coach verklaard. Pröpper: ,,Of ik moe was? Ik voelde me fit en sterk genoeg om na de rust door te gaan.”

DRIEVOUDIGE WISSEL

Pröpper was een van de liefst drie spelers die al tijdens de pauze bij 0-1 werden vervangen, hoewel de eerste helft tót de laatste minuut nog gelijk opwas gegaan. Gaandeweg de tweede helft openbaarde zich hoezeer het gerouleer van Schmidt de automatismen en het vertrouwen aantasten. Steeds meer spelers van PSV vragen zich af hoelang ze in het veld mogen blijven, het maakt ze onzeker en ondermijnt hun krachten.

Tijdens het EK sprak Oranje-coach Frank de Boer zijn verbazing al uit over het geringe krachtenarsenaal van PSV’er Donyell Malen (inmiddels bij Borussia Dortmund spelend). Volgens De Boer was gebleken dat Malen niet langer dan 60 minuten optimaal kon presteren. Zo’n zelfde scenario tekent zich af voor Madueke en Gakpo nu Schmidt nadrukkelijk grenzen stelt aan hun speeltijd.

ZONDER BEGRIP

Interessant wordt de vraag of de spelers dit blijven pikken. De andere routiniers, zoals Mario Götze en de Braziliaan André Ramalho hoor je er niet over. Bij de suppoters van PSV raakt het geduld al op. Roger Schmidt trekt zich er niets van. ,,Ik doe het op mijn manier. Wat anderen daarvan vinden, interesseert me niet”, zei hij zondag, zonder enig begrip te tonen voor het gemor onder de fans.

Schmidt mag hopen dat de resultaten van PSV, met over een maand de uitwedstrijd bij Ajax, hem gelijk gaan geven. Anders wordt zijn vaak onbegrepen coaching een bijzonder onderdeel van de geschiedenis van PSV.

Opnieuw viel de naam Noa Lang niet toen Louis van Gaal vorige week sprak over wat Oranje nog te kort komt. ,,We zitten mager in onze vleugelspelers. Daarom gaan we El Ghazi bij Aston Villa bekijken”, zei Van Gaal, die voor zijn eerste drie interlands Cody Gakpo (PSV), Steven Berghuis (Ajax)  Steven Bergwijn (Tottenham Hotspur) en Donyell Malen op de flanken inzette.

Voor de posities in de aanval is er nog wel meer keus, los van Noa Lang. Bij Nice spelen Justin Kluivert en  Calvin Stengs, voor Arnaut ‘Danjuma’ Groeneveld betaalde Villareal onlangs 25 miljoen euro. Groeneveld (ex- Club Brugge) heeft met Noa Lang gemeen dat zijn naam zelden valt bij bespiegelingen over Oranje.

In het tv-programma Rondo sprak Ruud Gullit zondagavond zijn verbazing er over uit dat Noa Lang na een klein jaar Club Brugge nog altijd niet wordt genoemd als Oranje-kandidaat. ,,Hij heeft iets ongelooflijks als speler, het lijkt wel alsof niemand het wil zien. Rond het Nederlands Elftal hoor ik nooit iemand over hem praten. Ik weet niet waarom, ik ben er heel nieuwsgierig naar.”

Op de opmerkingen van Gullit haakte zijn tafelgenoot Marco van Basten in. ,,Heeft dat niet met zijn mentaliteit te maken?”, opperde Van Basten. ,,Maar de moeilijkste jongens zijn meestal goed. Wij waren in onze tijd toch ook heel lastig”, reageerde Gullit.

B-CATEGORIE AJAX

De verbazing ebde weg zonder dat er nog tegels werden gelicht. Ajax liet Noa Lang vorig jaar nogal gemakkelijk naar Club Brugge vertrekken nadat hij als huurspeler bij FC Twente geen onvergetelijke  indruk had gemaakt. Niet meer dan 6 miljoen hoefde de Belgische kampioen voor Lang te betalen, een prijs waarvoor Ajax doorgaans  spelers uit de B-categorie laat vertrekken.

Inmiddels behoort Noa Lang al een jaar lang tot de besten in de Pro League. De interesse in hem is in Nederland nauwelijks toegenomen; niet bij de staf van Oranje, niet in de media. Slechts af en toe vielen de spotlights op hem als hij in actie kwam voor Jong Oranje.

DENIGREREND

De vraag mag zijn of de Belgische competitie (en de prestaties van Nederlandse spelers daarin) in Nederland wel serieus worden genomen. Menig maal wordt er slechts denigrerend gesproken als de Pro League met clubs als Zulte Waregem en AS Eupen ter sprake komt. De achteloosheid waarmee in Nederland gedachten over een BeNeLiga worden weggeschoven, onderstreept de desinteresse.

Bijzonder is het daarom dat Feyenoord zijn hoop in de aanval nu vestigt op Cyriel Dessers, een spits die in de Belgische competitie nauwelijks uit de verf kwam. Zijn zeven goals in 31 wedstrijden met Racing Genk staan in schril met de reputatie die hij een jaar eerder opbouwde bij Heracles Almelo als gedeeld topscorer van de Eredivisie. ,,Ik had bij Genk de pech dat ik moest opboksen tegen Paul Onuachu, die 34 doelpunten maakte. Als je als voetballer alleen maar mag trainen, dan gaat het plezier er een beetje van af”, zei Dessers over zijn prestaties bij Genk. Hij was al in Madrid om onderhandelingen af te ronden met CD Leganés, een club uit de Spaanse tweede divisie, toen Feyenoord hem op de laatste dag van de transferperiode alsnog naar Rotterdam lokte.

PEILSTOK

De prestaties van Dessers bij de volksclub van Rotterdam kunnen een peilstok vormen voor een vergelijking van het niveau tussen Nederland en België. ,,Met Cyriel Dessers hebben we een speler die meteen het net weet te  vinden als de bal voor zijn voeten komt. Hij is een echte doelpuntenmaker, die dat in de Nederlandse competitie al heeft bewezen”, zegt zijn trainer Arne Slot, de opvolger van Dick Advocaat, over de nieuwe spits. Bij Feyenoord moet Dessers de concurrentie aangaan met Bryan Linssen, een heel ander type en nu na vier ronden Eredivisie gedeeld tweede op de lijst met topschutters.

Feyenoord zal ook dit seizoen niet de beste club van Nederland zijn, hoe verwachtingsvol de altijd fel meelevende fans weer van nieuwe successen dromen. Ajax en PSV moeten opnieuw hoger worden aangeslagen en beschikken bovendien over ruimere financiële mogelijkheden. Tegenover het verlies van Steven Berghuis (naar Ajax) staat de komst van diverse nieuwe spelers, die voor meer evenwicht moeten zorgen.

GUUS TIL

Meest opvallende nieuweling is vooralsnog Guus Til (23), oud-speler van AZ en gehuurd van Spartak Moskou waar hij in zijn tweede seizoen nog maar mondjesmaat aan bod kwam. Bij Feyenoord maakte Til snel indruk als aanvallende middenvelder, met diepgang en goals. In zijn geval aarzelde Louis van Gaal niet lang om hem bij Oranje te halen. De debutant honoreerde zijn uitverkiezing met een doelpunt. Noa Lang moet het met enige verbittering hebben aangezien.

De prestaties van spelers als Dessers en Til in de Nederlandse competitie roepen opnieuw de vraag op waarom het kennelijk zoveel gemakkelijker is om in de Eredivisie naam te maken en tot scoren te komen dan daarbuiten. Ook Giorgios Giakoumakis geeft stof tot nadenken daarover. De 26-jarige Griek werd vorig seizoen met ruime voorsprong topscorer van de Eredivisie. Zijn 26 goals in 30 wedstrijden konden niet voorkomen dat zijn club, VVV Venlo, degradeerde. Vervolgens moest VVV tot de laatste dagen van de transferperiode wachten voordat uiteindelijk Celtic bereid bleek 2,5 miljoen euro, niet méér, uit te trekken voor de topscorer van Nederland.

SÉBASTIEN HALLER

Soortgelijke twijfel komt op bij de huidige topscorer van de Eredivisie, Sébastien Haller. Voor de Frans-Ivoriaanse aanvaller betaalde Ajax in januari 2021 22,5 miljoen euro aan West Ham United. Vervolgens verzuimde de Amsterdamse club hem tijdig aan te melden voor de Europa League. Dit seizoen zal Haller in de Champions League mogen aantonen of hij daadwerkelijk uitkomt boven het niveau van de gemiddelde Eredivisie-topscorer.

‘Als Van Gaal de tijd krijgt, kunnen we de Belgen op den duur hebben’, filosofeerde columnist Henk Spaan dinsdag in de Amsterdamse krant Het Parool.  En toen moest de klinkende 6-1 op Turkije later die avond nog komen.

In de opleving van Oranje, na een mistroostig verlopen EK, kende de euforie dinsdag nauwelijks nog grenzen. Bij de spelers is de spelvreugde terug. Hun coach glunderde en genoot van de lof waarop de fans hem onthaalden toen hij na afloop naar de tv-camera’s  paradeerde. Alsof hij een ereronde mocht maken.

,,Ons streven was in deze kwalificatieweek een grote stap te zetten naar het WK. Met ons geweldige doelsaldo en als koploper in de poule hebben we nu alles in eigen hand. Met deze fantastische, hele blije groep, een groep vol teamspirit, met jongens die alles voor elkaar doen, is het heerlijk werken”, sprak Louis van Gaal.

ZELFDE ROMP

En toch wijkt het Oranje van Van Gaal niet eens zoveel af van het team dat zich onder Frank de Boer al in de achtste finales door Tsjechië lijdzaam uit het EK liet knikkeren. Ja, de aanvoerder is terug, Virgil van Dijk, na een jaar knieletsel. En er staat een nieuwe, talentvolle keeper, de jonge Feyenoorder Justin Bijlow. Maar verder kiest Van Gaal voor grotendeels dezelfde spelers die drie maanden geleden al de romp van Oranje vormden.

Zou dit team, nummer 12 op de FIFA-ranking, dan ineens zoveel sterker zijn geworden dat Oranje nu de Rode Duivels kan gaan overvleugelen. In een vergelijkend warenonderzoek noemde Henk Spaan in zijn Parool-column slechts drie Belgische spelers die in het  Nederlands Elftal de voorkeur zouden krijgen: Romelu Lukaku, Hans Vanaken en Thibaut Courtois. Voor het gemak, of uit vergeetachtigheid, zag de vaak door Ajax verblinde columnist  Kevin De Bruyne over het hoofd.

DRIE VERDEDIGERS

‘In Depay hebben wij een soort Hazard en in Wijnaldum een soort Tielemans. Een Frenkie de Jong hebben ze in België weer niet. Naar een De Vrij, een De Ligt en een Van Dijk kunnen de Belgen fluiten’, schreef Henk Spaan.

Met De Vrij, De Ligt en Van Dijk telt Oranje drie topverdedigers van wie Van Gaal er maar twee opstelt. ,,Ik neig naar een systeem met vijf verdedigers, maar de meeste spelers hebben een voorkeur voor 4-3-3. Daaraan geef ik dan maar gehoor. Want 5-3-2 of 5-2-3 vergt te veel tijd om dat goed te kunnen uitvoeren. Daar ontbreekt nu de tijd voor.”

BESPREKINGEN

Trainingstijd was er nauwelijks voor Louis van Gaal toen hij vorige week aan zijn derde termijn als bondscoach begon.  De meeste energie stak hij daarom in besprekingen met het team, met elke speler apart, soms wel drie of vier keer. ,,Leuk was dat, maar ook vermoeiend. Ik moest ook kunnen beoordelen wát ik kon zeggen, welke toonhoogte ik moest gebruiken om bij de spelers te laten binnendringen wat ik wilde zien.”

Uit tegen Noorwegen bleef er vorige week nog veel te wensen over en mocht Oranje blij zijn dat Erling Haaland de trekker slechts één keer doeltreffend kon overhalen (1-1). De 4-0 op Montenegro droeg vervolgens aan de overtuigingskracht binnen de spelersgroep. De teamspirit resulteerde dinsdagavond tegen Turkije na 55 seconden al in een staaltje hogeschoolvoetbal van Steven Berghuis, Memphis Depay en Davy Klaassen met de openingstreffer van Klaassen als bekroning.

HATTRICK DEPAY

Halverwege zat Oranje al op rozen met een voorsprong van 3-0 en een rode kaart voor Turkije, dat zich nog niet verlost heeft van het EK-dip.  Na de rust voltooide Memphis Depay zijn eerste hattrick als international en leidde een fout van Bijlow pas in de laatste minuut tot een tegentreffer: 6-1. De schoonheidsfout kon de vreugde nauwelijks nog verstoren in de Johan Cruijff ArenA, vertolkt door Memphis Depay (27), die met 33 doelpunten op gelijke hoogte is gekomen met legendes als  Johan Cruijff en Abe Lenstra.

Depay is vaker verguisd dan vereerd in Oranje. Deze week groeide hij uit tot idool van de fans. Zeven jaar geleden debuteerde de nieuwe Barcelona-aanvaller onder Van Gaal in Oranje, die hem na het WK in Brazilië  meenam naar Manchester United. De samenwerking mislukte. ,,Ik heb me ontwikkeld, als mens, ook als speler”, zegt Depay nu. Van Gaal: ,,In die tijd miste Memphis nog oriëntatie-vermogen. Hij heeft zijn intuïtieve vrijheid nodig om te kunnen renderen. Bij het Nederlands elftal proberen we dat te creëren met de diepgang van onze lopende spelers, die naast hem opduiken en daarmee Memphis helpen.”

BINNEN VIJF SECONDEN

De keuze voor twee lopende middenvelders, Klaassen en Wijnaldum, is een van de nieuwe elementen in het spel van Oranje. Een tweede aspect dat Van Gaal er in heeft gehamerd is het zo snel mogelijk terugveroveren van de bal, steeds binnen vijf seconden. ,,Door dat te benadrukken probeer ik te bewerkstelligen dat mijn spelers bij balverlies daarop steeds gefocust moeten zijn. Als dat, zoals nu tegen de Turken, binnen een minuut resultaat oplevert, zie je de spelers groeien omdat ze er in kunnen geloven”, aldus Van Gaal.

De opvattingen van Louis van Gaal overtuigen niet alleen de spelers. Via de media maakt de 70-jarige coach ook een heel andere indruk op de supporters dan voorheen.  De vaak als autoritair en eigenwijs afgeschilderde coach is nu geliefd bij de fans. Hij is minder bozig, incidenteel nog wel op en enkele journalist, hij pakt steeds vaker uit met humor en een gulle lach. De persconferenties met de new look Van Gaal leveren vermakelijke beelden en rake woorden op – vooralsnog.

ROBERTO MARTINEZ

De wijze waarop Van Gaal nu van zijn terugkeer aan het front geniet, na vijf jaar, wekt de indruk dat hij al die tijd verbeten in de wachtkamer heeft doorgebracht, hopend op de kans een landenteam naar succes te leiden. Als opvolger van Ronald Koeman kreeg Frank de Boer de voorkeur bij Oranje. Terwijl Louis van Gaal vijf jaar lang als pensionado moest afwachten, bleef België met Roberto Martinez vergeefs uitkijken naar een tastbaar resultaat in een groot toernooi. Reken maar Louis van Gaal wel eens heeft bedacht hoe dat met hem beter had gekund.

Ze spelen  in de top van de Premier League, de Primera Division, de Serie A, de Ligue 1, de Bundesliga, bij Ajax en bij PSV. Maar bij het weerzien in Zeist kregen de internationals van Oranje deze week erin gehamerd dat teamwork belangrijker is dan ego. Om dat te onderstrepen had Louis van Gaal, hun nieuwe chef, een filmpje laten monteren met de Olympische Spelen als inspiratiebron.

,,Met hun zilveren medaille op de 4 keer 400 meter estafette lieten de Nederlandse atleten zien hoe teamwork een meerwaarde geeft aan individuele kwaliteit. De tweede loper liep in de finale één seconde sneller dan hij eerder had gedaan. Ja, met vliegende start, maar omdat hij onderdeel van een team was, ging zijn individuele kwaliteit omhoog”, legt Van Gaal uit.

In het zicht van de volgende WK-kwalificatiefase, waarin woensdag Noorwegen uit wacht, hebben zijn woorden indruk gemaakt op de spelers. ,,Louis van Gaal brengt iets extra’s mee. Je merkt dat in de groep het gevoel leeft om dat ook op het veld te laten zien”, aldus  aanvoerder Virgil van Dijk, die na een jaar kruisbandletsel terug is.

Virgil van Dijk, 30 jaar inmiddels, heeft voor het eerst met Van Gaal als coach te maken. In zijn vorige periode als coach vond Van Gaal hem niet goed genoeg voor het WK van 2014 – te laconiek in het verdedigen, niet beweeglijk genoeg. Van oud zeer is niets te bespeuren. Van Gaal noemt Liverpool, de club van Van Dijk, nu zelfs een voorbeeld qua teamwork.

‘TEAMKWALITEIT’

Van Gaal: ,,Bij de laatste winnaars van de Champions League stond steeds de teamkwaliteit voorop, niet de individuele kwaliteit. Chelsea, Liverpool, ook bij Real Madrid met de wijze waarop dat elftal als een blok speelde. Andere clubs dachten te winnen door zich niets aan te trekken van de kwaliteiten van de tegenstander. Nu zie je dat Pep Guardiola bij Manchester City op dat vlak ook tactische bijstellingen doorvoert.”

Wat de tegenstander in petto heeft, vraagt volgens Van Gaal altijd om een passend antwoord. Bij het duel met Noorwegen geldt dat bijvoorbeeld Erling Haaland, het fenomeen in de aanval van Borussia Dortmund. Op een vraag vanuit Noorwegen wijst de Nederlandse bondscoach niet alleen naar Haaland. Na enig tellen, maar zonder namen te noemen, komt hij tot vijf Noren die hij de voorkeur zou geven in de opstelling van Oranje. ,,Wij zijn niet veel sterker, wel zijn we op bepaalde punten individueel sterker.  We zullen als team sterker moeten zijn om te voorkomen dat Erling Haaland in stelling kan worden gebracht. Als we de pass naar hem kunnen blokkeren of onder weerstand bemoeilijken, is het probleem Haaland opgelost.”

VERANTWOORDELIJKHEID

Zelfs als Louis van Gaal maar een kwartiertje aan het woord blijft, is elk woord raak. Hij vlucht zelden in mistige of diplomatieke bewoordingen. Ook de spelers, van wie er vijf eerder onder hem in Oranje uitkwamen, hebben dat snel gemerkt. ,,Ik heb hun spirit proberen los te maken door mijn regiem te verkondigen en ze in de geest daarvan aan te spreken. Ik heb in persoonlijke gesprekken gevraagd naar hun visie, hun ambitie en ik heb geprobeerd hun persoonlijkheid te ontdekken. Ik wil altijd zo dicht mogelijk bij de natuur blijven en dan is het prettig dat ze zich zo open hebben laten zien. Ik heb nog niet zo vaak een groep meegemaakt  die uit zichzelf zoveel verantwoordelijkheid neemt met eigen inbreng, die zo blij en betrokken is.”

Het zijn snelle conclusies van Louis van Gaal, na pas één dagje op de KNVB Campus in Zeist en een reeks persoonlijke gesprekken online. ,,Deze groep wil duidelijkheid, die krijgen ze van mij. Het mag niet zo zijn dat mijn team bij tegenslag als individuen uit elkaar valt”, stelt hij, verwijzend naar de snelle uitschakeling op het EK, in de achtste finale al tegen Tsjechië.

‘VAN GAAL DAAGT JE UIT’

In hoeverre de nieuwe geest binnen Oranje tot resultaten leidt moet in de komende acht dagen blijken; tegen achtereenvolgens Noorwegen, Montenegro en Turkije. Duidelijk is alvast wel hoezeer zijn aanwezigheid domineert bij Oranje.

,,Van Gaal daagt zijn spelers uit”, geeft Gini Wijnaldum aan. ,,Op het WK van 2014 moest ik bij hem op de kamer komen. In de eerste twee wedstrijden had De Guzman gespeeld. Tegen Chili werd ik opgesteld. ‘Maar ik heb eigenlijk nog niet het vertrouwen dat jij die rol aankunt’, zei Van Gaal. ‘Ik heb me laten overtuigen door Danny Blind (de assistent-coach). Laat het dan maar zien’, gaf Van Gaal me mee.”

Die benadering pakte goed uit. Wijnaldum (30), nu spelend bij Paris Saint-Germain,  is er opnieuw bij en speelt woensdag zijn tachtigste interland. Zijn weerzien Van Gaal in trainingspak begon maandag met  pass-en trapoefeningen, die werden ingeleid aan de zijkant van het veld, zó dichtbij de tv-camera’s en microfoons dat heel Nederland mocht meeluisteren: ,,We beginnen met trappen en passen want dat hoort bij de Nederlandse School, … eehh de Hollandse School… “

Typisch Van Gaal, een showtje voor het volk. Niet de sterspelers uit de Europese top, maar de coach is weer de meest besproken man bij Oranje.

,,Hij slaat hem toch niet het licht uit de ogen, het was meer een duw”, sprak scheidsrechter Dennis Higler zondag vergoelijkend. Met die uitleg rechtvaardigde hij het uitblijven van de rode kaart voor het slaan door Ajax-speler Edson Álvarez in het gezicht van FC Twente-tegenstander Michal Sadílek.  In de 34ste minuut gebeurde dat, toen het nog 0-0 stond. Het was een beslissing die blijft nagalmen, na een wedstrijd waarin Ajax vervolgens met elf man een voorsprong kon nemen die in de slotfase alsnog werd verspeeld: 1-1.

Het incident speelde zich af achter de rug van de scheidsrechter, terwijl de bal al tientallen meters verderop was. Een ingreep van Jochem Kamphuis, de dienstdoende VAR bij het duel in Enschede, bleef uit. De twee internationale scheidsrechters verdedigden de beslissing na afloop door te verwijzen naar het spelregelboekje, in zowel Engelse als Nederlandse tekst.

De vraag is nu of die tekst juist is toegepast dan wel verkeerd geïnterpreteerd. Letterlijk wordt de strafnorm als volgt gedicteerd:

‘Een speler die, niet in strijd om de bal opzettelijk een tegenstander of enig ander persoon,  op het hoofd of in het gezicht slaat met zijn hand of arm, maakt zich schuldig aan een gewelddadige handeling, tenzij de hoeveelheid kracht die werd gebruikt verwaarloosbaar is.’  

De laatste bijzin is de ontsnappingsclausule waarmee Álvarez gevrijwaard kon blijven van een rode kaart. ‘Unless the force used was negligible’, luidt de Engelse tekst daarvan.  ,,Het gaat om de intensiteit waarmee een klap of een trap wordt gegeven”, zegt KNVB-scheidsrechtersbaas Dick van Egmond, die voor het gemak dezelfde norm hanteert voor natrappen.

Het besparen van de rode kaart voor de Mexicaanse Ajax-speler maakt veel discussie los in Nederland, ook al omdat eerder in de wedstrijd een andere Ajax-speler (Davy Klaassen) ‘slechts’ geel kreeg nadat hij met een naar achteren maaiende arm Twente-speler Giovanni Troupée vol in het gezicht had getroffen.  Bij de actie van Álvarez hield Higler ook de gele kaart op zak omdat deze sanctie niet mag volgen op advies van de VAR.

VERWARRING

De verwarring over toepassing van de spelregels werd er alleen maar groter op door een toelichting van scheidsrechters-coördinator Reinold Wiedemeijer op ESPN Nederland. Hij verdedigde niet alleen de toepassing van de regels door Higler en Kamphuis, tegelijk zei hij óók net zo goed begrip te hebben getoond als de rode kaart wél was getrokken.

,,Dat verbaasde me nog meer dan de beslissing zelf. Dit geeft wel aan dat er van uniformiteit geen sprake is. Het is te gek voor woorden dat je dit in een KNVB-pak kunt roepen”, reageerde voormalig top-scheidsrechter  Mario van der Ende, die bekend staat als kritisch volger van de arbitrage in Nederland.

Wie meet de hoeveelheid kracht waarover in de spelregels wordt gesproken, vraagt Mario van der Ende zich af. ,,Het is gek dat er tegenwoordig in gradaties wordt gesproken. Straks gaan we ons nog afvragen of het wel hard of zacht  genoeg is. Dit levert krompraat op en die creëert een grijs gebied. Spelregels zijn er toch om duidelijkheid te geven.  Verwaarloosbaar, wie bepaalt dat? Dat is niet vast te leggen. Slaan is slaan, zo zou het moeten zijn. Klaar.”

NATRAPPEN

De uitleg van de KNVB, met termen als ‘intensiteit’ en ‘verwaarloosbare hoeveelheid kracht’, werd  eerder ook al gehanteerd in situaties waarbij voor natrappen géén rode kaart werd vertrokken. Volgens regel 12 heeft de intensiteit van de overtreding evenwel alleen betrekking op het slaan met hand of arm; niét op trappen, ook niet op het slaan in bijvoorbeeld de maagstreek of op de rug.

,,Deze beschrijving zorgt voor te veel ruis”, vindt Van der Ende, die er op wijst dat in Nederland ook bij buitenspel wordt afgeweken van de regels. Van der Ende: ,,Dan geldt een marge van 10 centimeter terwijl die nergens in de regels wordt genoemd. Ik ben voorstander van fluiten in de geest van de wedstrijd, maar dan wel met regels die helder geïnterpreteerd kunnen worden, net als dat voor verkeersregels geldt.”

VOORBEELD VOOR JEUGD

De discussie over het ‘tikje’ van Álvarez’ heeft inmiddels ook tot discussie geleid in kringen van  opvoeddeskundigen en advocaten, ook vanwege de voorbeeldrol voor de jeugd. ‘Kinderen en jongvolwassenen zullen het tikje op het achterhoofd van Sadílek eerst gekscherend overnemen, maar binnen de kortste keren is dit de norm. De voetbalbond heeft het altijd over Fair Play. Dat is dit niet, dus wil je dit niet”, zegt opvoeddeskundige Marina van der Wal in de Telegraaf.

Volgens Jan Kabalt, voorzitter van de vereniging van Tuchtrechtadvocaten, kunnen rode kaarten in vergelijkbare gevallen snel tot vrijspraak leiden. ,,Als deze actie van Álvarez door de tuchtcommissie beoordeeld had moeten worden  was dat een nagenoeg onmogelijke taak geweest. De mate van kracht is immers totaal niet te objectiveren.  Ik vrees dat dit tot veel willekeur gaat leiden.”

Op een muurschildering in Kabul staat hij levensgroot afgebeeld. Zo populair is Anoush Dastgir, de bondscoach van het nationale voetbalelftal van Afghanistan. Het is ook een getuigenis van de betekenis van het voetbal, dat 35 miljoen mensen in het land nog wel kan verenigen.

,,Voetbal geeft de Afghanen een glimlach op het gezicht. Nu dat misschien weg gaat, doet dat pijn, heel veel pijn”,  zegt Dastgir in het Algemeen Dagblad (AD). De 31-jarige bondscoach van Afghanistan zegt dat thuis in Arnhem. Nederland is zijn thuisland sinds hij ruim dertig jaar geleden met zijn ouders in een asielzoekerscentrum neerstreek.

Twee maanden leidde Dastgir de nationale ploeg van Afghanistan in Qatar naar de play-offs van de strijd om de Azië Cup, het Aziatische EK. Het succes maakte veel enthousiasme los in Afghanistan. Liefst vier nationale tv-zenders deden live verslag. ,,Voetbal is nog het enige waar mensen in Afghanistan plezier aan beleefden”, aldus Dastgir, vol vrees over de gevolgen van de machtsovername door de Taliban.

TRAINER OP VIJFDE NIVEAU

Sinds 2018 is hij bondscoach van het land, dat op de FIFA-ranking met 210 landen de 153ste plaats inneemt. Eerder was hij assistent van de Duitser Otto Pfister. Zes interlands speelde Dastgir, die in Nederland als speler actief was bij NEC en VVV, maar door een knieblessure niet verder kwam. Sindsdien richt hij zich op een carrière als trainer. Zijn huidige club is DUNO in het Oost-Nederlandse Doorwerth (provincie Gelderland), spelend in de hoofdklasse, op het vijfde niveau van Nederland. Bij de KNVB loopt zijn aanvraag om toegelaten te worden tot de trainerscursus FIFA Pro.

De bondscoach van Afghanistan werd in 1989 geboren in Jabal Saraj, een stad ten noorden van hoofdstad Kabul. Hij voelt zich verbonden met Pansjhir, verder naar het noorden gelegen, een van de weinige plekken waar de Taliban nog geen overwinningsschoten hebben kunnen lossen. ,,Panjshir is de stad van lef en durf.  Dat gevoel om te allen tijde blijven knokken, om lichtpuntjes te blijven zien, dat zit er van kinds af aan in bij me. En dat gevoel probeer ik nu ook aan mijn familie, internationals en andere landgenoten in Afghanistan over te brengen”, zegt Dastgir in het AD.

CONTACT MET SPELERS

Dastgir staat in doorlopend contact met zijn vader die in 2004 is teruggegaan om er te helpen. De bondscoach probeert ook zijn spelers moed in te spreken. In appjes uiten ze hun vrees, bang te worden opgepakt omdat ze als voetballer het nu weggejaagde regime hebben gediend.

Hoogst onzeker is ook voor hem wat de toekomst brengt; wanneer Afghanistan weer verder mag voetballen in de strijd om de Azië Cup en in de kwalificatie voor het WK van 2022. In Afghanistan mogen al langer geen interlands worden gespeeld omdat het eerder al onveilig werd verklaard door de FIFA. De meeste interlands spelen ze daarom in Qatar, nota bene de uitvalsbasis voor de Taliban.

,,Wie moet het anders doen, deze job? Als ik in de positie van de KNVB had gestaan, was ik ook bij mij uitgekomen.” Aan flair en uitgesprokenheid heeft Louis van Gaal nog niets ingeboet, zo bleek dinsdagmiddag 17 augustus in Zeist bij zijn terugkeer op het podium als de nieuwe bondscoach van het Nederlands Elftal.

Ruim een week eerder werd hij zeventig jaar, vijf jaar geleden was Manchester United zijn laatste halte als coach. Nu begint Van Gaal aan een derde termijn als bondcoach, zeven jaar nadat Oranje onder zijn leiding derde werd op het WK in Brazilië.  Al die tijd is hij blijven dromen ooit nog eens verder te kunnen reiken, wél of niet met Oranje.

,,Mijn persoonlijke doel om wereldkampioen te worden, heb ik nooit opgegeven. Maar ik doe het nu niet voor me zelf, ik doe het om het Nederlands voetbal te helpen. Aan het Nederlands voetbal heb ik alles te danken, als speler en mijn status als trainer. Maar ik zie er ook de noodzaak van in, in de situatie waarin we met het Nederlands elftal zitten in onze WK-poule. Als we op 1 september in Noorwegen verliezen, ben ik ineens niet meer zo’n goede trainer, dat besef ik maar al te best.”

‘NOOIT EEN BOETE GEGEVEN’

Louis van Gaal voelt zich gesterkt door het stem van de Oranjefans. In een ruime meerderheid spraken zij zich uit voor zijn terugkeer. ‘Het Nederlands Elftal heeft een strenge meester nodig’, was de uitslag van een enquête die het Jeugdjournaal van de NOS hem dinsdag voorhield.

Van Gaal: ,,Logisch dat de kinderen mij als streng ervaren, dat is vooral het beeld dat mijn vrienden van de media van mij willen laten zien. Ik zie mezelf niet alleen als streng, maar ook als rechtvaardig, als eerlijk. Ik ben juist iemand die meer beloont dan straft. Want belonen is veel effectiever. Ik heb nog nooit van mijn  leven een speler een boete gegeven. Ik laat wel duidelijk merken als er regels worden overtreden, ín de groep gebeurt dat dan. Want het teambelang gaat altijd boven het individuele belang.”

‘PROCES-TRAINER’

Een ‘proces-trainer’, noemt Louis van Gaal zich, een coach die het liefst langdurig sleutelt aan een speelwijze die volgens hem tot succes  moet leiden. Bij Oranje keert hij terug in een situatie waarin de daarvoor noodzakelijke tijd en gelegenheid ontbreken. In een poule met Turkije en Noorwegen als meest serieuze concurrenten, ging de eerste wedstrijd al verloren, uit tegen Turkije. Voor tal van spelers is de competitie nog maar net of zelfs nog niet begonnen.

,,Het is niet des Van Gaals zoals ik nu aan de slag moet. Anderhalve dag slechts hebben we voor de wedstrijd in Noorwegen, drie wedstrijden in een week tijd moeten we spelen. Dan ontbreekt de tijd om een nieuw systeem erin te drammen. Daarom kies ik nu voor fitte spelers. Tegen mijn principe in heb ik één speler geselecteerd die niet eens de volle 90 minuten heeft gespeeld, Donyell Malen. Ik moet wel, met hem heb ik er een met wie ik het tactisch plan tijdens de wedstrijd kan veranderen, en dan moet ik toch iemand hebben die een doelpunt kan maken.“

‘VEREDELD STELLETJE STERREN’

Hoewel Van Gaal zijn spelers pas over anderhalve week bij elkaar krijgt, heeft hij al met vijf spelers gesproken.  Niets heeft hij daarin gemerkt, zegt-ie, van de gevreesde Van Gaal-doctrine. Na het vertrek Van Ronald Koeman, een jaar geleden, zou de KNVB daarom niet hem maar Frank de Boer als opvolger hebben gekozen. Niemand ook, volgens Van Gaal, voelde zich aangesproken toen hij vlak voor het EK begon sprak over een ‘veredeld stelletje sterren’.

,,Wie zegt dat ik daarmee de spelers van het Nederlands elftal bedoelde. Ik had het EK voor ogen met teams met een verzameld stelletje sterren, zoals Frankrijk en Portugal”, beweert hij nu over die opmerking, gemaakt op een moment dat Frankrijk en Portugal nog tot de grote favorieten op het EK behoorden. Van Gaal: ,,De vijf spelers die ik gesproken heb, reageerden meer dan enthousiast. Het waren leuke gesprekken, via Facetime, Zoom of Teams, soms meer dan een uur lang. Ik was verrast over de wijze waarop ze zich uitten, met argumenten. Ik denk dat zeker drie spelers hebben aangegeven dat ze behoefte hadden aan duidelijkheid.”

SYSTEEM

In de gesprekken met de vijf spelers proefde Van Gaal een voorkeur voor het 4-3-3-systeem, mét vleugelspelers. Of hij het door Frank de Boer gepropageerde 5-3-2-steem overboord gaat zetten, is nog maar de vraag. ,,Ik heb geloof in de kwaliteit van deze spelersgroep. Ik heb de indruk dat deze generatie professioneler met zijn beroep omgaat dan voorgaande generaties.  Maar een feit op dit moment  is dat we dun in de bezetting van de keeperspositie zitten en dat het aantal linker- en rechtervleugelspelers dun gezaaid is. En dat zijn toch de bouwstenen van de Hollandse School.”

Louis van Gaal beperkt zijn selectie voorlopig tot 25 spelers. Dat zijn er bijna tien minder dan tot nu toe gebruikelijk was bij de aankondigingen van voorlopige selecties. Zeven EK-gangers werden (nog) niet door Van Gaal aangewezen, in sommige gevallen wegens blessures (Luuk de Jong en Owen Wijndal), de meesten omdat ze nog niet actief zijn geweest, zoals de pas naar Inter Milaan getransfereerde Denzel Dumfries.

STEKELENBURG STOPT BIJ ORANJE

Tot de afwezigen behoort ook doelman Maarten Stekelenburg, die volgende maand 39 wordt en aankondigde niet langer beschikbaar te zijn voor Oranje. Bij Ajax is Stekelenburg nog wel eerste keus. André Onana is tot november geschorst (wegens doping) en nog altijd op zoek naar een nieuwe club.

Opmerkelijk is dat de door Ajax aangetrokken reservekeeper Remko Pasveer (ex-Vitesse) nu op 37-jarige leeftijd voor het eerst is opgenomen in een voorlopige Oranje-selectie. De verwachting is dat hij bij de nog komende schifting afvalt. Bij afwezigheid van de licht geblesseerde Jasper Cillessen (Valencia) resteren er drie kandidaten voor de positie als eerste keeper: de jongeren Justin Bijlow (Feyenoord) en Jeroen Drommel (PSV) alsmede routinier Tim Krul (Norwich).

De geringe omvang van Van Gaals eerste keus wekt de indruk dat hij nog ruimte laat voor aanvulling, nog voordat er om WK-punten gespeeld gaat worden. ,Van Gaal: ,Ik moet nu vooruitkijken, omgaan met de situatie van nu. Het verleden telt dan niet.”

Wát als Gerd Müller in 1974 voor Feyenoord had gespeeld? Wát als hij in 1972 voor een transfer naar Rotterdam had gekozen? Zou hij twee jaar later dan nog wel de spits zijn geweest van het Duitse elftal, dat Oranje in de WK-finale van 1974 de das omdeed?  De vraag komt op bij zijn overlijden op 75-jarige leeftijd, op zondag 15 augustus, na een leven dat gemarkeerd werd door heel veel doelpunten, de ziekte van Alzheimer en een teloorgang door de alcohol.

Feyenoord is in 1972 een topclub in Europa, de winnaar van de beker bij de landskampioenen en de wereldbeker in 1970. Gerd Müller is dan al een grootheid bij Bayern München. Hij is 26 jaar en heeft al meer dan 300 doelpunten op zijn naam staan, in de Bundesliga, in Europa en voor de Mannschaft. Naar zo’n spits hunkert Feyenoord, waar Ernst Happel nog altijd het vertrek betreurt van Ove Kindvall, die in de zomer van 1971 naar zijn thuisland Zweden is teruggekeerd.

Feyenoord reageert snel als Gerd Müller zich in februari 1972 laat ontvallen dat hij bij Bayern München wil vertrekken.  ,,In november word ik 27, het beste moment voor een transfer. In de zomer ga ik weg bij Bayern”, kondigt Müller aan. Die aankondiging veroorzaakt nogal wat deining in Dutsland. Trainer Udo Lattek laat weten dat hij Uli Hoeness gaat testen als vervanger in de spits. Bild Zeitung start een campagne  om Gerd Müller te behouden voor Duitsland. Zijn medespelers Sepp Maier Franz Beckenbauer, Uli Hoeness en Franz Roth betreuren publiekelijk het vertrek van de topscorer.

Bayern München bepaalt de transferprijs op 1,5 miljoen mark, ofwel 750.000 euro. Voor de Griekse reder Aristoteles Onassis  is dat geen beletsel, maar Müller heeft geen trek in Panathinaikos. Hij gaat wel  aan tafel met Feyenoord. Voetballen in Nederland, dat dan met Ajax en Cruijff de toon zet in Europa , spreekt hem wél aan, zegt hij.

GESPREK IN ZÜRICH

Op maandag 21 februari 1972 vliegen Feyenoord-manager Guus Brox en bestuurslid Dingeman Kardux naar Zürich. Spelersmakelaar Otto Ratz heeft de ontmoeting tussen club en speler geregeld. Een transfer lijkt serieus in de maak als Gerd Muller op zaterdag 18 maart in het Nederlandse tv-programma Brandpunt zijn voorkeur voor Feyenoord uitspreekt. ,,Er zijn nog twee andere clubs geïnteresseerd, maar ik verwacht binnen acht dagen voor Feyenoord te tekenen. Over het handgeld worden we het wel eens “, zegt Müller.

Twee weken later krijgen Müller en zijn spelersmakelaar hun zin. Bayern München is over de brug gekomen met een nieuwe aanbieding waarmee hij de komende drie seizoenen 40.000 mark per maand gaat verdienen bij Bayern München. Feyenoord moet verder met de van Anderlecht overgekomen Attila Ladinsky.

Pas in 1979 zal Gerd Muller afscheid nemen van Bayern München om nog enkele jaren in de Amerikaanse NASL verder te scoren. Zijn loopbaan als international eindigt al met de WK-finale van 1974, op 28-jarige leeftijd, na 62 interlands met 68 goals. Hij besluit daartoe kort voor de finale, met als argument meer tijd te willen voor zijn familie. Als de partners van de Duitse spelers niet welkom zijn bij de viering van de WK-titel is voor Müller de maat vol. Ook de al geplande afscheidsinterland in september laat hij daarom schieten.

SNEDIGE SPITS

Zijn beslissende goal bezorgt veel Nederlandse voetballiefhebbers een trauma, dat moeizaam slijt. Het doelpunt was kenmerkend voor Gerd Müller, verhoudingsgewijs klein van stuk, snedig in de kleine ruimte binnen het strafschopgebied, zelden scorend met afstandsschoten, wel altijd loerend op kansjes en ruikend waar de mogelijkheden zich aandienden.

Zo kwam hij in al zijn wedstrijden, inclusief de vriendschappelijke, tot liefst 1474 doelpunten, waarvan 365 in de Bundesliga, 65 in het Europese clubvoetbal en 68 als international. Een imposante score.

Lang voordat Willem II in 2005 de eerste buitenlandse club werd voor Mousa Dembélé  speelden er al Belgen in Tilburg. Tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) waren twee Belgische spelers actief bij de club, die op 12 augustus 1896 werd opgericht en ná Sparta en Vitesse de derde club in het Nederlandse betaald voetbal is met een oorsprong in de negentiende eeuw.  In het boek Willem II 125 jaar, een beeld van een club komen de geheel verschillende Tilburgse jaren van twee Belgen,  Camille Nys en Louis Schollaert, aan bod.

Camille Nys is viervoudig Belgisch international en ex-speler van de voorloper van AC Milan. In 1914 zoekt hij als zogeheten ‘uitgewekene’ zijn heil in het neutraal gebleven Nederland. Louis Schollaert is een Belg die opgroeit in Tilburg. Hij loopt zijn debuut in Oranje mis als zijn paspoort wordt gecontroleerd.

Camille Nys behoort tot de 1 miljoen Belgische vluchtelingen die na de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog in augustus 1914 in Nederland neerstrijken. Ruim tienduizend van deze uitgewekenen vinden onderdak in Tilburg. Nys gastvrij wordt onthaald bij Willem II. Hij is daarmee de eerste international die voor Willem II uitkomt.

Camille Nys (1888-1964)  heeft dan al een avontuurlijke carrière achter de rug. In 1911 en 1912 speelt hij als ouderwetse, aanvallende spil namens Standard Luik vier interlands voor de Rode Duivels, twee keer tegen Oranje. Aan zijn interlandloopbaan komt in 1912 een einde met zijn vertrek naar Milan Cricket and Football Club, de voorloper van AC Milan.

Bij Milan speelt vanaf 1910 al zijn landgenoot Louis Van Hege (1889-1975), die in 1913 in een referendum van La Gazzetta dello Sport tot beste voetballer van Italië wordt verkozen en er de bijnaam Pallido Saettante (Bleke Bliksemschicht) draagt.  De Italiaanse oud-bondscoach Vittorio Pozzo (met wie Italië in 1934 en 1938 wereldkampioen werd)  noemde Van Hege later zelfs Il padre del calcio (de vader van het voetbal).

Een troetelnaam is Camille Nys in Milaan niet gegund. Anders dan zijn landgenoot, die er zeven jaar lang zal spelen, komt  Nys niet verder dan 18 wedstrijden. waarin hij vijf keer scoort. Het bevalt hem niet in Italië. Op briefkaarten die hij naar zijn ouders stuurt, laat Nys weten dat hij zijn hond mist en zich het slachtoffer voelt van oplichting omdat hij als buitenlander vaak veel meer moet betalen dan de Italianen.

GEINTERNEERD IN TILBURG  

In 1913 keert Camille Nys, afkomstig uit Ukkel, terug naar Standard Luik. Daar opent hij een sportkledingzaak, Maison Nys,  wat hem weinig geluk brengt door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, waarbij  hij wordt ingezet als militair. Wanneer het Duitse leger België bezet, slaat Nys op de vlucht en wordt hij in een kamp in Tilburg opgevangen als  geïnterneerde militair.

Slechts één seizoen speelt Camille Nys bij Willem II. Hoeveel wedstrijden precies, valt niet meer na te gaan, wél dat hij in de nood-competitie van dat seizoen vier keer scoort. De Nederlandsche Voetbal Bond (NVB) heeft tot een nood-competitie besloten omdat de Eerste Wereldoorlog gevolgen heeft voor het neutraal gebleven Nederland. Camille Nys is na één seizoen al uitgespeeld in Tilburg. De reglementen van de Nederlandsche Voetbal Bond  (NVB) schrijven voor dat in competitiewedstrijden alleen spelers mogen uitkomen die als lid staan ingeschreven bij de NVB en die Nederlander zijn of de laatste drie maanden in Nederland hebben gewoond. Aanvankelijk kan Willem II nog wel een verbod trotseren op het meespelen van zijn Belg.

Camille Nys kan voor Willem II uitkomen omdat hij geregistreerd staat als lid van Willem II met een adres in Tilburg. In het najaar van 1915 worden de regels voor uitgewekenen aangescherpt. De Belgische voetbalbond laat de NVB weten dat Belgische spelers die gevlucht zijn voor de Duitse bezetter en voor een Nederlandse club uitkomen bij terugkeer in eigen land een schorsing wacht. Eind augustus meldt Willem II Camille Nys nog wel aan voor de nieuwe competitie maar aan spelen komt hij niet meer toe.

LOUIS SCHOLLAERT                             

Door zijn verbanning als voetballer in 1915 maakt Camille Nys geen deel uit van het elftal van Willem II dat in 1916 landskampioen wordt. Daarin speelt met Louis Schollaert wel een andere Belg mee. In het boek Kampioenen ’14-‘18’ beschrijft  Roger Rossmeisl zijn levensverhaal:

‘Ludovicus, Louis, Schollaert wordt op 29 juni 1890 in Aalst geboren. Op achtjarige leeftijd komt hij naar Tilburg. Vader Gustaaf verdient zijn geld aanvankelijk als ‘kousenbreier’, maar ontwikkelt zich in de loop der jaren tot koopman. Totdat Louis in 1900 op tienjarige leeftijd zijn vader verliest. Enkele jaren daarna trekt het gezin Schollaert in bij de nieuwe echtgenoot van moeder Anna Beckman. Louis groeit op in de Mariastraat, waar hij samen met twee broers en een stiefbroer een Tilburgse jeugd beleeft. Zijn Belgische wortels raken steeds verder uit zicht.’

Het voetballen begint voor Louis Schollaert bij Prins Hendrik, vervolgens gaat hij over naar Excelsior. Dat zijn twee parochieclubjes zoals er steeds meer ontstaan in Tilburg. Op aandringen van Willem II-voorzitter Pius Arts meldt Louis Schollaert zich in 1904 als veertienjarige aan bij Willem II. Hij speelt op de linkshalfpositie, maar kan ook op rechts en voorin uit de voeten. Hij onderscheidt zich met zijn  traptechniek en atletisch vermogen en groeit uit tot publiekslieveling.

UIT ORANJE GESCHRAPT

Schollaert doet het zo goed dat hij meerdere malen in het Nederlands Zuidelijk elftal speelt en in juli 1919 zelfs wordt geselecteerd voor Oranje. In augustus van dat jaar speelt Oranje de eerste twee uitwedstrijden sinds de Eerste Wereldoorlog, tegen  Zweden en Denemarken. Op 17 november 1918 heeft Schollaert indruk gemaakt tijdens een wedstrijd van de Rest van Nederland, met ook Harrie van Gerwen van Willem II, tegen het Rotterdams Elftal.  Bij het controleren van de paspoorten, een maand voor de trip naar Scandinavië, ontdekt de NVB dat Schollaert nog altijd de Belgische nationaliteit heeft. Zo gaat er voor hem een streep door Oranje.  Een invitatie uit België blijft ook uit.

‘Naar wij vernemen heeft de Nederlandsche elftalcommissie den heer Louis Schollaert medegedeeld dat deze niet deel uit kan maken van het Nederlandsche elftal omrede dat de heer Schollaert van Belgische Nationaliteit is. Bij nadere informatie is ons gebleken dat dit juist is. De heer Schollaert is ongeveer 20 jaren geleden uit België in ons land gekomen en is sindsdien tijd niet geneutraliseerd en dus Belg gebleven. De Nederlandsche voetbalbond heeft besloten dat alléén Nederlandsche spelers in het elftal kunnen gekozen worden. Werkelijk een tegenvaller voor onze sympathieke sportman Louis’, schrijft de Nieuwe Tilburgsche Courant op 12 juli 1919. Dat overkomt Schollaert een jaar na het einde van de Eerste Wereldoorlog  waarin hij als Belgische ingezetene opgeroepen is voor mobilisatie tussen Nederlandse militairen in Rotterdam.

HULDIGINGEN

Tot medio 1927 is Louis Schollaert niet weg te denken uit het eerste elftal van Willem II. Diverse keren wordt hij gehuldigd voor het bereiken van wéér een mijlpaal in het gespeelde aantal wedstrijden. Voor het laatst gebeurt dat in 1927, dan omdat hij 500 keer voor Willem II zou zijn uitgekomen. Hoeveel wedstrijden in de twee jaren tot 1910 zijn meegeteld is onduidelijk. Vanaf het seizoen 1910-1911 komt Schollaert uit op 284 wedstrijden in competitie en nationaal bekertoernooi.

Na zijn afscheid, na 19 seizoenen, speelt Louis Schollaert nog enkele jaren elders in Tilburg op een lager niveau. Een bekendheid blijft hij als goudsmid. Hij produceert bekers en medailles voor sportwedstrijden, die ook regelmatig te zien zijn in de etalage van zijn winkel in goud een zilver. Op 18 mei 1954 overlijdt Louis Schollaert in Tilburg. Hij is 63 jaar geworden.

Het boek ‘Willem II 125 jaar – een beeld van een club’ is uitgegeven door Kick Uitgevers. Het boek telt 504 pagina’s’, 800 foto’s en alle opstellingen en doelpuntenmakers vanaf 1910.  Auteurs zijn Henk Mees, Frans van den Nieuwenhof en Matty Verkamman. De prijs bedraagt 39,95 euro. Het boek is verkrijgbaar via www.kickuitgevers.com of in de boekhandel.

Veertig jaar geleden is het in oktober dat Wilfried Puis overleed, 38 jaar was hij  pas. Bij Anderlecht was Puis de voorganger van Rob Rensenbrink, hij speelde 49 interlands. ‘Wilfried Puis kon een tegenstander demonteren met zijn dribbels en met links en rechts een perfecte voorzet geven. Meestal hoefde ik niet eens te springen, want zijn passes waren op millimeter juist’, luidt een citaat van Paul van Himst in het pas verschenen boek Voetbal in Europa van de Nederlandse auteur Erik Brouwer.

Samen met Laurent Verbiest, zijn eveneens jong overleden maatje uit Oostende, komt Wilfried Puis tot leven in het boek. In mei 1980 speelde hij zijn laatste wedstrijd, afbouwend bij VV Coxyde.  Een jaar later ging hij naar de dokter, Puis voelde zich niet lekker.  ‘Uw maag is een geroeste boel. Breng maar een bezoek aan de notaris. U heeft nog geen 11 dagen te leven’, sprak de arts hem toe.

Wilfried Puis ligt begraven dichtbij Laurent Verbiest, ‘op een strakke voorzet afstand’, zoals een journalist destijds schreef.  De vrienden uit Oostende, is de titel van het hoofdstuk dat Erik Brouwer aan ze wijdt.

Wilfried Puis (1943-1981) kwam in 1961 als 18-jarige bij Anderlecht terecht, Laurent Verbiest (1939-1966) een jaar eerder. Beiden werden groot bij de Brusselse club, beiden groeiden er uit tot Rode Duivel. Aanvankelijk reisden ze samen dagelijks met de trein naar Brussel.  Ze stapten uit op Bruxelles-Midi en wandelden vandaar naar het trainingsveld. Later gingen ze samen met de auto. Tót die fatale dag in februari 1966. Puis had een afspraak die uitliep. Hij nam de trein. Verbiest reed, met zijn vrouw, terug. Op de rotonde bij Oostende raakten ze in een slip, die eindigde op de vangrail. Alleen zijn vrouw overleefde het ongeluk.

Het hoofdstuk over Wilfried Puis en Laurent Verbiest past in een caleidoscoop met levensverhalen van talenten en sterspelers. Het is een mengeling van successen met drank, onderdrukking, geweld, racisme en onfortuin. Ze passen in een boek dat ook laat zien hoe het voetbal meer dan een eeuw lang voortrolde door de industrialisatie, het fin de siècle, de Groote Oorlog van ’14-’18, de roaring twenties, de crisisjaren, de Tweede Wereldoorlog, de Koude Oorlog, de wederopbouw en verzorgingsstaat tot aan het Grote Graaien en de uiteenspattende bubbels van woekerende banken en beursspeculanten en corona.

Erik Brouwer maakte voor zijn boek een roadtrip over het continent, in een variant op het boek, dat auteur Geert Mak In Europa noemde.

Nederland komt aan bod met de culturele en sportieve nalatenschap van het fenomeen Cruijff en de rol van Marco van Basten, Ruud Gullit en Frank Rijkaard  in het AC Milan onder Silvio Berluconi. De afsluiting is een tweeluik over jonge spelers die het voetbal verder moeten geleiden: Kylian Mbappé (Paris Saint-Germain) en Erling Haaland (Borussia Dortmund).

Voetbal in Europa bevat geen illustraties, wél 576 welgevulde pagina’s waarop voetbal, de betekenis en de geschiedenis beeldend tot uitdrukking komen.

Voetbal in Europa is uitgegeven door Inside (Overamstel uitgevers). De prijs is 22,99 euro.

Denzel Dumfries, de meest opvallende speler van Oranje op het EK, zit nog altijd zonder nieuwe club. Zijn contract met PSV loopt nog twee jaar door, maar in Eindhoven maakt hij zijn trainingsuren op de velden waar de jeugd wordt opgeleid. Coach Roger Schmidt heeft hem niet nodig om kwalificatie voor de Champions League af te dwingen. Het is wachten op afronding van de transfer van Romelu Lukaku, van Internazionale naar Chelsea, een deal van 115 miljoen. Dan  kan Inter zich veroorloven 15 tot 20 miljoen voor Dumfries uit te geven en heeft het eveneens geïnteresseerde Everton het nakijken.

Dumfries (25) kreeg zijn prijskaartje enkele maanden geleden al omgehangen. Vorig seizoen was hij nog aanvoerder van PSV. Tevens was Dumfries de scherpste aanvaller wanneer hij, als rechtsback, zijn rushes over de flank inzette. In die rol deed Dumfries ook op het EK van zich spreken. Zo speelde hij zich in de belangstelling van meer kapitaalkrachtige clubs. Eerder al had Dumfries met PSV de afspraak gemaakt deze zomer op zoek te kunnen gaan naar een nieuwe club. Hetzelfde gold voor Donyell Malen, die voor 30 miljoen ‘op de markt’ werd gezet en voor die prijs bij Borussia Dortmund is geland.

INVESTERINGSPROJECTEN

In de filosofie van PSV zijn Dumfries en Malen transferobjecten die nodig zijn om de huishouding financieel op orde te houden en de selectie met nieuwe investeringsprojecten te verfrissen. In het geval van Dumfries en Malen heeft het er alle schijn van dat hun vertrek het voetbal en de resultaten van PSV ten goede komt. Het is een pikante vaststelling, zeker nadat Dumfries op het EK zoveel indruk heeft gemaakt.

In het vorig seizoen vaak onbegrepen systeemvoetbal van Roger Schmidt bij PSV waren de twee backs de meest dominante aanvallers;  Dumfries op rechts, de Duitser Philipp Max op links. Voorin klikte het lang niet altijd tussen Eran Zahavi, de Israëlische spits die wel is gebleven, en Donyell Malen.

NIEUW GEZICHT PSV

In de kwalificatierace naar de Champions League hanteert Schmidt geheel nieuwe wapens, die het voetbal van PSV zowel aantrekkelijker als effectiever maken. De wijze waarop de Eindhovense ploeg zondag met klinkende cijfers (0-4) Ajax weghield van de Nederlandse Super Cup, de Johan Cruijff Schaal,  vormt de eerste getuigenis van PSV’s nieuwe gezicht.

De score kreeg een vertekend beeld, mede omdat Ajax-verdediger Nico Tagliafico al in de eerste helft, bij 0-2, na een woeste frustratietackle werd weggestuurd. Maar veel wijst er op dat Ajax dit seizoen niet opnieuw met zestien punten voorsprong de finish gaat halen, zeker nu PSV met Marco van Ginkel, Davy Pröpper en de Braziliaan Ramalho verrijkt is met leiderschap en routine.

In de nieuwe PSV-versie krijgen de vleugelaanvallers Noni Madueke (19) en Cody Gakpo (22) de ruimte en voelt Mario Götze (29) zich als nummer 10 zichtbaar beter thuis. Gakpo trekt de lijn door van vorig seizoen, dat hij afsloot met zijn debuut voor Oranje op het EK. Hij bezit bovendien zoveel persoonlijkheid dat Roger Schmidt hem al tot reserve-aanvoerder heeft benoemd.

TRENDBREUK ENGELSE TALENTEN

Tegen Ajax imponeerde vooral Noni Madueke (19), een Engelse jeugdinternational die de eerste twee doelpunten voor zijn rekening nam; eerst met links, daarna met rechts.  Madueke kwam drie jaar geleden, op 16-jarige leeftijd, naar PSV. Hij staat model voor een trendbreuk met Engelse talenten, die hun club verlieten omdat ze daar het uitzicht misten op een snelle doorbraak in de Premier League. Ze zagen meer perspectief via een springplank op het vasteland van Europa. Daarom ging Jadon Sancho weg bij Manchester City en koos hij voor Borussia Dortmund, dat hem nu voor 85 miljoen heeft verkocht aan Manchester United. Zo ging Jude Bellingham van Birmingham City naar Borussia Dortmund en switchte Jamal Musiala van Chelsea naar Bayern München. Sancho (21) en Bellingham (18) zijn inmiddels Engels A-international, Musiala (18) is al tot de Mannschaft doorgedrongen.

Ook voor Noni Madueke gloort een toekomst op een hoger niveau dan PSV. Tottenham Hotspur, Leicester City, Borussia Dortmund en Bayern München tonen al belangstelling; de biedingen, vanaf 30 miljoen, lopen op. Drie jaar geleden hoefde PSV aan Tottenham Hotspur een opleidingsvergoeding van ‘slechts’ 120.000 euro te betalen om hem vrij te krijgen voor verhuizing naar Nederland.

VERLEIDINGSPROCES

Aan zijn keuze voor PSV ging een verleidingsproces van zeven maanden vooraf. Bij een jeugdinterland had een scout van PSV kennis gemaakt met de zaakwaarnemer en de vader van Madueke. Ze bleken oren te hebben naar een carrièresprong buiten Engeland, buiten de Spurs. Daarom was al een aanbieding van Manchester United afgewezen.

Noni Madueke en familie wilden geduld opbrengen. Ze kozen niet direct voor het snelle geld, niet voor de meest lucratieve aanbieding. Madueke is een zwarte jongen, geboren in Londen, in een welgesteld Engels gezin met Nigeriaanse roots. Vader Madueke, verkoop-manager bij Mercedes, liet zich grondig informeren door PSV. Eerst  volgden bezoekjes aan Eindhovens,  vervolgens werd ook de speler zelf rondgeleid. Ruud van Nistelrooij en Steven Bergwijn schetsten hem veelbelovende verhalen. De vader van Bergwijn vertelde Madueke senior hoe PSV omgaat met talenten. Toen vervolgens ook de aanbieding aantrekkelijk genoeg was, volgde het jawoord van speler en entourage.

BANDANA

Anderhalf jaar na zijn komst drong Madueke als 17-jarige al door tot het eerste elftal van PSV.  Hij overwon de teleurstellingen toen hij vorig jaar door Schmidt regelmatig werd genegeerd, in het nieuwe seizoen maakt Madueke nu indruk als meer gerijpte aanvaller.

Noni Madueke verenigt ook volop de kwaliteiten om tot publiekslieveling uit te groeien, met zijn dribbels, slaloms en vlammende schoten. Hij oogt als een onbevangen vrijbuiter die de fans aanspreekt met zijn bandana rond de zwarte krullen, zijn lach, zijn gebaartjes en gebeden.

YORBE VERTESSEN

Naast hem ontwikkelt zich ook Yorbe Vertessen voorspoedig. Vertessen (20) is Belgisch jeugdinternational. Hij komt uit Tienen en verruilde al op zijn achtste jaar Westerlo voor PSV. Vorig seizoen kwam hij 18 keer in actie voor het eerste elftal van PSV.  Het moment lijkt nabij dat Vertessen een serieuze concurrent wordt voor Eran Zahavi in de strijd om de spitspositie bij PSV.  Een belangrijke kwaliteit is zijn snelheid, weinig verdedigers hebben daarop al een antwoord  kunnen vinden. Tegen Ajax onderstreepte Vertessen ook dat scoren hem gaandeweg beter afgaat.

Met Vertessen, Madueke, Gakpo, Obispo en Teze beschikt PSV nu over vijf spelers die allen vanuit de jeugdopleiding zijn doorgestoten en direct inzetbaar zijn in het eerste elftal. Het is een luxe waarmee PSV ook de handels-carrousel draaiende kan houden.

Wat mogen we nog verwachten van een voetballer van 36, die een jaar weg is uit de competitie, en nu zijn passie niet langer kan bedwingen? Een jaar geleden kwam die vraag hier op, het antwoord volgde gisteren met de aankondiging van Arjen Robben dat hij niet langer zal proberen zijn comeback bij FC Groningen een volwaardige inhoud te geven.

The Last Dance

Zijn lichaam biedt hem onvoldoende vertrouwen. Daarmee is zijn spelerscarrière ten einde, op 37-jarige leeftijd. ,,Ik ben dit avontuur met veel energie en enthousiasme aangegaan. Terugkijkend op het afgelopen seizoen moet ik toch tot de eerlijke conclusie komen dat het aantal wedstrijdminuten is tegengevallen. Het voetbalhart wilde graag verder, maar de beslissing om te stoppen is eerlijk en realistisch. Daarom ben ik vanaf vandaag geen speler meer, maar supporter van onze FC”, schrijft Robben in een open brief op de website van FC Groningen. 

De 96-voudige international debuteerde op 16-jarige leeftijd op 3 december 2000 voor de club waar hij opgroeide. Zijn laatste duel was het play-offduel met FC Utrecht, op 19 mei van dit jaar. Met horten en stoten kwam Robben in zijn laatste jaar niet verder dan 293 minuten, uitgesmeerd over zeven wedstrijden. Slechts één keer speelde hij van aftrap tot eindsignaal.

Toen Robben vorig jaar zijn rentree bij FC Groningen aankondigde, kende de gekte geen grenzen. ‘The Last Dance’, noemde de clubleiding zijn comeback, alsof Michael Jordan was neergedaald. De persconferentie kwam een uur lang live op tv. Het voorbehoud dat Robben zelf maakte, sneeuwde onder. In een dag tijd kreeg  FC Groningen 1600 bestellingen voor nieuwe seizoenkaarten binnen. De social media noteerden in een halve dag 75 miljoen views. In no-time vlogen er duizenden shirts met de naam Robben en rugnummer 10 over de toonbank.

De trots spatte er vanaf in Noord-Nederland, bij Arjen Robben was de eerzucht tastbaar. Als 18-jarige ging hij in 2002 weg uit Groningen; de wereld in, eerst naar Eindhoven, en dan verder naar Chelsea, Real Madrid en Bayern München. Tien jaar speelde  hij voor Bayern, totdat hij na een jaartje pauze terugkeerde naar zijn roots.

Arjen Robben straalde vertrouwen uit toen hij zijn comeback aankondigde in juni 2001, ook al  had zijn laatste seizoen zich voor hem voltrokken in een sukkelgang. Hij was slechts invaller bij Bayern en kwam in zijn laatste vier wedstijden niet verder dan 45 minuten. Het hele seizoen bleef voor hem beperkt tot 19 wedstrijden, uitgesmeerd over vier competities niet meer dan 1.005 minuten opgeteld.

’MAN VAN GLAS’

Arjen Robben is altijd blessuregevoelig geweest. ‘De man van glas’, werd hij daarom genoemd. Nooit wilde hij toegeven aan zijn fysieke kwetsbaarheid, die vooral het gevolg was van spierblessures. De wijze waarop Robben die trotseerde oogstte waardering. Het maniakale waarmee hij sport bedreef, wekte bewondering. Hij maakte daarmee ook indruk op zijn medespelers.

Ook FC Groningen heeft daar in zijn laatste jaar baat bij gehad. Met zijn instelling was Arjen Robben een voorbeeld, ook als hij niet speelde – met zijn warming-up, met de wijze waarop hij hamerde op wat er nodig is om resultaten te boeken. Arjen Robben kwam ook naar Groningen om het applaus te proeven in het nog vrij jonge Euroborg-stadion, dat pas gerealiseerd werd nadat hij was vertrokken voor zijn Europese rondreis. Het is  dan ook des te wranger dat het Groninger publiek hem in het door corona verpeste seizoen niet of nauwelijks nog van dichtbij heeft mogen bewonderen.

Op de parkeerplaats van RKC Waalwijk verschijnt sinds kort een flitsende felrode Lamborghini. Tot het wagenpark van de spelers behoren ook een Porsche, een BMW en een Mercedes, alle drie met Belgische kentekenplaat. Het verleden is ver weg rond het stadionnetje, dat ruim dertig jaar geleden door toenmalig trainer Leo van Veen De Fietsenstalling werd genoemd.

De Italiaanse sportwagen vormt de getuigenis van een financieel welgevulde carrière van Alexander Büttner, de nieuwe linksback van RKC. Met Manchester United speelde hij in Premier League en Champions League, in Rusland kwamen de miljoenen van Dinamo Moskou.

Nu is Alexander Büttner 32 jaar en terug in Nederland. Zijn laatste wedstrijd, na drie maanden in de Amerikaanse MLS, dateert van alweer acht maanden geleden. Heimwee dreef hem terug, zegt Büttner, maar twee maanden later zat-ie toch weer op Cyprus waar Apollon Limassol hem na twee weken zonder te spelen wegstuurde.

In de kleedkamer van RKC kan naast Alexander Büttner ook Iliass Bel Hassani zijn nieuwe medespelers vermaken met anekdotes over lotgevallen in het buitenland. Bel Hassani, bijna 29 nu, maakte indruk toen hij bij Sparta, Heracles en AZ speelde. Minder verging het hem bij FC Groningen en PEC Zwolle. Zonder een afkoopsom te claimen, kreeg Bel Hassani in januari 2020 een vrije loop; van de polder naar de woestijn.

Niet meer dan acht wedstrijden speelde Bel Hassani tijdens zijn buitenlandse avontuur; eerst in Qatar, daarna in de Verenigde Arabische Emiraten. Na anderhalf jaar in het voor voetballers lucratieve Midden-Oosten biedt RKC ook hem een opvangcentrum in Nederland.

Afwachten is het wat Alexander Büttner en Iliass Bel Hassani voor hun nieuwe club gaan betekenen. Vooralsnog mogen de fans de cast van 2021 vanwege de corona-beperkingen nog niet bewonderen. Trainingen en oefenwedstrijden van RKC, en ook van Willem II, zijn verboden voor publiek.

Opmerkelijk is dat als tegelijkertijd op tv te zien is hoe afgelopen woensdag 20.000 toeschouwers in het PSV-stadion wél zij aan zij mochten samenhokken. Gelukkig voor RKC-fans die een selfie of een handtekening willen van hun nieuwe idolen, is er nog de parkeerplaats.

Nergens in Nederland is de invloed van fans zo groot als bij Feyenoord. Publieke intimidatie is een krachtig wapen in de Rotterdamse Kuip. Menig tegenstander, scheidsrechter én grensrechter gaat daarvoor door de knieën. De afwezigheid van hitsige supporters in dit door de corona-uitbraak beheerste seizoen kan niet los worden gezien van de magere vijfde plaats waarop de competitie eindigde voor Feyenoord.

Fans vinden die positie ver beneden de stand van hun club. Evengoed kan worden beredeneerd dat de leegte in de stadions heeft bijgedragen aan een meer realistische eindstand van de Eredivisie. Feyenoord liep dit seizoen zo vaak te klunzen dat het ruim te kort schoot bij ploegen als Vitesse, AZ en PSV – om nog maar te zwijgen over Ajax, dat liefst 29 punten meer behaalde.

Het verval dat Feyenoord dit jaar doormaakt is opmerkelijk. Eind december 2020 pas kwam er een eind aan een reeks van 26 wedstrijden annex corona-pauze waarin het met Dick Advocaat als coach ongeslagen was gebleven. Veertien maanden eerder was Advocaat naar de Kuip gekomen, als opvolger van de snel vertrokken Jaap Stam. Geen van beiden is het gelukt Feyenoord terug te brengen op het niveau waarop het in 2017 nog kampioen werd; met Giovanni van Bronckhorst als coach, met aanjagers als Dirk Kuijt, Karim El Ahmadi en Tony Vilhena.

NIEUWE KUIP

Veel langer nog biologeren de successen uit het verleden de fans van de eerste Nederlandse Europa Cup-winnaar (1970). Ze blijven massaal trouw aan hun club, ze feesten en lijden mee, boos richten ze zich op bij wat hen niet zint. Hun ergernis over de neergang in de laatste jaren heeft een extra lading gekregen door de zich al lang voortslepende discussie over de bouw van een nieuwe Kuip, een paar honderd meter verderop aan de Maas.

In het huidige stadion, uit 1937, mist Feyenoord de faciliteiten om het voetbal ook commercieel uit te baten. De club is geen eigenaar van het stadion en ergert zich aan de hoge huisvestingslasten en geringe inkomsten. Bij de uitwerking van het nieuwe plan van Feyenoord City, een initiatief van gemeente en investeerders, gaat de strijd  nog altijd over de inkomsten die Feyenoord als club eruit kan halen.

Het luidruchtigste deel  van de Feyenoord-aanhang domineert in de discussie met vasthoudendheid aan de nostalgie die de huidige Kuip oproept. Veiligheidsrapporten hebben al eens uitgewezen hoe kwetsbaar het stadion is, dat bij elke goal gaat trillen.

FANS DRINGEN STADION BINNEN

Bij de thuiswedstrijd in de laatste competitieronde, met 3-0 gewonnen tegen RKC Waalwijk, bleek ook hoe gemakkelijk de fans zich toegang konden verschaffen tot het afgesloten stadion. Vooraf verzamelde zich al een groot aantal supporters op de parkeerplaats naast het stadion, in de tweede helft kwamen een kleine honderd naar binnen. Ze staken vuurwerk, fakkels en rookbommen af. De wedstrijd werd daardoor circa tien minuten onderbroken.

De spelers reageerden met applaus op de actie, die kennelijk was aangekondigd bij Feyenoord. ,,Door te applaudisseren waardeerden we hun support in dit seizoen dat ook voor hen heel zwaar is geweest. Hun actie was heel positief bedoeld, om ons te steunen richting de play-offs. Door te klappen hebben we ok de rust kunnen bewaren”, zei aanvoerder Steven Berghuis.

HUISVREDEBREUK

De clubleiding van Feyenoord onthield zich van commentaar, de stadiondirectie veroordeelde het binnendringen van de Kuip. De KNVB kondigde een onderzoek aan. ,,Wij snappen niet dat de spelers van Feyenoord op het veld bleven applaudisseren en de supporters daarmee belonen voor eerst het plegen van huisvredebreuk en daarna het gooien van vuurwerk op het veld”, reageerde de KNVB.

Ruim een week eerder hadden de Feyenoord-supporters zich ook al doen gelden op het trainingscomplex, zogenaamd om de spelers moed in te spreken. Daarbij kwam het tot confrontaties met de Mobiele Eenheid (ME) van de politie. Zes ME’ers moesten naar het ziekenhuis worden vervoerd, omdat vlakbij hen een nitraatbom ontplofte en ze last hadden van oorsuizen.

ANDERHALVE METER

Niet alleen in Rotterdam, ook elders in Nederland bleek voor veel supporters na lang gedwongen absentie in het stadion het geduld op. De promotie naar de Eredivisie van  Cambuur Leeuwarden en Go Ahead Eagles (Deventer) werd massaal gevierd, zonder de anderhalve-meterregel in acht te nemen. Ook bij Willem II, De  Graafschap en ADO Den Haag kwam het tot grote samenscholingen in reacties op respectievelijk behoud van de Eredivisiepositie, gemiste promotie en degradatie.

Met de actie in de Kuip is voor Feyenoord het seizoen nog niet voorbij. Woensdag beginnen de play-offs om één plaats in de nieuwe European Conference League. Feyenoord start met een thuiswedstrijd tegen stadgenoot Sparta. Bij winst volgt zaterdag het beslissende duel tegen de winnaar van het duel FC Utrecht – FC Groningen. Een tweede wedstrijd voor Feyenoord. opnieuw thuis, valt samen met het Eurovisie Songfestival, óók in Rotterdam. De burgemeester heeft al bezwaren geuit, vooral uit vrees voor wat de supporters dan in petto hebben.

Uit de speakers op De Oude Meerdijk, het lege stadionnetje van FC Emmen, klonk zondagmiddag plotseling Live is life van Opus. Het was een eerbetoon aan Arjen Robben, bezig aan de warming-up voor zijn eerste wedstrijd in de basisopstelling van FC Groningen na acht maanden. De muzikale steun bij die baltoetsen riep herinneringen op aan de legendarische act van Diego Maradona in 1989.

Na afloop, met een 0-4 zege voor FC Groningen, viel voetbalminnend Nederland in zwijm; zoveel bewondering had Robben gewekt; met zijn acties, met zijn houding, met zijn emotie, met dat fijne gebaar naar de ballenjongen die hij zijn voetbalkousen schonk.

Het contrast was groot met de vuile kant van het voetbal, want tegelijkertijd werden de vrouw en kinderen van PSV-voetballer Eran Zahavi getaped en gekneveld door criminelen. De boeven hadden zich op Instagram laten inspireren door blinkende juwelen en kapitale horloges, statussymbolen in een wereldje dat Arjen Robben in al zijn eenvoud vreemd is.

INSPANNINGEN

De glamour is altijd weggebleven van Arjen Robben. Voor hem is zijn lichaam belangijker dan de aanhangsels. In de staart van dit seizoen is hij met zijn inspanningen eindelijk zo ver gevorderd dat hij zondag tachtig minuten lang lichamelijk heel kon blijven; tót hij zelf bepaalde dat het mooi was geweest.

Eerder dit seizoen was hij niet verder gekomen dan opgeteld 86 minuten Eredivisie, gespreid over vijf wedstrijden. Hij luisterde zijn optreden op met twee assists, zo gevat dat we daarin de vroegere sterspeler van Bayern München en Oranje konden herkennen. Zelden toonde hij zich gelukkiger na een wedstrijd. Zijn stem brak, in zijn ogen tekende zich vocht af.

,,Dit is wat ik wilde. Als het dan mag en lukt, ben ik heel blij. Ik ben niet alleen bij Groningen teruggekomen voor een rol in de kleedkamer, ik wilde ook hier nog speler zijn”, sprak Arjen Robben na afloop. Zijn terugkeer bij de club waar hij begon, werd vorig jaar juni met zowel enthousiasme als scepsis ontvangen. In zijn laatste twee jaar bij Bayern München was hij al uitermate kwetsbaar gebleken. Hij kon het niet verkroppen zó afscheid te moeten nemen, hij keek uit naar de Eredivisie die hem een podium bood waar hij minder te lijden heeft en meer ruimte krijgt.

FYSIEK

Op zijn 37ste bleek Arjen Robben zondag fysiek krachtig genoeg om tegenstander FC Emmen te laten verbleken. Het clubje uit Drenthe vocht zich dit seizoen uit een ogenschijnlijk kansloze situatie terug met acht overwinningen in de laatste tien wedstrijden. FC Emmen heeft zich daarmee in de gunst gespeeld, van de media én van de scheidsrechters.

Arjen Robben toonde zich niet bevangen door die sympathiefactor. Hij zweepte zijn medespelers op, hij imponeerde tegenstanders en hij deelde zijn liefde voor het voetballen met de ballenjongens. Robben stoorde zich niet eens aan de consequentie om in Emmen op kunstgras te moeten spelen, een risicofactor, zeker voor de ‘Man van glas’.

Hij moest er zelf om grinniken. ,,Nog nooit van mijn leven heb ik op kunstgras gespeeld, nooit getraind ook. En een terugslag? Ik zal het toch wel voelen, of ik nou op natuurgras of op kunstgras heb gespeeld.”

BELONING

Een beloning noemde Robben het, dat hij ditmaal 80 minuten had kunnen spelen. Hoe moeilijk Robben het dit seizoen ook had, hij wilde niet opgeven; hij hield, vol, hij zette stug door; op het veld, in de gym, en thuis. Ook zijn privéleven bleef in dienst van de hunkering naar een waardig seizoen bij FC Groningen, de club waar hij dagelijks op de fiets naar toe gaat. Zijn gezin ziet hoe gelukkig hem dat blijft maken, hoe chagrijnig hij wordt van revalideren.

Wat nu? Over een verlenging in het volgende seizoen wilde hij zich nog niet uitlaten. Over Oranje wel, vooral met lichte spot waarin toch nog een spoortje ambitie doorklonk. ,,Als Frank de Boer belt, kom ik. Had je van mij een ander antwoord verwacht?”

Zijn cryptische reactie maakte meteen een discussie los in het land waar weinig voetballiefhebbers willen snappen waarom Ryan Babel en Kevin Strootman zo belangrijk zijn ‘in de kleedkamer’ van Oranje. Zo’n rol kan Arjen Robben toch veel beter vervullen, klonk het meteen, zeker nu de selecties op Euro 2021 uit 26 spelers mogen bestaan.

FRANK DE BOER

Frank de Boer, de verantwoordelijke bondscoach, voelde zich maandag geroepen om snel te reageren.  ,,Ik ben superblij dat Arjen weer aan het spelen is, vooral voor hemzelf. Als je hem na afloop ook zag: dit is topsport op zijn allermooist. Maar we moeten het ook wel in perspectief zien. Ik denk dat we het idee van zijn terugkeer even langs de zijlijn moeten parkeren. Ik heb de laatste tijd best wel eens kritiek gekregen dat ik spelers selecteer die weinig aan spelen toekomen bij hun clubs. Arjen heeft in 2019 voor het laatst een hele wedstrijd gespeeld. Zeg nooit ‘nooit’. Maar op dit moment sluit ik het uit”, aldus De Boer.

Het toeval wilde dat Frank de Boer uitgerekend op deze zondag voor betaalzender ESPN al iets had verklapt over zijn EK-selectie, mét Wout Weghorst, mét Ryan Babel, mét Daley Blind, maar zonder Virgil van Dijk wiens tijdige herstel hij op hooguit 25 procent taxeert.

IN DE LUWTE

Arjen Robben bezit nog altijd zoveel eerzucht dat hij graag mee zal gaan. Hij heeft ook zoveel realisme dat hij best begrijpt dat zijn fysieke kwetsbaarheid een terugkeer bij Oranje in de weg zal staan. Laat hem daarom maar even voortgaan in de luwte van Groningen waar hij  van zijn laatste acties wil genieten en de fans zijn liefde voor het voetbal mogen proeven.

Het machtsvertoon van de Nederlandse voetbalkampioen Ajax wordt gedragen door stevige financiële mogelijkheden. Essentieel in de Amsterdamse boekhouding is de handel in spelers, een grillige factor vol onzekerheid. In de jaarbegroting van pakweg 150 miljoen euro is zelfs voorzien dat er elk seizoen voor 50 miljoen aan spelers moet worden verkocht.

De Ajax-directeuren Edwin van der Sar en Marc Overmars maken geen geheim van die forse verplichting tot verkopen. Het winkelen op de spelersmarkt is dagelijkse core business bij Ajax. Het maakt de club afhankelijk; niet alleen van de ontwikkeling die spelers doormaken, ook van de manoeuvres door voetbalmakelaars.

Een recent verstrekt KNVB-overzicht van betalingen aan spelersagenten (officieel intermediairs) biedt een interessant inkijkje. Liefst 33,8 miljoen euro betaalde Ajax in het seizoen 2019-2020 voor de bemiddeling bij contracten met spelers. Ook daarmee torent Ajax ver uit boven alle andere clubs in de Eredivisie. Tegenover de 33,8 miljoen bij Ajax betaalden de overige 17 clubs hiervoor gezamenlijk ‘slechts’16 miljoen. Fortuna Sittard hoefde bijvoorbeeld maar 74.000 euro te besteden aan het op peil houden van de selectie; PSV gaf hiervoor 4,5 miljoen uit, AZ 2,5 miljoen.

85 MILJOEN SPELERSHANDEL

Voor welke spelers Ajax de bemiddelingsvergoeding uitgaf, is gissen; 2019-2020 was het vanwege corona stilgelegde seizoen waarin AZ gelijk opging met Ajax. Volgens het jaarverslag hield de Nederlandse topclub dat seizoen 85 miljoen over aan de spelershandel, na aftrek van de jaarlijkse waarde-afboekingen, na aftrek van de betalingen aan makelaars.

Aan welk seizoen en aan welke spelersmutaties de makelaarsvergoedingen moeten worden toegerekend, is niet duidelijk. Er kan slechts worden verondersteld dat de tussenpersonen ook goed hebben verdiend aan de tussentijds afgesloten  nieuwe contracten (én de verkoop?) van Hakim Ziyech, Donny van de Beek, Joël Veltman en David Neres. Daarnaast werkten makelaars mee aan onder meer het aantrekken in 2019 van Quincy Promes en de twee Latino’s Lisandro Martinez en Edson Álvarez, die dit seizoen beiden tot sleutelspelers zijn uitgegroeid.

THOMAS VERMAELEN

Hóe het geld in de spelershandel kan rollen, werd vorige week aan het licht gebracht door Follow the Money, een Nederlands platform voor onderzoeksjournalistiek. De praktijken werden op 19 april onthuld in een rechtszaak van de Italiaanse spelersagent Simone Rondanini tegen zijn voormalige werkgever, het Nederlandse makelaarskantoor Sports Entertainment Group (SEG).

In de zomer van 2019 was Rondanini betrokken bij de transfer van Thomas Vermaelen naar het Japanse Vissel Kobe, dat voor hem 950.000 euro betaalde aan SEG. ,,Er is toen 750.000 euro weggesluisd door SEG”, betoogde Rondadini, die daarom brak met SEG. Van de afspraken over het weggesluisde geld heeft hij een bandopname in bezit, Vermaelen werd over de inhoud daarvan ingeseind. SEG bestrijdt de aantijging en kon in de rechtszaal voorkomen dat de bandopname werd afgedraaid. Vermalen wil tegenover de Nederlandse onderzoeksjournalisten niet ingaan op de affaire. Hij probeert nog wel de misgelopen 750.000 euro via  juridische weg binnen te halen.

STEFAN DE VRIJ

Thomas Vermaelen is niet de enige topspeler die zijn zaken laat/liet doen door SEG. Onder anderen Memphis Depay, Daley Blind, Marten de Roon staan bij SEG onder contract, Robin van Persie zou zelfs een van de aandeelhouders van het makelaarsbedrijf zijn. Jarenlang deed SEG ook zaken deed voor Stefan de Vrij. In 2014 maakte de  nu 29-jarige verdediger zoveel indruk op het WK dat Lazio hem bij Feyenoord weglokte en naar Italië haalde, voor ‘maar’ 6,5 miljoen. Of en hoeveel provisie bij die transfer rondging, is niet duidelijk

Stefan de Vrij deed het goed in de Serie A. Na vier jaar Lazio ging hij in 2018 naar Inter, officieel ‘transfervrij’. Een toptransfer in Italië, in 2020 werd hij zelfs uitgeroepen tot de beste verdediger van de Italiaanse competitie, afgelopen weekeinde behaalde hij met Inter het landskampioenschap.

‘TEKENGELD’

Stefan de Vrij was bij Inter al lang en breed tot vaste kracht uitgegroeid toen in een jaarverslag van de Milanese club naar buiten kwam dat voor hem in 2018 een transferbedrag van 7,5 miljoen euro was betaald. De Vrij wist van niks. hem was slechts verteld dat hij moest afzien van het gebruikelijke ‘tekengeld’ omdat dit was verdisconteerd in zijn salaris:  50 miljoen euro in vijf jaar.

Toen De Vrij ontdekte hoe er buiten hem om was gerommeld bij de deal tussen SEG en Inter Milaan, stond hij machteloos. Hij bleek bedonderd, nota bene door zijn jeugdvriend Doniplan Slager  die hij al vanaf zijn zestiende kende en die als agent van SEG sindsdien zijn zaken behartigde.

Stefan de Vrij heeft inmiddels de banden verbroken met het makelaarsbedrijf, Slager ook. SEG heeft nog wel belang bij een transfer van De Vrij want het bedrijf bedong ook dat het 7,5 procent ontvangt als De Vrij tussentijds bij Inter zou vertrekken. Zo’n premie maakt het voor SEG verleidelijk om hem binnenkort als handelswaar op de spelersmarkt aan te bieden. Stefan de Vrij kan dan slechts toezien, als speelbal van makelaars én clubs.

Zullen we nu voorgoed verlost zijn van die telkens weer opduikende plannen voor een Super League?  ,,In deze vorm, in een gesloten model, buiten de UEFA, komt zo’n Super League de komende 30 tot 40 jaar er niet meer”, zei Michael van Praag, net afgetreden bestuurslid van de UEFA, zondag 25 april in het tv-programma Goede Morgen Eredivisie op ESPN.

Van Praag klonk ferm, maar wát zijn z’n woorden nog waard na een week waarin glashelder werd hoe ver de Europese topclubs willen gaan in hun hebzucht naar financiële garanties? 

Van Praag gaf ook hoe aan hoe een slot toekomstige wilde initiatieven kan blokkeren. ,,Het verzet van de andere clubs, van de bonden, van de overkoepelende leagues is zo heftig geweest dat de reglementen zullen worden aangepast. Het zal de clubs reglementair door hun eigen bonden onmogelijk worden gemaakt uit de Europese toernooien van de UEFA te stappen en tegelijk ook nog in de nationale competities te willen uitkomen. Voor de komende dertig tot veertig jaar zal die deur op slot gaan.”  

WETGEVING

Volgens Van Praag heeft de Britse regering al toegezegd aan zo’n blokkade mee te werken. Of de wetgeving binnen de Europese Unie zo’n grendel zal toelaten, is nog de vraag. ,,Door de manier waarop die twaalf clubs het nu hebben aangepakt, hebben ze al hun kansen voor de komende jaren verspeeld”, aldus Van Praag. Hij wees er op dat het instellen van een salary cap vanwege de wetgeving onhaalbaar is binnen de Europese Unie. ,,In Engeland kan dat mogelijk wel, Boris Johnson wil zich daar kennelijk voor inzetten.”

Van Praag (73) – oud-voorzitter van Ajax, oud-bondsvoorzitter van de KNVB - trad vorige week na twaalf jaar af als bestuurslid van de UEFA. Hij werd tot erelid benoemd. Zijn plaats bij de UEFA zag hij ingenomen door Just Spee, zijn opvolger als voorzitter van de KNVB. Binnen twee jaar in de Nederlandse voetballerij wordt Spee al voldoende ervaring en knowhow in de voetbalwereld toegedicht om de UEFA op het hoogste niveau te dienen. 

SUPPORTERS

Van Praag gaf zijn opvolger zondag alvast een idee mee. ,,Het wordt tijd dat de UEFA in het bestuur plekken inruimt voor vertegenwoordigers van spelers en supporters. Bij de ontwikkeling van nieuwe plannen moet ook spelers en supporters worden gevraagd wat ze ervan vinden.”  Van Praag ontweek de vraag of de spelers zomaar zouden instemmen met het ontwikkelen van een nieuw format voor de Champions League, vanaf 2024, waarin nog meer midweekse speeldagen de kalender nog voller proppen.  

,,Wat er nu ligt is al een soort Super League, maar wel met een fantastisch model want ook Nederlandse clubs behouden de mogelijkheid hierin mee te doen. Dat was in het plan van de twaalf clubs nagenoeg onmogelijk geworden”, aldus Van Praag. De Champions League 2.0 is het resultaat van jarenlang overleg, opgedrongen door nota bene veelal dezelfde clubs die vorige week de Europese voetbalwereld overvielen. Zo constateert Van Praag.

VERDELING GELD 

,,Het blijft bizar dat we als UEFA vorige week een akkoord hebben bereikt met de ECA, de overkoepelende organisatie van de grote clubs. En dat we twee dagen later door diezelfde mensen worden verraden met hun eigen plan”, aldus Van Praag. Volgens hem zijn vooral de grote clubs zelf verantwoordelijk voor toenemende ongelijkheid in het Europese topvoetbal. ,,De UEFA is een groot voorstander van een andere verdeling van de gelden uit tv-rechten en marketing. De verdeling wordt bepaald door de clubs binnen de ECA. Daar heeft bijvoorbeeld Real Madrid 13 stemmen en Ajax 7. Door die stemverhouding zorgen de topclubs ervoor dat de gelden ongelijk worden verdeeld. Van al die gelden die via de Europese toernooien binnenkomen, gaat er maar 6 procent naar de UEFA.”

KEERPUNT

,,Hopelijk zijn we door de ontwikkelingen van vorige week op een keerpunt gekomen”, aldus Van Praag. ,,Ik hoop oprecht dat er nu op een heel andere manier over de verdeling van geld gesproken gaat worden. De UEFA moet garanties eisen. Het moment is er nu. De afspraken voor het nieuwe model van de Champions League met méér geld vanaf 2024 zijn gemaakt. Die stap is gezet, in samenspraak met de clubs. Over de verdeling van het geld moet nog gesproken worden.” 

Nieuwe conflictstof ligt daarmee op de loer, nog voordat de bonden in de reglementen nieuwe blokkades kunnen opwerpen. 

Niemand maakte meer doelpunten in de Eredivisie dan Willy van der Kuijlen, die maandag 19 april op 74-jarige leeftijd is overleden. Liefst 311 keer scoorde hij, in 539 wedstrijden. Topscorer aller tijden is hij daarmee sinds Nederland in 1956  de beste clubs uit alle gewesten in één topklasse samenbracht.

Het wapenfeit van Van der Kuijlen bezit vermoedelijk eeuwigheidswaarde. Zijn clubtrouw aan PSV zal door geen enkele vedette uit de huidige generaties worden begrepen. Van der Kuijlen, en zeker zijn ‘manager’ niet, hengelde nooit naar een lucratieve transfer. Hij droomde ook nimmer van het nu vaak geïdealiseerde ‘buitenlands avontuur’.

Van zijn 311 goals maakte Van der Kuijlen de laatste drie voor MVV Maastricht. Ze signaleren hoe pijnlijk zijn nadagen bij PSV verliepen na een roemrijke carrière, geïllustreerd met de UEFA Cup (1978), drie landstitels en ‘slechts’ 22 interlands. Knallend hard waren zijn schoten, gebaseerd op een gave traptechniek, in beide voeten, vaak na een hem kenmerkende kap-en-draaibeweging.

THIJS LIBREGTS

Willy van der Kuijlen is 34 jaar als Thijs Libregts, de latere bondscoach, in september 1981 zijn afscheid bij PSV inleidt. Voor het eerst bij een Europese wedstrijd, voor het eerst voor eigen publiek, zit hij op de reservebank. ,,Van Van der Kuijlen gaat defensief weinig uit. De verdedigende zwakte van hem belast ons team te veel”, zegt Libregts, die zich vasthoudt aan de gewonnen uitwedstrijd bij Feyenoord waar hij Van der Kuijlen voor het eerst buiten de ploeg heeft gelaten.

Van der Kuijlen berust zwijgend in zijn lot. Hij had zich op zijn 34ste nog eens heerlijk willen uitleven tegen die bescheiden amateurs van het Deense IF Naestved in de eerste ronde van het toernooi om de UEFA Cup. Slechts negen minuten worden hem gegund, als vervanger van Erwin Koeman. Drie dagen later komt Van der Kuijlen niet eens meer als invaller aan bod in de ook al gemakkelijk gewonnen thuiswedstrijd tegen Willem II.

Voor Van der Kuijlen is daarmee de maat vol. ,,Ik blijf echt geen weken meer op die bank zitten. Ze denken bij PSV misschien wel dat ik moeilijk ergens anders kan aarden, maar zo is het toevallig niet.” Binnen twee dagen vindt Van der Kuijlen onderdak bij MVV. Maastricht.

TEGENPOOL CRUIJFF

Zijn vertrek verloopt vrij geruisloos, pas enkele maanden  later, op zijn 35ste verjaardag, krijgt hij een bescheiden, publiek afscheid in het stadion. Het gebeurt op de dag, 6 december 1981, waarop  generatiegenoot/tegenpool Johan Cruijff na acht jaar afwezigheid een glorieuze rentree bij  Ajax beleeft.

Veertig jaar later zou de opwinding over Van der Kuijlens opgedrongen vertrek uit Eindhoven vele malen groter zijn geweest. In de herfst van 1981 schikt Van der Kuijlen zich gedwee in zijn lot, bescheiden als zijn aard is. Hij komt uit de naburige industriestad Helmond waar ook latere internationals als de broers Van de Kerkhof, Berry van Aerle en Wilfred Bouma zijn opgegroeid.

‘Skiete Willy’, luidt de aanmoedigingskreet op de tribunes van PSV, in onvervalst Helmonds en ontleend aan de kracht die hij zijn schoten meegeeft. De kreet groet uit tot zijn handelsmerk. Willy van der Kuijlen is zeventien jaar als  hij debuteert bij PSV. Binnen twee jaar speelt hij in Oranje, een half jaar eerder nog dan Johan Cruijff. Zijn laatste interland speelt hij op zijn dertigste,  in 1977, als invaller voor Cruijff, die een maand later zal afzwaaien bij Oranje.

‘DAT GEVAL’

,,Ik wilde me niet langer voor de gek laten houden”, blikt Van der Kuijlen later terug. Hij heeft het dan over ‘dat geval’, doelend op een conflict dat  ontstaat  in 1975 rond een EK-interland in Polen. Tot ergernis van de PSV-groep binnen Oranje duikt Cruijff na een privé-tripje naar Italië een dag te laat op. Bondscoach George Knobel legt de training zelfs stil om hem opzichtig warm te verwelkomen. ,,Daar komen de koningen uit Spanje”,  merkt Van der Kuijlen spottend op.

Na de 4-1 nederlaag in 1975 in Polen heeft uitgerekend Cruijff het hoogste woord. Zijn kritiek treft met name de PSV’ers in het hart. Vooral doelman Jan van Beveren  en Willy van der Kuijlen moeten het ontgelden. Gestimuleerd door PSV-coach Kees Rijvers gaan de twee vlak voor de return tegen Polen (verbaal) de strijd aan met Cruijff én Neeskens. Dat gebeurt in een vinnig overleg, onderbroken door telefonisch contact met Eindhoven. Het resulteert in een conflict, waarin  Van der Kuijlen solidair blijft met Van Beveren, en dat afgesloten wordt met het opzienbarende, abrupte vertrek van de twee PSV-ers  uit het Oranje-kamp in Zeist.

‘ANDER TYPE KEEPER’

Van der Kuijlen later daarover: ,,Van te voren was afgesproken dat we met zes man van PSV één lijn zouden trekken. Alleen Kees Krijgh, die zijn eerste interland zou spelen, hoefde zich van de anderen niets aan te trekken. Niemand gaf iets toe in dat gesprek. Het zat vooral scheef tussen Cruijff en Van Beveren. Later bleek wel dat Cruijff gewoon een ander type keeper wilde. Ik heb toen voor PSV gekozen, zoals we hadden afgesproken. De anderen zijn door de mand gevallen. Dat veroorzaakte behoorlijk wat ellende binnen de club en het heeft nog lang doorgewerkt, vooral bij Rijvers.”

Twee jaar later laat Van der Kuijlen zich nog wel tot een terugkeer overhalen door de dan regerende bondcoach Jan Zwartkruis, maar al snel ziet hij het nutteloze van die comeback in. ,,Zwartkruis zei wel onze richting op te willen, maar in de praktijk koos hij toch voor de visie van Cruijff. Bij PSV moest de beste periode nog komen. Daar ben ik best tevreden over. Jan van Beveren is snel daarna op heel Nederland afgeknapt.”

OVERPELT FABRIEK

Willy van der Kuijlen beleeft inderdaad nog mooie jaren bij PSV, vooral ook in  de samenwerking met Ralf Edström, totdat Thijs Libregts in 1980  als opvolger van Kees Rijvers naar Eindhoven komt. Na zijn vlucht naar MVV speelt Van der Kuijlen ook nog een seizoen (1982-1983) voor Overpelt Fabriek in de Twee Klasse.  In zijn Belgische jaar komt hij tot liefst 31 treffers. .

In de biografie Onze Willy (2011) noteert auteur Frans van den Nieuwenhof voor Van der Kuijlen in totaal 948 doelpunten, waarvan 725 voor PSV, uitgesmeerd over alle toernooien, competities en teams waarin  hij uitkomt. Na zijn afscheid van Overpelt wordt Van der Kuijlen weer liefdevol omarmd door PSV.  In 2004 verschijnt van hem een standbeeld bij het stadion. Jarenlang blijft hij actief als jeugdtrainer en scout.  Ook wordt hij steeds ingezet bij de ceremoniële presentatie van nieuwe spelers. totdat de ziekte van alzheimer ook dat het laatste jaar onmogelijk maakt.

Tenminste vijftien jaar is het al een gevleugelde kreet: ‘Nederland telt 16 miljoen bondscoaches’. Sindsdien zijn er dik een miljoen inwoners bijgekomen en zo groeit ook het aantal experts, die allemaal weten wat Frank de Boer beter kan doen met Oranje.

Denk nu niet dat al die Hollanders zich met voetbal bezig houden. Eind vorige week lanceerde de KNVB cijfers, die een realistischer beeld moeten schetsen. In de aanloop naar de 29ste ronde Eredivisie drongen de getallen nauwelijks door tot het uit vele miljoenen bestaande leger thuiszittende fans. De meeste kleur in een opnieuw weinig opwindend competitie-weekend kwam van Arjen Robben. Zijn return bij FC Groningen na ruim vijf maanden afwezigheid smaakt naar meer, al bleef het zondag bij nog geen twintig minuten.

De rapportage van de KNVB, in opdracht van de voetbalindustrie, was vooral  bedoeld om de overheid wakker te schudden. Het Nederlandse voetbal vindt zichzelf veel belangrijker dan de overheid veronderstelt. De ergernis neemt toe door het almaar aanhoudende corona-verbod op 30.000 wedstrijden voor amateurs en jeugd per weekend en de leegte in de stadions, waar pas volgende week de tribunes weer enigszins gevuld mogen worden.

8,2 MILJOEN LIEFHEBBERS

Volgens de cijfers van het Kennis- en Innovatiecentrum Betaald Voetbal telt Nederland geen 17 miljoen bondscoaches, maar wel 8,2 miljoen liefhebbers. Van hen volgen er 2 miljoen kijkers de live-uitzendingen van het Nederlands voetbal op ESPN en stemmen er 4 miljoen af op de NOS voor samenvattingen van het Eredivisie-voetbal.

Het trompettergeschal van de KNVB wordt ondersteund met andere imposante getallen. Zo telt het Nederlands profvoetbal met zijn 34 clubs bijna 3.300 voltijdsbanen en draagt het jaarlijks ruim 2 miljard euro bij aan het Bruto Nationaal Product, wat nog altijd een fractie blijft op een totaal van een kleine 900 miljard. De inkomsten komen, naast tv-rechten, Europese inkomsten en transfers, voornamelijk  van ruim 12.000 sponsorende bedrijven en 200.000 vaste toeschouwers per weekend (als ze allemaal weer mogen komen).

TAAL HOOLIGANS

De cijfers geven zicht op de impact van het betaald voetbal in Nederland. De belangstelling spoort door alle lagen van de bevolking. Opvallend daarbij is dat de taal van de hooligans niet exclusief is voorbehouden aan snel ontvlambare supporters die vaak met voetbalgeweld worden geassocieerd.

In de Volkskrant bood de altijd lezenswaardige column van Paul Onkenhout (De Twaalfde Man) zaterdag een aardig inkijkje. Hij signaleerde hoe afgevaardigden van de zogeheten culturele elite zich hadden geuit over Euro-commissaris Frans Timmermans, die er eerlijk voor was uitgekomen aanhanger te zijn van AS Roma.

De clubliefde ontstond bij Timmermans in de jaren dat hij in Rome woonde. Daar lijkt niets mis mee te zijn, maar rond de Europese duels tussen Ajax en AS Roma was het een doodzonde in de ogen van verblinde Ajax-aanhangers. ‘Laat die dikke kabouter zich met Europa bezighouden en niet met Ajax’, twitterde de veelgeprezen acteur Gijs Scholten van Aschat. ‘Wat voor lul ben je dán’, reageerde filmregisseur Martin Koolhoven. In andere reacties werd Timmermans een druiper, een engerd, een asbak, een schertsfiguur en een untermensch genoemd.

AJAX EN DE REST

Bekende Nederlanders én veel onbekende voetbalaanhangers die zich zo nadrukkelijk te buiten gaan, als onvervalste hooligans, behoren op andere momenten tot de grote groep voetballiefhebbers die doorgaans vol afschuw reageert op bedenkelijke incidenten. Dan nemen ze ferm afstand van het rapalje, dan behoren ze tot een andere kaste. Hun recente tirades zeggen iets over de emoties die voetbal kunnen losmaken, ze signaleren evenzeer welke positie Ajax inneemt binnen het Nederlandse voetbal.

De groeiende overheersing van Ajax veroorzaakt tweespalt binnen de 8,2 miljoen liefhebbers. Steeds meer succes-adepten willen meejuichen. Ze worden daarbij gestimuleerd in de media, vooral op tv waar steeds vaker alles aan Ajax wordt gerelateerd, veelal uitgedragen door insiders met een verleden bij de Amsterdamse club.

Daartegenover lijkt de desinteresse voor veel andere clubs af te nemen. Mede dankzij de tientallen miljoenen uit de Europese kassa’s ontgroeit Ajax niet alleen de andere clubs in de Eredivisie. Profvoetbal in Nederland – het is Ajax en de rest binnen een Eredivisie waarin de spelersgroep van de Amsterdammers 32 keer de waarde vertegenwoordigt van die van RKC Waalwijk.

BEKERFINALE

Komende zondag krijgt Ajax de eerste gelegenheid zijn superioriteit in Nederland verder te onderstrepen in de KNVB-bekerfinale tegen Vitesse Arnhem. Een week later kan het mogelijk al kampioen worden. Eerst wacht donderdag in de Europa League nog AS Roma, de nummer 7 van Italië die in Amsterdam al een voorsprong nam.

Na afloop overheerste op tv verbazing over de nederlaag, hoe was het mogelijk, én medeleven met de jonge invaller-doelman Kjell Scherpen. Hij had zich als vervanger van de geblesseerde Maarten Stekelenburg opzichtig misgrepen aan een Romeinse vrije trap. Niemand sprak nog over André Onana, de onbetwistbare eerste keeper van Ajax die zelf doktertje was gaan spelen en zijn misbruik met verboden medicijnen heeft moeten bekopen met schorsing voor een jaar.

Dat Onana daarmee behalve zichzelf, vooral ook Ajax heeft gedupeerd, wordt nu goeddeels over het hoofd gezien. Sterker nog, Ajax biedt hem een nieuw langer contract, om zodoende de transfersom straks op te kunnen schroeven. Vanzelfsprekend, vindt het Ajax-legioen dat; zo verblind is het geraakt.

Drie minuten lang moest Bart Ramselaar er nog mee doorgaan, nadat hij down was gegaan bij een botsing. Duizelig zwalkte de middenvelder van FC Utrecht in de 38ste minuut dan toch nog naar de zijlijn, waar wijsheid en realiteitsbesef eindelijk waren doorgedrongen tot de medische én technische staf. Zo werd Bart Ramselaar (24)  zondag de eerste speler in het Nederlands voetbal die met een hoofdblessurewissel als extra uitvaller ‘gratis’ mocht worden vervangen.

De overwinning van FC Utrecht kwam er niet door in gevaar. Van 0-1 werd het 1-4. Voor verliezer ADO Den Haag lijkt alle hoop vervlogen om de laatste plaats nog te kunnen verlaten. Het gebeurde in een status-quo-speelronde van de eredivisie. Ajax kon zich zelfs veroorloven zonder puntenschade te experimenteren met oplossingen om het verdere gemis van de zwaar geblesseerde Daley Blind op te vangen.

Hoe historisch ook, in de talrijke beschouwingen, op radio, tv en in de kranten, werd de wissel van Ramselaar in de 38ste minuut nauwelijks nog aangestipt. Twee maanden  geleden pas opende de KNVB een extra mogelijkheid om spelers te vervangen bij het vermoeden van hersenletsel. De aanpassing volgde op aanbeveling van de FIFA en spelregelorgaan IFAB.

Doorslaggevend voor de ommezwaai was wellicht wat Jan Vertonghen overkwam op 30 april 2019. In de halve finale van de Champions League, thuis met Tottenham Hotspur tegen Ajax, raakte hij na een botsing met Ajax-doelman André Onana buiten westen. Vanaf de bank werd  Vertonghen voortgejaagd, hij móest verder.  Na afloop zakte hij in elkaar. De naweeën bleven niet uit. ,,Ik heb er acht, misschien wel negen maanden mega-veel last van gehad, , heel veel, duizeligheden, hoofdpijn. Ik heb de pijn verbeten omdat mijn contract nog één jaar doorliep. Ik wilde laten zien dat er ik er nog was”, vertelde Vertonghen in december 2020.

ENGELAND

De ervaringen van Vertonghen gaven extra lading aan een al langer lopende discussie, met name in Engeland. Tenminste vier spelers uit het nationale team dat in 1966 wereldkampioen werd zijn overleden aan de gevolgen van dementie: Martin Peters, Nobby Stiles, Ray Wilson en Jack Charlton. Inmiddels is ook bij Bobby Charlton dementie geconstateerd. Hun lot wordt toegeschreven aan de vele kopduels die ze uitvochten, in die tijd nog met een veel zwaardere bal dan die van  tegenwoordig. Wetenschappelijk onderzoek aan de universiteit van Glasgow bevestigde de aannames.

De FIFA liet studies uitvoeren die eind 2020 een ingreep in de invallersbepalingen tot gevolg hadden. Voortaan mocht bij de vrees voor hersenletsel een extra wissel worden toegepast, buiten het al toegestane contingent van vijf vervangingen. Vooralsnog is het een proef  waaraan zowel in Engeland als Nederland wordt meegedaan, Begin februari had Issaa Diop de primeur. Na een botsing met Antony Martial (Manchester United) werd hij vervangen. Ook in dat geval werd Diop eerst nog in het veld gehouden, ook daar werd vanaf de zijkant aanvankelijk nog hardleers gereageerd op een hoofdblessure.

AARZELEND

Het hoort bij de roestverschijnselen in het traditionele voetbal om pas na enig aarzelen toe te geven dat snelle vervangingen gewenst kunnen zijn bij hoofdletsel. Met de nieuwe regel blijkt het talmen nog niet voorbij. Vanuit de clubs in Engeland wordt druk uitgeoefend op de FIFA om bij hoofdletsel een tijdelijke wissel toe te staan, een kwartiertje tijd om te bezien hoe het slachtoffer reageert als hij aan het hoofd is geraakt. Uitgangspunt voor dat idee is de hoop dat een speler dan alsnog kan terugkeren, ingegeven door de vrees een sleutelspeler langduriger te moeten missen.

Ook bij de invoering in Nederland had Evgeniy Levchenko, voorzitter van spelersvakbond VVCS, na een hoofdblessure liever een tijdelijke wissel gezien. Zodat de teamarts, zonder druk van de coach, de tijd kan nemen voor een zorgvuldige test.

De medische staf van FC Utrecht beperkte zich zondag aanvankelijk tot een vluchtige behandeling op het veld.  Toen Ramselaar dan toch niet verder kon, gingen ze langs de kant alsnog overstag. De wissel was zo ongewoon, zo nieuw nog, dat er eerst een discussie met de vierde man moest volgen. Onduidelijk bleef aanvankelijk of hiermee de eerste van de vijf toegestane vervangingen was verbruikt. De vierde man moest even nadenken, kende de nieuwe regel ook niet helemaal, maar kwam uiteindelijk met het antwoord: bij een dreigende hersenschudding mag een extra wissel worden doorgevoerd.

WIT BRIEFJE

Bij het aangepaste protocol hoort een nieuw formulier. Geen geel of rood document waarop de wissel moet worden ingevuld, maar een wit briefje. Zo werd het een onderscheidende vervanging, gevolgd door vijf wissels volgens de dit seizoen gangbare praktijk in Nederland. FC Utrecht kwam daarmee uit op een record uit van zes vervangingen.

Of dit aantal ook volgend seizoen tot de mogelijkheden gaat behoren, is nog de vraag. Tot de uitbreiding van drie naar vijf wissels werd besloten omdat de covid-uitbraak vorig seizoen tot een intensiever wedstrijdschema en meer afwezige spelers leidde.  Dit seizoen kwam er een vervolg, voor hoelang  is onzeker. Daarentegen lijkt wel zeker dat de extra vervanging bij  hoofdblessures vaste prik wordt.

Afwachten is het nog of de regel na de lopende proefperiode wordt aangepast met eventueel een korte invalbeurt voor een tijdelijke vervanger.  Een nieuwe risicofactor kan het zijn, met de vraag of de gezondheid van de spelers hiermee gediend  zal zijn.

Het moesten er een stuk of tien worden, om het doelsaldo op te peppen. Het bleef bij 0-7 bij het verplichte nummer van Oranje, uit tegen Gibraltar in de WK-kwalificatie voor Qatar 2022. Welk nut hebben dit soort parodieën op een voetbalwedstrijd, was opnieuw de vraag die opkwam. Tijdrekken en het spel ontregelen bleken de belangrijkste vaardigheden van de spelers van Gibraltar, een staatje met 33.000 inwoners waar de internationals de kost verdienen bij de politie, de douane en in de horeca.

Begonnen is dit ongerief met de komst van de commerciële tv in de jaren negentig. De handelslui binnen de voetbalbonden van  ministaatjes als San Marino, Liechtenstein, Andorra en de Faeröer ontdekten wat er te verdienen viel met reclameborden en tv-rechten. En omdat FIFA en UEFA hun stemmen wel konden gebruiken, werden ze gaandeweg allemaal welkom geheten in de grote toernooien. Daarin mogen ze elke wedstrijd met 0-0 beginnen en is het meestal slechts wachten totdat de ban is gebroken.

Oranje kostte het dinsdagavond 41 minuten om het doel van Gibraltar te vinden. Na een magere 0-1 bij rust, liep de score dan toch nog op tot 0-7. Het leverde Nederland drie punten op, op een avond dat Turkije als koploper van de groep voor de ogen van president Erdogan twee punten liet liggen tegen Letland: 3-3. ,,Dan hebben wij het nog goed gedaan”, knipoogde bondscoach Frank de Boer fijntjes naar zijn critici.

BLESSURE BLIND

De Nederlandse zege kreeg wel een schaduwkant voor Oranje én Ajax omdat Daley Blind op een brancard het veld moest verlaten  met enkelletsel dat er ernstig uitzag. De tv-beelden veroorzaakten schrik in de Nederlandse huiskamers en bij de analisten van de NOS. De verkeerd uitgevallen manoeuvre van Blind oogde zo afgrijselijk dat al de vrees werd uitgesproken dat Blind er voor lange tijd uit komt te liggen en dat het EK voor hem twijfelachtig kan worden. ,,Het zag er verontrustend uit, maar het kan nog wel meevallen”, aldus De  Boer.

Wat de winst én de vloed aan goals in de tweede helft voor Oranje feitelijk betekent, zal pas in het volgende seizoen blijken als de kwalificatierace dan verder gaat. De eerste twee wedstrijden lieten behalve puntverlies, met een 4-2 nederlaag in Turkije, chagrijn na omdat de thuiswedstrijd tegen Letland de vijfduizend toegelaten fans in de Johan Cruijff ArenA qua score (2-0) weinig vreugde bezorgde. Zo’n magere uitslag bracht maar nauwelijks iets  terug van het verloren vertrouwen bij de zeperd in Turkije.

DOOR EUROPA GEJAAGD

Op het kunstgras van Gibraltar voltrok zich de derde wedstrijd in zeven dagen voor de Oranje-internationals, van wie velen met hun club week na week door Europa worden gejaagd. Neem bijvoorbeeld Frenkie de Jong, die op zondagnacht om een uur in Barcelona terugkeerde van een uitwedstrijd in San Sebastian en een half etmaal later al bij Oranje op  het appel moest verschijnen, twee dagen later gevolgd door de uitwedstrijd in Istanboel. Dinsdagavond was De Jong op Gibraltar alweer dichter bij huis, hopelijk voor hem zonder naweeën. Want zo’n blessure als Daley Blind opliep is een wedstrijdje op Gibraltar niet waard.

Veertien jaar profvoetballer is hij,  tien jaar international, maar tot eind 2019 had Georginio Wijnaldum (30) nog nooit gehoord wat er allemaal niet deugt in Qatar. Eind 2010 al kreeg het golfstaatje het WK van 2022 toegewezen, sindsdien verstreken er bijna twaalf jaar waarin de omstreden keuze regelmatig oplaaide, maar geen (top)speler zich verzette of kanttekeningen plaatste. ,,Pas toen we met Liverpool voor het WK voor clubs naar Qatar gingen, kwam het ter sprake. Toen pas hoorde ik de verhalen over Qatar”, vertelde de gelegenheidsaanvoerder van Oranje dinsdagmiddag in Zeist.Wijnaldum kwam er eerlijk voor uit. Hij maakte zo ook duidelijk in wat voor ivoren toren profvoetballers leven –  naar de wetten van het topvoetbal, ver verheven boven het sociale domein. De bekentenis de van middenvelder van Liverpool en Oranje volgde op een vraag waarom de topvoetballers hun vuisten niet hebben gebald. ‘Waarom hebben spelers als jullie, als Ibrahimovic, Götze, Ronaldo en Messi de discussie nooit opgeworpen in al die jaren?’,,Ik denk dat heel veel spelers en andere mensen zich nooit bewust zijn geweest van de situatie in Qatar. Dan is het ook moeilijk een statement te maken. Dat er zoveel doden zijn gevallen wist ik niet”, antwoordde Wijnaldum.Tja, waar hebben voetballers het dan wel over als ze bij elkaar in de kleedkamer zitten, in het spelershome, in een hotel of als ze in de appgroep hun gedachten uitwisselen? Honderden uren moeten er verloren zijn gegaan.‘VOETBALVAKANTIE IN QATAR’Ook Frank de Boer, nu de coach van Oranje, maakte duidelijk hoezeer het dagelijks leven als speler vaak aan hem voorbijging, zelfs in de twee jaar dat hij als mid-dertiger in Qatar speelde. ,,Eerlijk gezegd, heb ik me toen niet verdiept in Qatar. Het enige wat ik wist was dat Guardiola daar speelde, Batistuta, Effenberg, dat die daar allemaal een soort betaalde voetbalvakantie hadden. Zo ben ik er ook samen met mijn broer ingegaan. Later heb ik er wel dingen gezien waar ik vraagtekens bij had.”Wat dan, was de logische vraag. De Boer:  ,,Ik moest bijvoorbeeld mijn paspoort inleveren. dat gold daar ook voor voetballers, voor alle werknemers. Als je het land uitwilde moest je specifiek toestemming krijgen. Zo voelde ik me ook gevangene, in een heel ander perspectief dan wel dan de mensen die in de bouw werkten of de werksters.”‘TERUG MET BLAUWE OGEN’Als voorbeeld haalde Frank de Boer de ervaringen aan met de huishoudelijke hulp in huize De Boer tijdens het verblijf in Qatar. ,,Wij hadden een Indonesische werkster, die betaald werd door de eigenaar van de club. Die man was niet makkelijk voor die vrouw, die had haar echt in zijn macht. Pas het laatste half jaar kregen we door hoe scheef die situatie was. Natuurlijk, ze verdienen daar veel méér geld dan in hun eigen land, maar menswaardig is het niet. Ze kreeg bijvoorbeeld haar paspoort een keer terug met een paar blauwe ogen en weet ik wat nog meer allemaal.  Je ziet daar mensen in de bouw werken op tien hoog, die moesten balanceren zonder vangnet. Officieel mochten ze niet werken als het vijftig graden of warmer was. Maar als je het nieuws volgde, hoorde je dan dat het 49,5 graden was…. Wat er werkelijk gebeurde in Qatar, wist je niet. Daarom doet het zo’n pijn dat nu te moeten lezen.”Tijd om er dieper op in te gaan kregen de media dinsdagmiddag niet in Zeist, want het vliegtuig wachtte, naar Turkije waar woensdag voor Oranje de WK-kwalificatieroute naar Qatar begint. Slechts een half uurtje was er uitgetrokken voor een praatje met de media. En daarin moest het ook nog gaan over de campagne-plannen van de KNVB en over de spelers die ontbreken (zonder dat de naam Noa Lang viel).VIRGIL VAN DIJKOver Virgil van Dijk ging het wel, zeker nu Liverpool-coach Jürgen Klopp niet meer gelooft in diens tijdige rentree nog vóór het EK. ,,Ik kan begrijpen dat  de trainer van Liverpool geen druk op Virgil wil leggen. Het wordt ook kiele-kiele voor hem met het herstel na zijn knieoperatie. Het EK begint al over elf weken, het gaat volgens plan, maar dat kan alleen nog uitkomen wanneer er geen enkele tegenslag meer komt. Op dit moment reken ik niet op Virgil. Als hij het EK toch haalt zou dat fantastisch zijn, een bonus.”Mohamed Ihattaren is zelfs al geschrapt uit de EK-plannen van Frank de Boer. In november 2019 liet Ronald Koeman hem nogal demonstratief een oranje shirt aantrekken, vooral uit blijdschap en opluchting dat hij had afgezien van een keuze voor Marokko. Onder PSV-coach Roger Schmidt is het luid bezongen 19-jarige talent dit seizoen zo ver van de praktijk verwijderd geraakt dat hij deze week niet eens meer deel uitmaakt van Jong Oranje bij de eindronde van het EK in Hongarije. ,,Hopelijk krijgen we volgend seizoen de Mo Ihattaren weer te zien zoals we die in gedachten hebben”, zei De Boer slechts, nu al over Euro 2021 heen kijkend.WOUT WEGHORSTWout Weghorst, bij Wolfsburg nummer vier op de topscorerslijst van de Bundesliga, mag nog wel stille hoop koesteren op het EK. Telefonisch legde Frank de Boer hem uit waarom Luuk de Jong als pinchhitter in de selectie de voorkeur krijgt.  De Boer: ,,Wout begrijpt hoe delicaat die keuze is. Hij heeft het verschrikkelijk moeilijk met mijn beslissing , maar wil het mij nog zo lastig mogelijk gaan maken.” Weghorst is twee jaar jonger dan Luuk de Jong en kan dus zeker nog verder kijken, richting Qatar bijvoorbeeld.Op welke manier Oranje en de KNVB daar de aandacht willen vestigen op de situaties rond mensenrechten en werkomstandigheden, moet nog blijken. De Boer: ,,Laten we ons eerst maar eens zien dat we ons plaatsen voor Qatar. Ik weet dat de KNVB achter de schermen nadenkt over de wijze waarop we daar een statement kunnen maken. Daarin wil de KNVB ook de bonden van andere landen meenemen. De situatie daar vraagt om onze aandacht.”r (nóg) geen thema was?

Veertien jaar profvoetballer is hij,  tien jaar international, maar tot eind 2019 had Georginio Wijnaldum (30) nog nooit gehoord wat er allemaal niet deugt in Qatar. Eind 2010 al kreeg het golfstaatje het WK van 2022 toegewezen, sindsdien verstreken er bijna twaalf jaar waarin de omstreden keuze regelmatig oplaaide, maar geen (top)speler zich verzette of kanttekeningen plaatste. ,,Pas toen we met Liverpool voor het WK voor clubs naar Qatar gingen, kwam het ter sprake. Toen pas hoorde ik de verhalen over Qatar”, vertelde de gelegenheidsaanvoerder van Oranje dinsdagmiddag in Zeist.

Wijnaldum kwam er eerlijk voor uit. Hij maakte zo ook duidelijk in wat voor ivoren toren profvoetballers leven –  naar de wetten van het topvoetbal, ver verheven boven het sociale domein. De bekentenis de van middenvelder van Liverpool en Oranje volgde op een vraag waarom de topvoetballers hun vuisten niet hebben gebald. ‘Waarom hebben spelers als jullie, als Ibrahimovic, Götze, Ronaldo en Messi de discussie nooit opgeworpen in al die jaren?’

,,Ik denk dat heel veel spelers en andere mensen zich nooit bewust zijn geweest van de situatie in Qatar. Dan is het ook moeilijk een statement te maken. Dat er zoveel doden zijn gevallen wist ik niet”, antwoordde Wijnaldum.

Tja, waar hebben voetballers het dan wel over als ze bij elkaar in de kleedkamer zitten, in het spelershome, in een hotel of als ze in de appgroep hun gedachten uitwisselen? Honderden uren moeten er verloren zijn gegaan.

‘VOETBALVAKANTIE IN QATAR’

Ook Frank de Boer, nu de coach van Oranje, maakte duidelijk hoezeer het dagelijks leven als speler vaak aan hem voorbijging, zelfs in de twee jaar dat hij als mid-dertiger in Qatar speelde. ,,Eerlijk gezegd, heb ik me toen niet verdiept in Qatar. Het enige wat ik wist was dat Guardiola daar speelde, Batistuta, Effenberg, dat die daar allemaal een soort betaalde voetbalvakantie hadden. Zo ben ik er ook samen met mijn broer ingegaan. Later heb ik er wel dingen gezien waar ik vraagtekens bij had.”

Wat dan, was de logische vraag. De Boer:  ,,Ik moest bijvoorbeeld mijn paspoort inleveren. dat gold daar ook voor voetballers, voor alle werknemers. Als je het land uitwilde moest je specifiek toestemming krijgen. Zo voelde ik me ook gevangene, in een heel ander perspectief dan wel dan de mensen die in de bouw werkten of de werksters.”

‘TERUG MET BLAUWE OGEN’

Als voorbeeld haalde Frank de Boer de ervaringen aan met de huishoudelijke hulp in huize De Boer tijdens het verblijf in Qatar. ,,Wij hadden een Indonesische werkster, die betaald werd door de eigenaar van de club. Die man was niet makkelijk voor die vrouw, die had haar echt in zijn macht. Pas het laatste half jaar kregen we door hoe scheef die situatie was. Natuurlijk, ze verdienen daar veel méér geld dan in hun eigen land, maar menswaardig is het niet. Ze kreeg bijvoorbeeld haar paspoort een keer terug met een paar blauwe ogen en weet ik wat nog meer allemaal.  Je ziet daar mensen in de bouw werken op tien hoog, die moesten balanceren zonder vangnet. Officieel mochten ze niet werken als het vijftig graden of warmer was. Maar als je het nieuws volgde, hoorde je dan dat het 49,5 graden was…. Wat er werkelijk gebeurde in Qatar, wist je niet. Daarom doet het zo’n pijn dat nu te moeten lezen.”

Tijd om er dieper op in te gaan kregen de media dinsdagmiddag niet in Zeist, want het vliegtuig wachtte, naar Turkije waar woensdag voor Oranje de WK-kwalificatieroute naar Qatar begint. Slechts een half uurtje was er uitgetrokken voor een praatje met de media. En daarin moest het ook nog gaan over de campagne-plannen van de KNVB en over de spelers die ontbreken (zonder dat de naam Noa Lang viel).

VIRGIL VAN DIJK

Over Virgil van Dijk ging het wel, zeker nu Liverpool-coach Jürgen Klopp niet meer gelooft in diens tijdige rentree nog vóór het EK. ,,Ik kan begrijpen dat  de trainer van Liverpool geen druk op Virgil wil leggen. Het wordt ook kiele-kiele voor hem met het herstel na zijn knieoperatie. Het EK begint al over elf weken, het gaat volgens plan, maar dat kan alleen nog uitkomen wanneer er geen enkele tegenslag meer komt. Op dit moment reken ik niet op Virgil. Als hij het EK toch haalt zou dat fantastisch zijn, een bonus.”

Mohamed Ihattaren is zelfs al geschrapt uit de EK-plannen van Frank de Boer. In november 2019 liet Ronald Koeman hem nogal demonstratief een oranje shirt aantrekken, vooral uit blijdschap en opluchting dat hij had afgezien van een keuze voor Marokko. Onder PSV-coach Roger Schmidt is het luid bezongen 19-jarige talent dit seizoen zo ver van de praktijk verwijderd geraakt dat hij deze week niet eens meer deel uitmaakt van Jong Oranje bij de eindronde van het EK in Hongarije. ,,Hopelijk krijgen we volgend seizoen de Mo Ihattaren weer te zien zoals we die in gedachten hebben”, zei De Boer slechts, nu al over Euro 2021 heen kijkend.

WOUT WEGHORST

Wout Weghorst, bij Wolfsburg nummer vier op de topscorerslijst van de Bundesliga, mag nog wel stille hoop koesteren op het EK. Telefonisch legde Frank de Boer hem uit waarom Luuk de Jong als pinchhitter in de selectie de voorkeur krijgt.  De Boer: ,,Wout begrijpt hoe delicaat die keuze is. Hij heeft het verschrikkelijk moeilijk met mijn beslissing , maar wil het mij nog zo lastig mogelijk gaan maken.” Weghorst is twee jaar jonger dan Luuk de Jong en kan dus zeker nog verder kijken, richting Qatar bijvoorbeeld.

Op welke manier Oranje en de KNVB daar de aandacht willen vestigen op de situaties rond mensenrechten en werkomstandigheden, moet nog blijken. De Boer: ,,Laten we ons eerst maar eens zien dat we ons plaatsen voor Qatar. Ik weet dat de KNVB achter de schermen nadenkt over de wijze waarop we daar een statement kunnen maken. Daarin wil de KNVB ook de bonden van andere landen meenemen. De situatie daar vraagt om onze aandacht.”

Hoe zullen de internationals van Oranje zich uitlaten over Qatar als ze na komend weekeinde beginnen aan de route naar het WK van 2022?  Reken maar dat de vragen komen nu de meest recente rapportages over Qatar de al langer lopende discussie nieuw voedsel hebben gegeven. De vragen over Qatar 2022 zullen zich niet richten tot aanvoerder Virgil van Dijk. Bij hem zou het eerder over zijn knieletsel gaan, nu de onzekerheid toeneemt of hij deze zomer op het EK kan uitkomen.

Bij afwezigheid van Virgil van Dijk zal tweede aanvoerder Georginio Wijnaldum het WK-standpunt van de spelers moeten vertolken. Het antwoord laat zich raden. Hij zal verwijzen naar de toewijzing én de verantwoordelijkheid bij de machthebbers in de voetbalindustrie. Hij kan ook aanstippen dat Nederlandse bedrijven graag zaken doen in Qatar, dat er eind deze maand weer een omvangrijke handelsmissie op de agenda staat en dat zelden vragen worden gesteld als andere topsporters hun bankrekening spekken in het Arabisch emiraat.

De zwijgzaamheid vanuit de groep voetballers staat in contrast met hun ferme reacties op de racisme-zaak in het Nederlands voetbal die in november 2019 veel ophef losmaakte, tot in het parlement toe. Georginio Wijnaldum en Frenkie de Jong oogstten veel waardering toen ze, als zwart en wit ineen, een demonstratief gebaar maakten na een doelpunt van Oranje. Daarna viel snel de stilte in, zelfs bij een reeks snel daaropvolgende incidenten kwam de KNVB niet meer in beweging.

Aan het WK in de winter van 2022 valt, pragmatisch beredeneerd, niet meer te morrelen. Vanuit die gedachte begint volgende week de kwalificatiereeks voor Oranje met drie duels in zeven dagen: uit tegen Turkije, thuis tegen Letland en uit in Gibraltar. Naarmate Qatar vervolgens dichterbij komt, zal deelneming toch vaker worden opgerakeld. Zo ging het al in 1977 en 1978 toen de cabaretiers Freek de Jonge en Bram Vermeulen actie voerden met hun campagne ‘Bloed aan de paal’,  tegen het WK in Argentinië, waar de militaire junta destijds tienduizenden tegenstanders liet verdwijnen.

OEKI HOEKEMA

Oeki Hoekema was in die tijd de enige Nederlandse profvoetballer die openlijk actie voerde tegen dat WK. Hij speelde bij FC Den Haag en was in 1971 eenmalig international geweest. Zeven jaar later was Hoekema in de verste verte geen kandidaat  meer voor de WK-selectie van Oranje, hij werd bespot door de internationals,  maar zijn protest wordt nu wel als symbool opgevoerd onder het motto ‘Waar blijft de nieuwe Oeki Hoekema?’

Nog geen enkele actieve profvoetballer in Nederland heeft zich openlijk laten horen. Het bedrijf Hendriks Gras, gevestigd in het Noord-Limburgse Heythuysen, deed dat wel. Hoewel niet bevestigd is hoe concreet de miljoenenorder voor de levering van voetbalgrasmatten werkelijk was, liet Hendriks weten geen zaken te willen doen met Qatar. De weigering – ‘vanwege de mensenrechtensituatie’ – ontlokte veel respect nadat Hendriks er zelf bekendheid aan had gegeven.

NOORWEGEN

Strijdbaarder dan het Nederlandse voetbaldomein ageert Noorwegen tegen het WK in Qatar. Geïnspireerd door de clubs Tromsø IL en Rosenborg Trondheim hebben inmiddels zeven van de zestien clubs in de hoogste afdeling zich uitgesproken tegen Qatar als locatie van het WK. Ze kregen steun van veertien van de zestien supportersorganisaties bij de clubs. Het verzet drong ook door tot het parlement waar 61 van de 146 afgevaardigden onvoldoende macht hadden om een boycot af te dwingen.

In Noorwegen, een van tegenstanders va Oranje in de WK-kwalificatie, deed ook bondscoach Stale Solbakken een duit in het zakje. Hij zette zich ook af tegen de Noorse voetbalbond die zich had onttrokken aan de discussie.  ,,We hebben hier met Erling Haaland een wereldster, we hebben een half-gekke bondscoach en jonge aanstormende talenten. We moeten in het groot denken. Wat de Noorse voetbalbond tot nu doet is te weinig en niet resoluut genoeg”, betoogde Solbakken.

Ook Solbakken beseft dat Noorwegen niet in staat is het WK weg te houden uit Qatar. ,,De aandacht die het thema van de mensenrechten in de afgelopen jaren heeft gekregen, heeft onvoldoende geholpen, anders loopt het dodengetal niet op tot boven de 6.500. Met de spelers heb ik dit thema al besproken. Als wij ons plaatsen, zullen we in Qatar als team iets moeten doen.”

DE BOER & DE BOER

Vergeleken met de Noorse reacties klinken de opvattingen in het Nederlandse voetbal terughoudend. De bond komt niet verder dan een veroordeling van de keuze voor Qatar. Bondscoach Frank de Boer, die als speler twee seizoenen actief was in Qatar, zwijgt vooralsnog of kiest voor verhullende, weinig uitgesproken bewoordingen.  Zijn tweelingbroer Ronald speelde zeven jaar in Qatar. Hij komt er nog regelmatig als tv-analist. Ook in Nederlandse tv-programma’s  laat Ronald de Boer horen dat er volgens hem ‘veel verbeterd’ is. ,,Dat is dan toch het resultaat van de aandacht die vanuit het buitenland doorlopend wordt gevestigd op Qatar”, aldus De Boer.

Zo probeert Ronald de Boer de discussie te sussen. Hij steekt zijn kop in het woestijnzand, maar kan niet verhinderen dat we nog lang niet uitgesproken zijn over Qatar als basis voor het volgende WK. Maar nog altijd moeten Oranje en alle andere landen zich eerst eens zien te kwalificeren voor Qatar.

Nu Maarten Stekelenburg op zijn 38ste terugkeert in de kring van het Nederlands Elftal, duikt ook Piet Kraak uit de archieven op. Piet Kraak (1921-1984) was nog drie maanden ouder toen hij in 1959 na zeven jaar afwezigheid werd opgeroepen voor Oranje. Tussendoor was hij zelfs een tijdje gestopt omdat hij een hotel ging runnen in Zierikzee en daarna caféhouder werd in Utrecht.

Maarten Stekelenburg leek tot voor kort ook een vergeten international. Na zijn vertrek bij Ajax in 2011, een jaar na het ‘zilveren’ WK, stond hij gedurende tien seizoenen clubvoetbal slechts 135 keer in het doel bij zes  verschillende clubs. Meestal was hij reserve; bij Roma, Fulham, Monaco, Southampton,  Everton en dit seizoen Ajax.

In die  tien seizoenen speelde Stekelenburg nog wel 18 interlands, tót eind 2016, waarmee zijn totaal op 58 kwam, maar sindsdien miste niemand hem nog als er weer een nieuwe opstelling voor Oranje werd gemaakt. ,,Ik heb nooit bedankt, maar ik heb wel altijd beseft dat ik weer moest gaan spelen om in aanmerking te kunnen komen”, zei hij zondag,  onbewogen als altijd, nadat Ajax tegen FC Groningen een nieuw klusje (3-1) had geklaard.

BACK-UP ACHTER ONANA

De dopingschorsing van André Onana veranderde begin februari alles voor Maarten Stekelenburg. In de zomer van 2020 was hij vrij geruisloos teruggekeerd bij Ajax als back-up. Zijn laatste halte,  vlak voor het einde van een lange carrière. ,,Zolang ik me fysiek goed voel, wil ik doorgaan. Keepen verleer je niet”, zei hij toen. Zonder mokken nam Stekelenburg ook bij Ajax genoegen met zijn rol in de schaduw, nooit beklaagde hij zich.

Dat zijn reflexen en rust nog in orde zijn, mocht hij onderstrepen toen Onana voorlopig voor een jaar, wegviel.  Met Stekelenburg in het doel  is Ajax inmiddels al acht duels ongeslagen: vier keer in de eredivisie, twee keer in de KNVB-beker, twee keer in de Europa League.

Ajax-coach Erik ten Hag ziet daarmee het vertrouwen bevestigd, dat hij in hem uitsprak toen Stekelenburg als oude rot terugkeerde in Amsterdam. Ten Hag: ,,Hij had een tijd niet gespeeld voordat hij bij ons kwam, maar zijn basisniveau is heel hoog. Hij geeft veel rust aan de ploeg. Je weet: een keeper van Ajax krijgt niet veel te doen, maar op die paar momenten dat je nodig bent, kun je wel het verschil maken.”

VAN DER VAART

Maarten Stekelenburg is een van de vijf keepers in de 31-koppige selectie voor de eerste drie WK-kwalificatieduels met  Turkije (24 maart), Letland (27 maart) en Gibraltar (30 maart). ,,Reken maar dat Stekelenburg nu ook gaat spelen. Je haalt hem niet terug om als reserve mee te gaan naar het EK”, weet NOS-analist Rafael van der Vaart al heel zeker. Van der Vaart (38) behoort tot dezelfde generatie. Ze speelden samen bij Ajax en in Oranje. Beiden hebben ook hun gemakzucht gemeen.  Van der Vaart kon zich dat nogal eens permitteren, maar Stekelenburg overkwam dat zo vaak dat hij daarmee meestal tweede keus was.

Met het vertrouwen dat Frank de Boer, assistent-bondscoach op het WK van 2010,  in Stekelenburg stelt, laat hij tegelijk zien hoe de huidige bondscoach van Oranje over de Nederlandse keepers in de Eredivisie oordeelt. Feyenoord-belofte Justin Bijlow (23) moet zich na veel blessure-misère eerst waar zien te maken bij Jong Oranje. AZ-doelman Marco Bizot  zit er nog bij, nóg wel. De andere twee keepen in het buitenland. Jasper Cillessen is nog maar net zijn vorm aan het terugvinden bij Valencia, Tim Krul verdedigt het doel bij Norwich op het tweede niveau van Engeland.

NOG ZONDER NOA LANG EN IHATTAREN

Verdere verrassingen telt de eerste Oranje-groep van 2021 niet, of het moet de keuze zijn van spelers die meestal reserve zijn (Van de Beek, Bergwijn) dan wel de selectie van verdediger Jerry St. Juste (24), ex-Feyenoord, nu spelend bij de Duitse degradatiekandidaat FSV Mainz. Van de kandidaat-jongelingen is Ryan Gravenberch wel gekozen, maar  moeten Noa Lang,  Mohammed Ihattaren en Cody Gakpo eerst nog warm draaien bij Jong Oranje.

Mocht Maarten Stekelenburg verder komen dan de reservebank, dan wordt hij de op twee na oudste international in de geschiedenis van Oranje.  In een oefenduel met Ghana loste Sander Boschker (FC Twente)  kort voor het WK van 2010 Piet Kraak af. Boschker stond destijds als 39-jarige in het doel.  Wil hij Boschker nog kunnen passeren, dan moet Stekelenburg ook in april 2022 nog goed genoeg zijn voor Oranje.

Piet Kraak was in 1959 38 jaar en negen maanden toen hij in het doel kwam. Hij werd opgeroepen omdat Frans de Munck niet speelde uit onenigheid over zijn contract bij DOS (Utrecht) en Eddy Pieters Graafland geblesseerd was. Een maand eerder stond Eddy PG wel in het doel toen Oranje in Rotterdam met 9-1 van de Rode Duivels won, een afdroogbeurt die de geschiedenis inging als de Feyemoord. Vervolgens ging Oranje met liefst 7-0 ten onder tegen West-Duitsland.

De keus viel daarna op Kraak omdat hij bij zijn club Elinkwijk (Utrecht)  in tien Eredivisie-wedstrijden slechts zes keer was gepasseerd. Ook met Piet Kraak in het doel beleefde Oranje een monsterscore. tegen de amateurs van Noorwegen werd het liefst 7-1. Hij kreeg nauwelijks reddingen te verrichten, maar een 34ste interland zat er voor Piet Kraak niet meer in.

Johan Cruijff zei het ooit toen hij weer eens in een filosofische bui verkeerde:  ‘Voor uitzonderingen moet je uitzonderingen maken, daar zijn het uitzonderingen voor.’ De gedachte van Cruijff krijgt weinig ruimte in de rechtlijnige aanpak die Roger Schmidt als coach van PSV hanteert.  Waartoe dat leidt ondervindt Mohamed Ihattaren, de nog maar net 19-jarige belofte die in november 2019  door Ronald Koeman al tot international werd benoemd, maar nog altijd niet in Oranje heeft gespeeld.

,,Mohamed Ihattaren moet even hard werken als de anderen, als Mario Götze, Cody Gakpo, Noni Madueke, Ryan Thomas of Mauro Junior. If not, no chance”, sprak de Duitse coach van PSV zondagmiddag onverbiddelijk. Zijn oordeel klonk hard na de thuiswedstrijd tegen Ajax (1-1) waarin de meest besproken speler ontbrak.

De afwezigheid van Ihattaren verleidde PSV vooraf aan de wedstrijd tot een publieke verklaring, die hoogst ongewoon is:

‘Mohamed Ihattaren maakt geen deel uit van de selectie van PSV. Die beslissing heeft de club eerder dit weekend genomen. De voltallige staf, spelersgroep en directie heeft er de afgelopen periode alles aan gedaan om Ihattaren te ondersteunen en van waarde te laten zijn voor PSV. Die mogelijkheid heeft hij niet aangegrepen. PSV heeft daarom besloten dat de 19-jarige middenvelder dit weekend geen deel uitmaakt  van de A-selectie.’

Mohamed Ihattaren reageerde (nog) niet op de verklaring op de website van de club. Mino  Raiola, zijn zaakwaarnemer, ontplofte. ,,Deze trainer is de weg kwijt wanneer hij zijn eigen mening moet laten rechtvaardigen door de spelersgroep. Dit hoort toch niet. Amateuristisch gehandeld door de club en aantoonbaar gelogen want de spelersgroep staat helemaal niet volledig achter de beslissing”, aldus Raiola, die ook de belangen van de PSV-spelers Donyell Malen en Denzel Dumfries behartigt.

KNIPPEREND LICHT

Het is niet het eerste conflict waarin Ihattaren en Schmidt tegenover elkaar staan. Het hele seizoen al knippert het licht in de relatie trainer/speler. Zijn lichaamsgewicht, zijn instelling, zijn inzet, de uitvoering van tactische opdrachten, de verwijzing naar de reservebank, de wissels – de steeds oplaaiende tegenstellingen hebben de twee al vaker uit elkaar gedreven.

Een maand geleden leek alles toch weer pais en vree bij PSV.  Ihattaren had, eindelijk, weer eens gescoord. Hij had weer vleugjes laten zien van de staaltjes waarmee hij als 16- en 17-jarige indruk maakte met Mark van Bommel als coach. Hoewel nog lang niet ‘de oude’ viel Ihattaren zijn nieuwe trainer in de armen. ,,Hij heeft me laten zien hoe het profleven eruit ziet. De trainer is hard en eerlijk geweest tegenover mij”, zei de speler.

CONTRACT TOT MEDIO 2022

Het klonk oprecht en berouwvol, maar vervolgens bekoelden de verhoudingen toch opnieuw. Ihattaren meldde zich weer eens  ziek. Hij én Raiola lieten PSV wachten op een nieuw contract vanaf medio 2022. En ondertussen etaleerde de speler op de sociale media zijn waardering voor wat zijn maatjes bij Ajax presteren. Vorige week donderdag liet Schmidt hem buiten de ploeg die zich in de Europa League liet uitschakelen door Olympiakos Piraeus. Ook daarop reageerde Ihattaren op een wijze die de coach niet beviel.

Met het publieke statement is de tweespalt nu geëscaleerd. De handtekening onder een nieuw contract lijkt inmiddels uitgesloten, tot ergernis van PSV dat al enkele jaren droomt van een transfer die ruim boven de 10 miljoen uitkomt.  De verklaring die zondag werd uitgegeven kan als een steunbetuiging aan Schmidt worden geïnterpreteerd, zeker nu ook clubleiding, staf en spelers daarin hun solidariteit (moesten?) uitspreken.

MEMPHIS DEPAY

De kloof met Ihattaren lijkt alleen maar verbreed. De ervaring die PSV in de loop der jaren heeft opgedaan bij conflicten met Memphis Depay biedt nu kennelijk geen soelaas. Net als Depay gold Ihattaren in de jeugdopleiding al een ‘groeibriljantje’. Mootje werd gekoesterd als een prinsje. Daarom genoot hij wel eens privileges, net als Depay, net als dat Cruijff was gegund in zijn jonge jaren bij Ajax.

Ook bij Cruijff lagen er hobbels op het pad naar de top. In zijn tweede interland werd hij al uit het veld gestuurd na een slaande beweging naar de scheidsrechter. Cruijff kwam wel eens te laat opdagen bij Oranje, bijvoorbeeld omdat hij met zijn Danny schoenen was wezen kopen in Florence. Met Cruijff kwam het goed, ook omdat er wel eens een uitzondering  voor hem werd gemaakt.

SCHMIDT VOELT DE DRUK

Zo’n buiging wil Roger Schmidt bij PSV  kennelijk niet maken. Is het de druk die hem zo star maakt?  De hoge verwachtingen bij zijn komst  kan hij niet realiseren. In Europa is PSV uitgerangeerd, in het nationale bekertoernooi werd PSV door Ajax uitgeschakeld, in de competitie telt de ploeg uit Eindhoven negen verliespunten meer dan Ajax. Het beloofde Vollgas-Fussball blijft uit.

Steeds vaker verwijst Roger Schmidt in zijn verklaringen naar de financiële mogelijkheden die in Amsterdam zoveel groter zijn dan in Eindhoven. Hij bestrijdt dat zijn gekozen aanpak met veel roulerende spelers niet werkt. Gekozen had hij daarvoor, zei hij,  om zijn spelers optimaal fit te krijgen in ‘de maanden van de waarheid’, in de eerste maanden van 2021.  Het tegendeel blijkt waar,  in vrijwel elke wedstrijd valt het op hoe uitgeput de spelers van PSV in de slotfase raken.

AANVOERDERS MAKEN RUZIE

In veel wedstrijden van de afgelopen maanden liep PSV daardoor late puntenschade op. Zo ook zondag tegen Ajax toen de weer eens vermoeide Donyell Malen aan het eind uitgeput een overtreding beging waardoor Ajax nog fortuinlijk langszij kon komen. De emoties liepen vervolgens zo hoog op dat de aanvoerders, Dumfries en Tadic, ruzie gingen maken en na afloop slechts moeizaam uit elkaar konden worden gehouden. Het was een beschamende ontknoping, die buiten het stadion een vervolg kreeg toen Tadic door aanhangers van PSV werd bekogeld.

De haat jegens Ajax lijkt met het jaar toe te nemen in Eindhoven. Ihattaren weet nu alvast wat hem te wachten kan staan, mocht hij in de toekomst met een nieuwe club (Ajax?) bij PSV op bezoek moeten.

Privé schijnt de zon voor Ronald Koeman in Barcelona

 In Barcelona baadt Ronald Koeman in levensgeluk. Niet meteen als coach – nog niet? – wél als mens; als de Godfather in de familie-appgroep van de Koetjes; als Barcelonees in zijn stad. De lach van Ronald Koeman (57) overheerst in Força Koeman, een driedelige feelgood-documentaire die vorige week in première ging bij  de Nederlandse streamingsdienst Videoland. Als een vlieg op de muur volgt de camera daarin de stappen van Koeman in zijn eerste vier maanden; vooral privé, af en toe binnen Camp Nou.

De sportieve neergang komt maar sporadisch aan bod in dit product van Koeman’s managementbureau Wasserman. Hierin gaat het niet over de gigantische schuldenlast van FC Barcelona, over het salaris van Lionel Messi en zoveel andere perikelen rond hem, over de problemen in he bestuur  van de club of over de irritatie na de scheiding met Luis Suárez.

Interessante aspecten biedt de docu over de eerste vier maanden van Koeman bij Barça wél.  Het toeval wil dat zijn komst naar Barcelona volgt kort nadat Ronald en Bartina Koeman in augustus 2020 in Barcelona een nieuw huis hebben betrokken, hun tweede home naast de Nederlandse thuisbasis in Naarden. Hun nieuwe omgeving, in de elitewijk Pedralbes, is bedoeld om ruimte te vinden voor relax-momentjes.

Ze genieten er van het leven, dat ze gegund is. Ronald is vijf maanden eerder na een intensieve fietstocht van 96 kilometer getroffen door een hartaanval, die dotteren en het aanbrengen van twee stents noodzakelijk heeft gemaakt. Bartina is hersteld van borstkanker dat haar trof in 2010. In hun nieuwe huis kunnen ze vanaf het terras uitkijken op Camp Nou. Hier voelen ze zich thuis, twee van hun drie kinderen zijn in hun lievelingsstad geboren, hier beleefde Koeman zijn mooiste jaren als voetballer.

TV-JOURNALIST LEGT CONTACT

Met de socios van Barcelona lijdt Ronald Koeman mee als hun club op vrijdagavond 14 augustus in de halve finale van de Champions League overhoop wordt gespeeld door Bayern München: 2-8. Coach Quique Sétien beseft wat hem boven het hoofd hangt. Op maandag 17 augustus maakt FC Barcelona zijn ontslag bekend. Twee dagen eerder heeft voorzitter Josep Bartomeu al met Ronald Koeman gesproken over opvolging met directe ingang, zo blijkt in de docu.

Het contact is gelegd door Lluis Canut, een invloedrijk tv-journalist in Barcelona, al dertig jaar bevriend met Ronald Koeman. ,,We kennen elkaar al vanuit de tijd dat Ronald speler was en hij  Barcelona naar de eerste triomf in de Champions League schoot. Sindsdien is hij hier de Held van Wembley, zo lang zijn we al bevriend. Voor elke wedstrijd stuur ik hem trouw een appje om hem succes te wensen, waar hij ook werkte’, vertelt Canut.

Daags na de ondergang tegen Bayern hebben ze telefonisch contact. Ronald Koeman laat Canut weten hoe graag hij als coach bij Barcelona  aan de slag wil, hoe graag hij zijn droom wil realiseren. Canut weet wat hem te doen staat, hij kent de weg. Hij seint Bartomeu in en diezelfde dag  nog, op zaterdag 18 augustus, zitten president en aanstaand coach bij elkaar- één op één.

CLAUSULE

‘Yes, ik ga nu niet meer nee zeggen’, zegt Ronald Koeman tegen zijn vrouw na dat gesprek, waarna alles in sneltreinvaart verloopt. Twee keer eerder heeft hij in de voorbije twee jaar nee gezegd tegen een aanzoek. Nu neemt hij zich voor niet langer te dralen, want hiervoor heeft hij uiteindelijk toch een ontsnappingsclausule op  laten nemen in zijn contract als bondscoach van Oranje.

‘Dan gaat er iets gebeuren wat je altijd hebt gewild. Dat geeft zo’n goed gevoel, daar geniet je van’, vertelt Koeman. Op 18 augustus regelt hij zijn vertrek bij de KNVB, een dag later al laat hij zich toejuichen als de nieuwe coach van de club – minder dan vijf dagen na de donderslag van Bayern München.

REALITEITSBESEF

Wie ziet hoe opgetogen Ronald Koeman  in de docu is met zijn nieuwe job, vraagt zich af hoe doordacht zijn spontane jawoord is geweest. Hebben eerzucht en opportunisme het bij hem gewonnen van realiteitsbesef? Hijzelf waarschuwt het bestuur al vooraf: ‘Ik wil door met Messi heb ik de clubleiding meteen laten weten, maar dan moet Messi wel weten dat er veranderingen zullen komen, ook al zal ik nog geen namen noemen. Messi zal zelf moeten zeggen of hij mee wil gaan in onze ideeën.’

Het is meteen zijn eerste krachttoer, pal na zijn aanstelling als coach van Barcelona, beseft Koeman. ‘Dit is de meest stressvolle baan die ik in mijn  hele leven heb gehad. De druk is hier groter dan waar ik ook geweest ben’, oordeelt Koeman. Zijn familie voelt dat. ‘Het is een aanslag op je privéleven’, zucht Bartina. ‘Hij is nog nooit zo gefocust geweest’, constateert zijn zoon Tim, die een centrale rol vervult in de docu.

‘Let wel’, stipt Rob Jansen, zijn manager, aan. ‘Bij Barcelona moet je als coach de beste voetballers ter wereld managen. Dertig tot veertig ego’s zijn dat. Als je dat kunt ben je succesvol.  Daar krijg je damage-money voor betaald omdat het de zwaarte van je taak bepaalt.’

JAREN MET CRUIJFF

Tegenover de stress van de voetbalcoach staat de levensvreugde als familielid. Bartina proeft de herinneringen aan de tijd dat Danny Cruijff haar grote vriendin was en ze samen van hun vrije tijd genoten. Nu maakt zij Mikky, de vriendin van Frenkie de Jong, wegwijs in Barcelona. ‘Frenkie weet niet altijd goed daarmee om te gaan, die vraagt zich wel eens af wat de andere spelers daarvan vinden. In mijn  tijd gingen we vaak met Johan en Danny eten. Johan deed dat ook met andere spelers en niemand de zich er druk over maakte’, vertelt Koeman.

Frenkie en Mikky zijn ook te zien als ze samen met de kinderen Koeman en hun het 35-jarig huwelijksfeest van Ronald en Bartina in hun nieuwe huis vieren. De sfeer is ontspannen, zoals doorlopend in elk deel van de docu, doorspekt met Spaanse sentimenten, sfeer en gezang.

Steeds schijnt de zon als de camera Ronald Koeman volgt op zijn vier maanden in Barcelona. De schaduwkanten krijgen we veel minder te zien. Zijn verbeten blik toont hij nog wel als de Clasico tegen Real Madrid verloren is gegaan. ‘Alleen de stoplichten hebben we vandaag mee’, zegt Koeman tegen zijn zoom Tim als ze vanuit Camp Nou naar huis rijden. De humor lijdt  er dan nog niet onder bij Ronald Koeman.

Twee derde van de wedstrijden heeft de Eredivisie inmiddels achter de rug. Nog altijd zijn de stadions gesloten voor de fans. Steeds dichterbij komt het moment waarop er afgerekend moet worden voor de al betaalde abonnementen en de sponsorbedragen. In de zomer van 2020 hebben alle clubs gretig de betalingen geïncasseerd, in de hoop dat er spoedig weer publiek toegelaten kon worden en niets hoefde te worden terugbetaald.  Wat nu, nu er nog maar pakweg zes  of zeven thuiswedstrijden resteren en het KNVB-bekertoernooi al tot de halve finales is genaderd?

Bepalend voor de houding van fans en sponsors kan de stemming worden waarin ze bereid zijn hun claims te schrappen. Tegenvallende prestaties kunnen zomaar een motief worden om het volle pond terug te eisen. In succesvollere tijden voor hun favoriete club zullen ze aanzienlijk milder zijn gestemd. Nu wordt de houding van fans en sponsors een peilmeter voor het vertrouwen, met name bij clubs als PSV en Willem II.

VERVAL WILLEM II

Neem bijvoorbeeld Willem II. De club uit Tilburg wist zich in de voorbije seizoenen gesteund door een enthousiast legioen. Het was een belangrijke stimulans totdat de competitie vorig jaar maart stil kwam te liggen toen Willem II op de vijfde plaats stond. In de stille stadions van het nu lopende seizoen vergaat het Willem II aanzienlijk minder. Zes van de tien thuiswedstrijden gingen al verloren. Met een schrale oogst van 13 punten uit 21 wedstrijden staat de Tilburgse club zestiende, een positie die straks naar de play-offs leidt om één plaats in de Eredivisie van volgend seizoen.

De vrije val in het kalenderjaar 2021 vergroot de zorgen bij Willem II, zeker na de mentale ineenstorting van afgelopen zondag tegen Feyenoord (5-0). Met de vervanging van trainer Adrie Koster door Zeljko Petrovic hoopte Willem twee weken geleden het verval te keren. De achterban moet op afstand toekijken, via het tv-scherm.

ROGER SCHMIDT

Ook in Eindhoven hebben de fans zich in het stadion nog niet kunnen roeren over coach en spelers. Via de sociale media doen ze dat wel, de laatste weken steeds heftiger. Met de komst van een veelgeprezen Duitse coach, Roger Schmidt, waren hoge verwachtingen gewekt bij PSV.

Schmidt kreeg royaal zijn zin bij de invulling van zijn staf en het aantrekken van nieuwe spelers. Mede-financiers lieten zich verleiden tot extra inspanningen. In de laatste fase van de transferperiode konden met Mario Götze en de Israëlische topschutter Eran Zahavi nog twee gelouterde krachten worden aangetrokken. Binnen en rond PSV ankerde daardoor het vertrouwen dat het dit seizoen serieus de concurrentie met Ajax zou aangaan.

NEGEN VERLIESPUNTEN VERSCHIL

Intussen telt Ajax negen verliespunten minder dan PSV en viel ook de onderlinge kwartfinale in het bekertoernooi in Amsterdams voordeel uit. De druk neemt toe in Eindhoven, vooral op Roger Schmidt. Zijn beslissingen, zijn grillige wisselbeleid met spelers, zijn gedrag en uitspraken roepen steeds meer weerzin op. In de media ligt hij onder het vergrootglas, de aanhang laat zich horen via de sociale media.

In vrij korte tijd is Schmidt de ‘coach van de excuses’ geworden, die met de vinger steeds naar anderen wijst. Vroeg in het seizoen  beklaagde hij zich al over de KNVB, die volgens hem te star omging met het verzoek van PSV om uitstel van wedstrijden. Vervolgens kwam Schmidt twee keer in botsing met scheidsrechter Bas Nijhuis, die hij  zelfs openlijk van partijdigheid betichtte. Vorige week gingen zijn pijlen richting VAR.

‘ZO IS HET ONMOGELIJK OM KAMPIOEN TE WORDEN’

,,Als de spelers van Ajax op zo’n manier de duels mogen aangaan zonder een rode kaart te krijgen, is het onmogelijk om kampioen te worden. waar heb je dan nog de VAR voor nodig? Schaf het af,. er worden zoveel fouten gemaakt , in de hele wereld, dat de VAR beter kan worden geschrapt”, betoogde Schmidt.

Zijn klaagzang volgde op de uitschakeling in het bekertoernooi. Zaterdag sprak Schmidt verrassend andere taal. Zonder dat er iets aan te merken viel op scheidsrechter of VAR had PSV in blessuretijd een overwinning uit handen gegeven bij degradatiekandidaat ADO Den Haag (2-2). ,,We hebben super gespeeld, alleen de kansen niet benut”, aldus Schmidt.

Niets wilde de coach horen over de halsstarrigheid waarmee hij PSV in een korset blijft dwingen, met twee centrale middenvelders die een defensief blok moeten vormen, zonder over enige creatieve inbreng te beschikken. Ondertussen hield hij het veelgeprezen talent Mohamed Ihattaren weer eens langdurig op de bank, terwijl PSV al  de aanvallende impulsen moest missen van Götze, Gakpo en Madueke.

DUITSE DOMINANTIE

Desondanks speelde PSV in Den Haag voldoende kansen bij elkaar om simpel te winnen. Daartegenover deden de flaters in groot formaat in niets denken aan het ‘Super Spiel’, dat Schmidt had gezien. De weerslag daarvan komt nu tot uiting in reacties, vooral afgezet tegen de ruimte die hij als nieuwe coach heeft gekregen om zijn eigen voorkeuren door te voeren bij PSV. Dat zie je terug in de selectie van spelers en in de mensen die hem omringen in de staf: met twee Duitse assistenten en een fysieke coach, die ze bij PSV ‘Sloopkugel’ noemen.

,,Het lijkt wel of die Duitsers alles beslissen bij PSV. Philipp Max pakt een penalty van Malen af, neemt alle corners, alle vrije trappen. Ik heb geen goede vrije trap meer gezien de laatste tijd”, hekelde tv-analist Rafael van der Vaart zondag in Studio Voetbal de Duitse dominantie binnen PSV.

GERBRANDS EN DE JONG

In de schaduw van Roger Schmidt houdt technisch directeur John de Jong zich schuil. Officieel is hij verantwoordelijk voor het spelersbeleid, maar veel wijst er op dat De Jong daarin wel erg vaak naar de pijpen van Schmidt danst. Ook algemeen directeur Toon Gerbrands laat zich nog niet uit over Schmidt en het uitblijven van de met hem gewekte verwachtingen.

Na de miskleun met Mark van Bommel als coach dreigt Gerbrands opnieuw geconfronteerd te worden met de constatering een verkeerde keus te hebben gemaakt. Steeds vaker ook wordt Gerbrands daarom herinnerd aan een van zijn vele mantra’s vastgelegd in een tiental management-boekjes die van zijn hand verschenen.

,,In de topsport bestaan geen excuses”, luidt een van de stellingen van Gerbrands. Benieuwd hoelang hij dit blijft volhouden.

De avondklok gold woensdag niet voor André Onana. Een jaar lang hoeft hij geen essentieel werk te verrichten, maar toch mocht de geschorste keeper van Ajax plaats nemen op de tribune in de Johan Cruijff ArenA.  Hij werd er verblijd met steunbetuigingen. Gehuld in keepersshirts met zijn naam kwamen de spelers van Ajax het veld op. Achter een van de doelen was een banier opgehangen met de tekst Onana. We support you, everything’s gonna be alright!

De odes aan André Onana bij de bekerkwartfinale Ajax – PSV (2-1) deden beklemmend aan. Met hun acties schaarden clubleiding en spelers zich eendrachtig achter een dopingzondaar, een keeper die veel belangrijke reddingen heeft verricht en die ze hard gaan missen in Nederland én in Europa.

Als protest zullen de steunbetuigingen weinig indruk maken op UEFA en het CAS, het internationale instituut voor de sportrechtspraak. Het dopingreglement zal niet worden aangepast hierdoor, in de beoordeling van de opgelegde sanctie spelen de keepersshirts en het spandoek geen rol.

VOCHTAFDRIJVEND MIDDEL

André Onana is gewoon dom geweest toen hij op 30 oktober een pilletje nam, waarin de dopingcontroleurs het stofje furosemide herkenden, een vochtafdrijvend middel dat volgens de dopingnormen – maar niet volgens alle deskundigen – een maskerende werking heeft. Was het toeval dat de controle – out of competition – plaats had pal nadat hij zo’n pilletje had ingenomen? Of was het structureel gebruik om zwaarlijvigheid af te remmen?

De UEFA oordeelde dat de keeper uit Kameroen niét de bedoeling kan hebben gehad een prestatie-bevorderend middel in te nemen. Daarom bleef zijn straf beperkt tot één jaar, anders was hij vier jaar de klos geweest. Het CAS zal binnen enkele maanden de zwaarte van de straf wegen, dan mag ook het internationale dopinginstituut WADA zijn zegje doen. De schorsing is al ingegaan.

CONTRACT TOT MEDIO 2022

Ajax wacht af. Wat in het contract met Onana (24) is vastgelegd over overtreding van de dopingregels, werd niet bekend gemaakt. Hoe Ajax het eigenbelang bij Onana – een transferwaarde van 30 miljoen euro – wil veilig stellen, wordt nog bekeken. Zijn contract loopt door tot 1 juli 2022, zo resteren er nog maar vijf maanden na afloop van zijn schorsing.

Opvallend is hoe laconiek Ajax reageerde op de straf. Directeur Edwin van der Sar stak een wollig verhaal af. Na drie maanden wist hij  nog niet precies de naam van het medicijn. ,,Lasimac of zoiets, of lasi…iee…  Hij heeft per ongeluk een medicijn voor zijn vrouw verwisseld met een pilletje dat hij zelf wilde nemen”, zei Van der Sar. Vervolgens liet hij via Twitter zien hoe ontspannen, nippend aan een glas rode wijn, de avond werd doorgebracht.

Of de medische staf van Ajax op de hoogte was van het medicijngebruik door Onana bleef ook verhuld. Zo resteert de vraag in welke mate de spelers van Ajax thuis op eigen houtje doktertje mogen spelen, bijna onvoorstelbaar bij een club die zichzelf onder de beste twintig van Europa schaart.

BLUNDER MET HALLER

Het toeval wil dat bekendmaking van de dopingovertreding volgde op een administratieve blunder van Ajax, het verzuim om recordaankoop Sébastien Haller (22,5 miljoen) bij de UEFA aan te melden voor een nieuwe serie Europese duels. ,,Vergeten  om een vinkje bij zijn naam te zetten”, sprak coach Erik ten Hag al even luchtig.

De gevallen Onana en Haller pasten in een horrorweek voor Ajax, begonnen met de aankondiging van de advocaat van Abdelhak Nouri, die bij de KNVB een procedure aanhangig heeft gemaakt. Inzet wordt een financiële genoegdoening voor de 23-jarige ex-speler die in 2017 in coma raakte en nooit meer kan spelen.

Vervolgens moest Ajax slikken dat het 16-jarige talent Julian Rijkhoff transfervrij naar Borussia Dortmund vertrekt en dat ná dit seizoen ook de 19-jarige reserve-spits Brian Brobbey transfervrij een andere club opzoekt, wellicht RB Lepizig.

ARBITER EN VAR SPAREN AJAX

Tegenover al die tegenslag boekte Ajax nog wel winst met het uitschakelen van PSV in het KNVB-bekertoernooi. Voor de rust (2-0) was Ajax superieur, daarna had het geluk dat scheidsrechter Hilger en de VAR  zware charges van Nicolás Tagliafico en Devyne Rensch bij 2-1 zonder rode kaart liet passeren.

Voor PSV-coach Roger Schmidt was dat aanleiding om in felle taal te pleiten voor het afschaffen van de VAR. Schmidt: ,,Je ziet alleen maar slechte beslissingen, stop er na twee jaar maar mee! In de hele  wereld zie je die fouten. Iedere scheidsrechter ter wereld zal zeggen dat het voor duizend procent een rode kaart is. Waarom heb je dan de VAR nodig?”

Schmidt werd eerder al voor een wedstrijd geschorst nadat hij scheidsrechter Nijhuis had beticht van partijdigheid. Aan die straf was ook een wedstrijd met uitstel verbonden. Het kan Schmidt niet meer verwonderen als de tuchtcommissie hem opnieuw aanpakt..

Hoelang moet het nog duren voordat Noa Lang in eigen land in een bredere kring serieus wordt genomen, wánneer Wout Weghorst zijn scoredrift in Oranje kwijt kan? In het zicht van het eerste blok met drie WK-interlands, eind volgende  maand, is de discussie al begonnen.

Zoals gewoonlijk roert ook Aad de Mos zijn grote mond. ,,Voor Noa Lang is het zeker nog te vroeg. Hij moet eerst echt wel twee seizoenen uitblinken. Bovendien moet je ook kijken naar hoe er bij Oranje wordt gespeeld. Bij Club Brugge speelt Lang met drie middenvelders in zijn rug. Hans Vanaken, Mats Rits en Ruud Vormer spelen allemaal in dienst van hem. Dat gaan ze bij het Nederlands elftal echt niet doen. Laten we eerst die hype maar eens afwachten. Bovendien was Lang  nog wisselspeler bij Jong Oranje. Laten we eerst maar even geduld met hem hebben.”

De uitgesproken mening van Aad de Mos (in De Telegraaf) sluit aan bij de terughoudendheid waarmee de ex-spelers Dirk Kuijt en Ibrahim Afellay als tv-analisten over een Oranje-kandidatuur van Noa Lang spreken. In hun woorden klinken ook hun opvattingen over de Belgische Pro League door. Van zijn elf goals en zeven assists in twaalf wedstrijden zijn ze nog niet onder de indruk.

,,Te vroeg. Het Nederlands elftal heeft aan status gewonnen en dan wordt er meer gevraagd”, oordeelde Kuijt. ,,Ik zou eerder Gakpo kiezen”, zei Afellay over Gakpo, zijn vroegere medespeler die ook nog wacht op zijn debuut in Oranje. ,,Ruud Vormer  speelde toch ook niet bij Feyenoord.”

GROEPSDYNAMIEK

De discussie over Noa Lang, maar ook over Wout Weghorst, raakt de hiërarchie binnen Oranje. Wie zal bereid zijn zich op te offeren voor hem, zoals Hans Vanaken en Ruud Vormer daartoe bereid zijn?  En wat voor gevolgen voor de groepsdynamiek heeft een mogelijke keuze van Weghorst. Journalisten die Oranje van nabij volgen, zijn er van overtuigd dat Memphis Depay zich niet zomaar uit de spits van de aanval laat verdringen.

Wout Weghorst (28) staat momenteel in zijn derde seizoen bij VfL Wolfsburg met veertien goals derde op de topscorerslijst van de Duitse Bundesliga. In 2018 en 2019 kwam hi onder Ronald Koeman tot vier interlands: drie oefenduels en een verplicht nummer tegen Estland (5-0). Steeds als invaller, bij elkaar nog geen uur aan speelminuten.

DRIVE

Sindsdien verscheen zijn naam nog wel doorlopend in voorlopige selecties. Zodra er geschift moest worden, kreeg telkens Luuk de Jong de voorkeur als pinchhitter. Wout Weghorst wil geen genoegen nemen met een rol als supersub, als breekijzer om een gesloten defensie open te beuken. Hij wil eerste spits zijn; zo groot is zijn drive, altijd al zijn belangrijkste kwaliteit.

Wout Weghorst, 1.97 meter lang, is geen technisch geslepen aanvaller. Hij beschikt lang niet altijd over het vereiste inzicht, hij mist wel eens de gewenste snelheid. De clubs in zijn omgeving (FC Twente en Heracles) zagen geen kind van de Hollandse School in hem. Bij DETO in Vriezenveen pikte Willem II hem wel op. Ver van huis ging hij journalistiek studeren in Tilburg,  maar bij Willem II was hij op zijn negentiende vaak niet goed genoeg voor het beloftenteam.

PETER BOSZ

Maar Weghorst bleef geloven in zichzelf. Hij klampte zich vast aan wat Peter Bosz als coach van Heracles hem had voorgehouden na een testwedstrijd in Almelo. ‘Hoe ver je komt, wordt bepaald door de snelheid waarmee je je aanpast aan een hoger niveau’, aldus Bosz. Bij FC Emmen lukte het Weghorst wel de lat te verhogen. Zo kwam hij dan toch hogerop, bij Heracles, en volgde na twee jaar een nog mooiere transfer naar AZ.

Als spits van AZ schroefde Weghorst zijn productie flink omhoog, zo indrukwekkend dat Arsenal, Newcastle United en Tottenham Hotspur belangstelling toonden. Hij koos voor de Bundesliga, dichter bij Borne waar Niels Oude Kamphuis vroeger als speler van Schalke 04 zijn dorpsidool was geweest. Voor 11 miljoen euro strikte VfL Wolfsburg hem, twee jaar nadat Bas Dost (afkomstig uit dezelfde regio als Weghorst) de Volkswagen-stad had verlaten.

WACHTKAMER

Na 86 Bundesliga-wedstrijden staat Weghorst op 47 goals. De stijgende lijn brengt Oranje dichter bij voor hem, zeker nu Luuk de Jong steeds vaker slechts wisselspeler is bij FC Sevilla.

Luuk de Jong is niet de enige Oranje-kandidaat die zijn bij zijn club in de wachtkamer zit. Donny van de Beek (Manchester United),  Steven Bergwijn (Tottenham Hotspur), Davy Pröpper (Brighton), Ryan Babel (Galatasaray) zijn  momenteel geen van allen eerste keus bij hun club. Doelman Jasper Cillissen (Valencia) en Hans Hateboer (Atalanta Bergamo) zijn geblesseerd. Bij AZ zoeken de veelgeprezen talenten Stengs en Boadu voortdurend naar hun oude vorm. Zo komt de noodzaak tot vernieuwingen bij Oranje vanzelf dichterbij.

Welk Europees uitzicht hebben de nationale bekerwinnaars in landen als België en Nederland nog, ná een mooie, eervolle finale in eigen land? Rechtstreekse plaatsing voor de Europa League zit er niet meer in.

De hervorming van het Europese toernooivoetbal houdt in dat deze twee bekerwinnaars vanaf komend seizoen eerst een rondje  play-offs door moeten, willen ze de groepsfase van de Europa League bereiken. Bij verlies in de play-offs wacht ze de UEFA Europa Conference League,  een nieuw toernooi, bedoeld voor de derde keus van Europa.

,,Het is een devaluatie van het Belgisch voetbal op Europees vlak”, oordeelt Franky Vercauteren, de coach van Antwerp. ,,Een drama voor België”, zei AA Gent-manager Michel Louwagie.  Hun vrees voor afvoer naar de Conference League is al tastbaar..

Voor de meeste clubs dreigen de affiches aan aantrekkingskracht te verliezen. Vanuit België en Nederland plaatsen de kampioenen zich nog wel rechtstreeks voor de Champions League. De nummers twee van de nationale competitie moeten eerst de kwalificatiefase daarvan in.

Geen enkele andere ploeg uit de twee landen kan zich nog rechtstreeks verzekerd weten van groepswedstrijden in de Europa League. Maximaal twee ploegen uit zowel België als Nederland kunnen alleen via kwalificatiewedstrijden dat stadium nog bereiken.

DRIE KEER 32

Met de Conference League als derde toernooi vanaf de zomer van 2021 wordt het aantal clubs in de diverse Europese groepsfases verhoogd van 80 naar 96. De Champions League behoudt, voorlopig tot 2024, acht groepen met elk vier ploegen. De Europa League krimpt in tot diezelfde omvang, van 48 naar 32. Ook de nieuwe Conference League krijgt 32 deelnemers, verdeeld over acht poules.

,,De kans op een plaats in de Europa League wordt kleiner voor clubs uit België en Nederland. Daar staat tegenover dat ze mogelijk langer kunnen doorgaan in Europa. Een voorbeeld: AZ , Feyenoord en Standard Luik zijn dit seizoen als nummer 3 in hun poule voor de Europa League al uitgespeeld in Europa. In het nieuwe model gaan ze vanuit de Europa League door naar een tussenronde voor de Conference League”, stipt de Nederlander Jacco Swart aan. Hij is directeur van European Leagues, een koepelorganisatie waaronder 36 competities van 29 landen vallen.

SCHEEFGROEI

Swart is beducht voor scheefgroei in het Europese topvoetbal en de wijze waarop de topclubs uit de vijf landen met het meeste (commerciële) geld en de hoogste coëfficiënten punten hun macht uitoefenen. De nieuwe opzet wil hij nog niet veroordelen. ,,Ik hoop dat het glas halfvol is. De Conference League zal wel enige tijd nodig hebben om uit te groeien tot een volwaardige competitie. In de Europa League heb je gezien dat clubs aanvankelijk hun B-keus inzetten, zonder te beseffen dat de uitslagen ten koste gingen van hun coëfficiënt en daarmee van het aantal Europese tickets voor hun land. Ik denk dat deze Conference League pas gaat leven als een club ver komt.”

Als gevolg van hun plaats in de subtop van de Europese ranking moeten de clubs uit België en Nederland in de Europa League plaats maken voor elf clubs uit de vijf grootste landen plus Portugal, dat zesde staat op de  ranglijst. Daarnaast behouden deze toplanden 20 van de 32 plaatsen in de Champions League. Hun positie wordt zo wel erg dominant.

OOST-EUROPA

De belofte dat het prijzenheld in de Conference League in lijn zal liggen met de Europa League heeft veel clubs nog niet enthousiast kunnen stemmen. Afgewacht moet maar worden welke belangstelling nog resteert, op tv en in de stadions, voor wedstrijden tegen vermoedelijk veelal tegenstanders uit Oost-Europa.

Het nu ontworpen ingewikkelde model geldt vooralsnog voor de komende drie seizoenen. Hoe de formules voor het Europese clubvoetbal er na 2024 uitzien, is nog ronduit vaag, zeker nu sommige grootmachten steeds nadrukkelijker ijveren voor een nog pompeuzere Superliga.

Ruim vijftien jaar geleden is het alweer dat twee PSV-talentjes met Marokkaanse roots in de Champions League de kachel aanmaakten met AC Milan. Glunderend verschenen ze voor de tv. Ibi en Isi, 19 en 17 jaar jong, twee pleintjesvoetballers uit Utrecht. Voetbalminnend Nederland raakte vertederd.

Van Ismaïl Aissati hebben we al lang niets meer vernomen. Negen jaar geleden verdween hij naar Turkije, tussendoor speelde hij in de Russische competitie en momenteel staat Aissati  onder contract bij Adana Demirspor, een clubje op het tweede niveau van Turkije. Als international bleef zijn loopbaan beperkt tot twee interlands voor Marokko.

Succesvoller, maar lang ook stil, was Ibrahim Afellay (34), die zondag bekend maakte niet langer naar een nieuwe club uit te kijken. Als invaller bij Barcelona mocht hij op Wembley met Messi, Xavi en Iniesta meejuichen na de finale van de Champions League in 2011. Afellay kwam tot 53 interlands, onder meer op het voor Oranje ‘zilveren’ WK van 2010. Maar evenzeer blijft hij de speler aan wie de blessures kleefden. Ernstig kruisbandletsel en vage kwetsuren in het bovenbeen ontregelden zijn carrière.

Terug bij PSV speelde Afellay een jaar geleden, op 26 januari 2020, zijn laatste wedstrijd. Na een tweede gele kaart moest hij tegen FC Twente met rood het veld verlaten. Vier maanden later besloot Roger Schmidt dat hij Afellay niet nodig had in het nieuwe PSV; zonder hem te hebben zien spelen of trainen, zonder hem gesproken te hebben.

KEUZES SCHMIDT

Zo’n kil vertrek bij de club waar hij  tot bloei kwam en bij terugkeer warm werd verwelkomd, pijnigde het hart van Afellay. Hij heeft het de Duitse coach kennelijk niet vergeven. Sinds het  begin van dit seizoen schuift Afellay op de late zondagavond regelmatig aan bij het NOS-voetbalpraatprogramma Studio Voetbal. Herhaaldelijk neemt hij daarin het spel van PSV en de keuzes van Schmidt onder vuur.

,,Schmidt wil met PSV zogenaamd Vollgas-Fussball spelen. Wat is dat dan? Ik zie het er niet uitkomen”, zei hij al enkele keren. De wijze waarop PSV zondag in de eerste helft door Feyenoord overhoop werd gecounterd, was nieuw koren op de molen van Afellay. Na een 3-0 achterstand bij rust resulteerde de 3-1 nederlaag voor PSV in zeven punten achterstand op koploper Ajax.

KRITIEK OP PSV

Nadrukkelijke kritiek had Afellay zondag op de spelopvatting en taakuitoefening bij PSV, dat met Götze, Gakpo en Madueke drie belangrijke spelers miste. Voor Schmidt was dat geen aanleiding om Mohamed Ihattaren vanaf de aftrap in te zetten, hij koos liever voor veel minder talentrijke spelers als Ryan Thomas en Mauro Junior.

Afellay: ,,PSV moet van Schmidt een ballwatch-game spelen. De spelers moeten overal op het veld voortdurend op de bal jagen. Je kunt wel steeds op de bal willen zitten, maar je moet toch ook in de gaten houden wat er achter je rug gebeurt. En als je hoog druk moet zetten, heb je wel centrumverdedigers nodig die doordekken. Die zie ik niet bij PSV.”

OPMERKELIJK OPENHARTIG

Het is opmerkelijk, zo openhartig als Ibrahim Afellay zijn mond roert nu hij uitgespeeld is. In zijn nieuwe rol als NOS-analist, voorlopig tot en met het WK van 2022, doet hij zich gelden zoals we hem nooit hebben gekend. Afellay liep als speler nooit voorop met zijn mening. Hij onderhield geen lijntjes met populaire tv-programma’s, zijn levenswandel liet nooit smeuïge roddels los. Afellay kenden we voornamelijk van zijn gestroomlijnde dribbels, van zijn zwiepende schoten, van zijn schijnbaar eeuwige jongensachtige smile.

Tot de winterstop van 2010/2011 was PSV zijn club. Daarna volgde Barcelona, tot medio 2015,  een periode waarin hij na blessures ook als huurspeler van Schalke 04 en Olympiakos lang niet altijd voldoening vond. Ook in de daaropvolgende vier seizoenen bij Stoke City bleven blessures zijn ritme verstoren. In 2019 keerde hij terug bij PSV. Mark van Bommel benoemde hem meteen tot aanvoerder, maar zijn stem kon hij lange tijd alleen in de kleedkamer verheffen.

NA TWEE JAAR PAUZE

Pas in december 2019 kwam Afellay aan spelen toe, na bijna twee jaar pauze. Thuis tegen Fortuna Sittard gebeurde dat, op een moment dat de score veilig was en het publiek om hem begon te roepen. ,,Tot die wedstrijd had ik niet het idee dat ik erin zou komen. De jongens op de bank begonnen mee te zingen. Ik zei nog tegen de trainer: laat je niet gek maken. De supporters zongen zo luid,  het kon niet anders. Het voelde alsof ik uit de dood was opgestaan. Een moment om nooit te vergeten.”

Ruim een week later werd Mark van Bommel ontslagen bij PSV.  In zijn tweede periode bij de Eindhovense club kwam Afellay niet verder dan vier wedstrijden. Toen legde de corona-uitbraak de competitie stil. In mei kreeg Afellay  te horen dat hij niet langer gewenst was bij PSV’s nieuwe coach. ,,Jammer dat de trainer niet in een persoonlijk gesprek heeft verteld dat hij niet verder wilde gaan met mij. Ik moest het van de technisch directeur horen”, zei hij in een tv-programma van Fox. Verder hield hij zich in, behalve dan in zijn nieuwe rol.

,,Al een behoorlijke tijd had ik stoppen in mijn hoofd zitten. Ik wist wat ik nog wel wilde en wat niet. Maar waar ik voor openstond is niet meer voorbij gekomen. Ik wilde graag verder, maar niet ten koste van alles”, zei Afellay zondagavond bij Studio Voetbal.

FABER VERSUS SCHMIDT

Op zijn bekendmaking reageerde oud-speler Enest Faber, hoofd jeugdopleidingen bij PSV, met woorden waarin hij afstand van het besluit van Roger Schmidt om niet verder te gaan met Afellay. Na het ontslag van Mark van Bommel was Faber vorig jaar de laatste trainer onder wie Afellay in actie kwam.

Faber op Omroep Brabant nu: ,,Ik had het idee dat hij nog wel even door had kunnen spelen. Ibi was de eerste aanvoerder. Samen met Dumfries, Schwaab en Viergever was hij de leider van de groep. Zij bepaalden de hiërarchie. Eigenlijk was hij net weer topfit toen het seizoen afgebroken werd door corona.”

Met die woorden van Faber roept Ibrahim Afellay bij zijn definitieve vaarwel op een verhulde toon kritiek op vanuit de boezem van PSV. Club én fans wachten hartstochtelijk op het moment dat de met Roger Schmidt gewekte beloften worden ingelost.

Vraag het aan Cyriel Dessers, aan Björn Vleminckx – ze waanden zich in een paradijs als topscorers van de Eredivisie. Zoveel ruimte, zoveel tijd. Nee, dan is het in de Belgische Pro League toch veel moeilijker om tot scoren te komen, zo weet ook Cyriel Dessers inmiddels.

In hun spoor ontdekt de Griek Gorgios Giakoumakis de Eredivisie dit seizoen als Luilekkerland. In de negentiende, midweekse, competitieronde schroefde hij zijn totaal op tot 20 goals. Voor de tweede keer al maakte hij er vier voor middenmoter VVV-Venlo. Woensdagavond gebeurde dat tegen Vitesse, dat als nummer twee naar Venlo was gekomen. Vier keer Giakoumakis, 4-1.

Giorgios Giakoumakis (26) ontpopt zich tot zo’n sensatie dat het uitspreken van zijn naam voor de fans in Nederlands Limburg geen probleem meer is. Zijn medespelers maken het zich gemakkelijk met Jako, de speaker heeft een eigen versie bedacht: Als-ie-maar-raak-is.

VOOR NOG GEEN TWEE TON

Voor nog geen 200.000 euro haalde VVV hem in augustus op in Polen bij Górnik Zabrze. Zijn rapport vermeldde slechts 25 goals in 134 wedstrijden gedurende negen jaar bij zes verschillende clubs. Met drie treffers in 12 wedstrijden was Górnik Zabrze hem liever kwijt dan rijk.

Stan Valckx, technisch manager van VVV, liet zich niet misleiden door de statistieken. Op de videobeelden die hij binnenhaalde, ontdekte Valckx kwaliteiten die VVV nodig had: een spits die snel handelt, in verschillende situaties kan scoren en geen egoïstisch gedrag vertoont.

KENNISMAKING

Verrassender nog verliep de kennismaking nadat een makelaar de spits uit Kreta in maart al had aangeboden in Venlo. ,,Ik reisde naar Polen om hem te zien maar mocht door de corona-maatregelen het stadion niet binnen. Toen heb ik die wedstrijd van Górnik maar in een sportsbar bekeken. Ik zag hem strijden en met een bloedende hoofdwond uitvallen. Ik ging er al vanuit dat hij de volgende ochtend niet naar mijn hotel kon komen, maar hij kwam toch; opgefrist, met meteen veel zin om naar Venlo te komen. Hij bleek al diverse videobanden te hebben bekeken. Hij had zich echt voorbereid en kon ook meteen diverse spelers noemen van VVV.”

Het zelfvertrouwen waarmee Giakoumakis zich presenteerde aan Valckx kreeg een push in zijn eerste wedstrijd. Met drie goals tegen FC Emmen nestelde hij zich meteen op kop van de topscorerslijst. ,,Die goals gaven me vertrouwen. Dat kreeg ik daardoor ook van mij medespelers. Ze gunnen mij mijn goals”, aldus Giakoumakis.

APPLAUS NA 0-13

Zelfs een nederlaag van 0-13 tegen Ajax, op eigen veld in de zesde speelronde, kon de cadans bij hem niet verstoren. ,,Met 13-0 verliezen is toch ondenkbaar. In Griekenland stopt de tegenstander uit respect als het 4-0 of 5-0 is. Maar de pijn verdween snel bij ons door het applaus van heel veel supporters, een dag later op het trainingsveld. In Griekenland zouden ze gekomen zijn om het trainingscomplex af te branden.”

Giorgios Giakoumakis zakte ook mentaal niet weg. Hij kon steunen op zijn ervaringen in de sportpsychologie. In zijn tijd bij AEK Athene ging hij al in de leer bij de sportpsycholoog  van de club, later wil hij er zelf een studie in gaan volgen.

FRANK DEMOUGE

Aan zijn scholing als goalgetter droeg Frank Demouge als spitsentrainer van VVV het zijne  bij. Demouge is oud-spits  van onder meer NEC, FC Den Bosch, Willem II en Roda JC en werd in 2016 met Knokke nog kampioen in de vierde klasse Bevordering. ,,Frank helpt me veel met afwerken en de details die ik kan verbeteren. Ik ben heel blij met hem, want dankzij Frank ben ik echt veel gaan scoren”, zei Giakoumakis woensdag na zijn kwartet treffers tegen Vitesse.

Bij die verrassende zege maakte de Griek drie goals met een kopbal, tussendoor scoorde hij met een mislukte voorzet die achter doelman Pasveer in de nok van het doel viel. Opvallend in zijn doelpuntenreeks is de variatie in zijn treffers; met links, met rechts, binnen de  zestien en van buiten het strafschopgebied, met een omhaal, stiftjes en strafschoppen. Alle kunstjes beheerst hij.

,,Om te scoren heb je niet alleen het zelfvertrouwen nodig dat ik hier snel heb gevonden, ook geluk is nodig én een team dat je begrijpt. Ik moet mijn teamgenoten bedanken.” Hij heeft er een gewoonte van gemaakt zijn medespelers mee te laten delen in de hulde, niet alleen bij de vreugde-rituelen op het veld, ook na afloop zoals dat woensdag gold voor Zinédine Machach, de middenvelder die drie keer de assist gaf. ,,Hij is echt een speler van hoog niveau. We mogen blij zijn dat hij in ons team speelt.”

Zijn contract bindt Giakoumakis tot medio 2022 aan VVV. Aangenomen mag worden dat zowel spits als club nu al uitkijkt naar de belangstelling die zijn doelpuntenrush in de eredivisie losmaakt. Venlo en zijn Griekse topscorer zien de miljoenen al glinsteren.

Wat zal Noa Lang losmaken bij Ajax nu hij bij Club Brugge is uitgegroeid tot hoofdrolspeler in de Belgische competitie? Erik ten Hag had hem liefst behouden zegt hij nu; het is de trainerstaal van een coach die altijd zoveel mogelijk spelers ter beschikking wil hebben. Marc Overmars, de technisch directeur van Ajax, zegt het anders: ,,Soms is het beter om afscheid te nemen. Niet iedereen uit onze jeugd wordt basisspeler.”

,,Ze vonden hem lastig bij Ajax, maar goede spelers zijn toch lastig, die zijn toch anders. Noa Lang heeft gewoon niet genoeg kansen gehad”, verkondigde Ruud Gullit zondag in het voetbalpraatprogramma Rondo.

Wat Noa Lang bij Club Brugge laat zien, heeft indruk gemaakt op Gullit. Voor de meeste voetballiefhebbers in Nederland is de Belgische competitie zo ver weg, dat nog niet overal wordt beseft wat Ajax voor 6 miljoen euro uit handen heeft gegeven.

Onbegrepen, weggerangeerd bij de club die hem lief is, voelde hij zich door coach Erik ten Hag. Daarom koos Noa Lang eind september 2020 voor Club Brugge. ,,Na drie wedstrijden had ik zeven minuten mogen spelen. Toen wist ik wel genoeg, ik moest voor mijn eigen ontwikkeling gaan”, vertelde Noa Lang onlangs in De Telegraaf.

In de pikorde van Ajax voelde hij zich vierde keus, achter Quincy Promes, achter de nieuwe Braziliaan Antony, achter diens landgenoot David Neres. Nóg bleef het een moeilijke beslissing voor hem. Weg uit Nederland, weg bij de club waarvan hij al van jongs af aan supporter was, ook al kwam hij uit Capelle aan den IJssel, in de berm van Rotterdam, waar Ajax een vloek is en Feyenoord wordt vereerd als een heilig goed.

‘NAAR UITGANG GEDREVEN’

In De Telegraaf drukte Noa Lang onlangs zijn gevoelens uit. ,,Weet je hoe moeilijk die beslissing was. Ik kan wel stoer doen, maar ik heb meerdere keren tranen moeten laten. Ik voelde me zo thuis bij Ajax, maar ik werd naar de uitgang gedreven.”

De herinneringen leven voort bij Ajax. Op 1 december 2019 speelde Noa Lang als twintigjarige na twee invalbeurten voor het eerst in de basis-elf bij een competitiewedstrijd; uit tegen FC Twente. Met een hattrick boog hij een 2-0 achterstand om waarna Klaas Jan Huntelaar de score verder opvoerde: 2-5. Bejubeld werd hij, als wéér een nieuwe belofte.

Vijf dagen later mocht Noa Lang opnieuw vanaf de aftrap meespelen, tót de 57ste minuut, Ajax stond achter, thuis tegen Willem II en ook zonder Lang kwam het niet meer goed. Opnieuw vijf dagen later behoorde hij toch weer tot de eerste keus; in het duel waarin Ajax, in Amsterdam, door Valencia uit de Champions League werd verstoten.

WOORDENWISSELING MET TADIC

Noa Lang konden ze de schuld niet geven, maar op 18 december kwam het dan toch tot een uitbarsting. In een bekerwedstrijd bij Eerste-Divisieclub Telstar, nipt gewonnen met 4-3, raakte hij verwikkeld in een venijnige woordenwisseling met Dusan Tadic, de schijnbaar onaantastbare aanvoerder van Ajax. ‘Gewoon doen. Hou nou eens op. Het is ónze wedstrijd, niet jouw wedstrijd’, schreeuwde Erik ten Hag hem toe, luid hoorbaar voor de tv-kijkers. De coach koos voor de aanvoerder, de beelden gaven Noa Lang een gezicht. Een maand later werd hij verhuurd aan FC Twente.

Hij kwam er binnen met een goal, gevierd met de heethoofdige fans, op de boarding voor Vak P, vol bravoure. ,,Ik wilde even laten zien dat ik er ben.” Een maand later legde de corona-uitbraak de competitie stil. Zijn laatste blik in het shirt van FC Twente verraadde zijn boosheid na een wissel, zijn gedrevenheid ook. De emotie is nooit ver weg bij Noa Lang.

BIJBELTEKSTEN

Terug bij Ajax hoopte hij in de zomer van 2020 op nieuwe kansen. De assistent-trainers Winston Bogarde en Richard Witschge spraken hem moed in, Witschge haalde er zelfs Bijbelteksten bij. ,,Veel mensen vinden me een grappig vrolijk ventje dat ook nog eens goed kan voetballen. Ik krijg zo veel berichtjes van de trainers dat ik kennelijk ook iets goed heb gedaan bij Ajax. Alleen kon niet iedereen daarmee omgaan”

Noa Lang doelt op Erik ten Hag met wie het niet wilde klikken. Lang in De Telegraaf: ,,Op het moment dat ik aangaf dat een transfer beter zou zijn, kwam ik hélemaal niet meer in de plannen van de trainer voor. Ik wilde worden verhuurd, maar hij was zo boos dat hij me wilde verkopen.  De directie niet, maar de trainer heeft zijn zin gekregen.

FEYENOORD

Het interview met Noah Lang in De Telegraaf kan niet los worden gezien van de kille relatie tussen de krant en Ten Hag. Al enkele jaren lang brengt De Telegraaf bij herhaling tot uiting dat Ajax een betere trainer verdient. Nu Noa Lang bij Club Brugge wél tot bloei komt, is dat nieuw koren op de molen.

De liefde tussen Lang en Ajax zat (zit) zo diep dat hij daarvoor op zijn dertiende afscheid nam van Feyenoord, dat hem als zevenjarige had binnengehaald.  Met zijn keuze voor Ajax volgde hij niet alleen zijn hart, ook het advies van zijn toenmalige stiefvader Nourdin Boukhari (40), ex-speler van onder meer Sparta en Ajax.

Bij Ajax werd Justin Kluivert zijn vaste maatje, eenzelfde blufgozertje, ook op jonge leeftijd weggegaan uit Amsterdam en nu spelend bij Red Bull Leipzig. Noa Lang had wél veel langer bij Ajax willen blijven, zegt hij nog steeds: ,,De trainer heeft me geen perspectief geboden. Marc Overmars heeft in berichtjes laten weten dat hij trots op me is dat ik het goed doe bij Brugge, dat hij me met pijn in zijn hart heeft laten gaan. Dat raakt me, vind ik mooi, maar het doet ook pijn. In Amsterdam had ik willen slagen.”

Niet zeiken, voetballen!, luidt de titel van de biografie (2017) van scheidsrechter Bas Nijhuis. Veel voetballers en coaches in de Eredivisie herkennen kennen hem in die leus, toeschouwers en televisiekijkers ook. Maar Roger Schmidt moet als coach van PSV nog wennen aan de stijl waarin Nijhuis zijn wedstrijden leidt; ogenschijnlijk uit de losse pols, vaak vlot en stevig gebekt, nooit als een muggenzifter.

UITBARSTING

Schmidt, een 53-jarige Duitser, is nieuw in het Nederlands voetbal. Nijhuis (44), internationaal scheidsrechter sinds 2007, is al aan zijn zeventiende seizoen in de Eredivisie bezig. Met geen enkele coach botste hij ooit zo opzichtig als dit jaar met Schmidt. Na de wedstrijd Sparta Rotterdam – PSV (3-5) leidde dat tot een ferme woede-uitbarsting van de PSV-coach, zozeer had de tolerantie van Nijhuis irritatie opgeroepen bij Schmidt.

Hun woordenstrijd maakte precies halverwege de competitie bijna méér los dan de zogeheten Klassieker, een kwalitatief armoedig duel waarin koploper Ajax zich gelukkig mocht prijzen met de 1-0 zege op Feyenoord, dat daardoor van de tweede naar de vierde plaats terugzakte. In hun schaduw maakten Vitesse en PSV, de nummers 2 en 3 nu, geen fout.

De zege van PSV, op een glad, besneeuwd veld, kwam nauwelijks in gevaar. Niet één speler van PSV beklaagde zich over de arbitrage. De coach deed dat wél; in de eerste helft langs de lijn en bestraft met een gele kaart, nadrukkelijker nog na afloop voor verschillende microfoons. ,,Nooit in mijn leven wil ik nog met deze scheidsrechter praten. Hij heeft gezegd dat hij opzettelijk alles tegen ons floot omdat ik hem had bekritiseerd na de wedstrijd tegen Vitesse. Dat Cody Gakpo hier geblesseerd is geraakt en misschien wel voor langere tijd is uitgeschakeld, is voor 100 procent het resultaat van zijn manier van de wedstrijd leiden”, fulmineerde Schmidt na de wedstrijd, die volgens hem vanwege de sneeuw een voorzichtiger arbitrage noodzakelijk had gemaakt.

Schmidt zei het niet één keer. Hij herhaalde zijn woede-uitbarsting, na een rondje langs de tv-camera’s, ook tijdens de persconferentie. Niemand van PSV had hem tussendoor kunnen kalmeren.  Tegen wie Nijhuis zou hebben verklaard dat hij  ‘opzettelijk alles tégen PSV’ floot, bleef onduidelijk. De scheidsrechter  verbaasde zich slechts over de aantijgingen, laconiek ook als hij altijd is. ,,Wil hij me nooit meer spreken? Dan wordt het mooi rustig. Heb ik de blessure van Gakpo op mijn naam? Daar moet ik om lachen. Hoever kun je gaan?”

ONDERZOEK KNVB

Wié de waarheid sprak, wát Schmidt nu te wachten staat, moet blijken uit het onderzoek dat de aanklager betaald voetbal van de KNVB inmiddels is begonnen. PSV liet zich niet uit over de tirade van zijn coach. Directeur Toon Gerbrands, die anders overal een mening over heeft, zweeg ditmaal nadrukkelijk.

De veelbesproken blessure van Gakpo deed zich voor in de eerste helft, na een actie waarbij hij zich kennelijk verstapte zonder dat tegenstanders iets aangewreven kon worden. Drie dagen eerder was de aanvaller van PSV met vermoedelijk eenzelfde letsel al uitgevallen in de verloren wedstrijd tegen AZ. Voor Schmidt was dat geen aanleiding geweest om Gakpo mee te nemen in de bijzondere wisselcarrousel die hij dit seizoen tot handelsmerk van zijn coaching bij PSV heeft gemaakt.

TWEEDE INCIDENT

Het incident tussen Nijhuis en Schmidt was het tweede in vrij korte tijd. Drie maanden geleden ontstak de coach in woede toen de scheidsrechter in de slotfase van het verloren duel met Vitesse Arnhem (2-1) na ruggenspraak met de VAR een toegekende strafschop introk en PSV zich bestolen waande van de gelijkmaker. Zes weken later ontving Nijhuis in Heerenveen daarentegen de complimenten van Schmidt, in dat geval omdat hij bij 2-2 een late strafschop voor de thuisclub terecht terugdraaide.

Bas Nijhuis zal zijn houding vermoedelijk niet aanpassen. De kritiek dat zijn wijze van arbitreren haaks staat op de richtlijnen van de KNVB, neemt hij voor lief. Nijhuis is altijd ongevoelig gebleken voor aanmerkingen op zijn leidersstijl, die ook gedoogd wordt door de  voetbalbond. Sinds 2003 is hij actief in het Nederlands betaald voetbal, twee jaar later al drong hij door tot de Eredivisie. Opnieuw twee jaar later kreeg hij als internationaal arbiter de FIFA-badge, in 2011 floot hij zijn eerste wedstrijden in de Champions League, van 2015 tot 2017 stond zijn naam op de Elitelijst van de UEFA.

POPULAIR

Altijd bleef Nijhuis trouw aan zijn eigen stijl. Dat maakte hem zo populair dat hij een veelgevraagde verschijning werd in voetbalpraatprogramma’s op tv, waar hij nooit een blad voor de mond neemt, maar wel zo voorzichtig is dat zijn opmerkingen niet slecht vallen bij collega’s of bij de KNVB. Nijhuis, eigenaar van een bakkerij en een ranch met paarden in Enschede, vent zijn naamsbekendheid tevens uit in theatershows, gevuld met humor en anekdotes, waarmee hij door het land rekt.

In het AD schetste oud-toparbiter Mario van der Ende, vroeger coach van Nijhuis, onlangs het verloop van de carrière die zijn oude pupil doormaakte. ,,Toen hij begon, was Bas het grootste talent van Nederland. Hij had alles: de drive, de uitstraling, het fysiek, communicatie, oog voor het spel. Toen hij de strijd om de hoogste plek verloor van Björn Kuipers, raakte hij zijn focus kwijt. Nu vindt hij tv volgens mij ten minste zo leuk en belangrijk.”

KUIPERS

Bas Nijhuis kan zich dat alles permitteren zonder dat zijn status te veel schade oploopt. Wél heeft hij moeten accepteren dat de KNVB hem niet langer op dezelfde absolute hoogte als Björn Kuipers inschaalt. In zijn biografie citeert Nijhuis wat de voormalige KNVB-chef scheidsrechterzaken Jaap Uilenberg (oud-scheidsrechter en nu werkzaam voor de UEFA) daarover zei. Uilenberg:  ,,Bas is meer een losbol. Wij hebben gekozen voor Björn Kuipers, die een heel stabiele achtergrond heeft met zijn vrouw, twee kinderen en een prima zaak.’’

DE BLEECKERE EN ALLAERTS

Het was een uitleg waarop Nijhuis in zijn biografie reageert met: ,,Onzin, alsof een scheidsrechter zonder vrouw, twee kinderen en een prima zaak niet uitstekend zou kunnen functioneren. (…) Ik heb het vak van scheidsrechter nooit met oogkleppen op of met uitgestoken ellebogen beoefend. Heb nooit de blinde ambitie gehad dat letterlijk alles moest wijken voor een mooie loopbaan. In België had je de topscheidsrechters Frank de Bleeckere en Paul Allaerts. Beide mannen hadden een prima loopbaan. De Bleeckere was iemand die door zijn geldingsdrang, bij wijze van spreken, over lijken ging. Allaerts was een sympathieke gast, die ook oog had voor de menselijke maat. (…) Ik kies voor de route-Allaerts. Omdat menselijke verhoudingen me veel waard zijn en ik geen concessies wens te doen aan mijn natuurlijke ik.”

Hoe meer wisselmogelijkheden, hoe interessanter het wordt om plaats in te ruimen voor de specifieke pinchhitter. Drie invalbeurten had Ajax al achter de rug toen het donderdagavond in de 84ste minuut FC Twente langszij zag komen: 1-1. Nieuw puntverlies dreigde voor de koploper; nieuwe druk loerde, ongewenst in het zicht van de klassieker, zondag tegen het warempel tot de tweede plaats opgerukte Feyenoord.

Zie dan, in de 89ste minuut dook ineens Klaas-Jan Huntelaar op, de veteraan van Ajax, op zijn 37ste begeerd door het in nood verkerende Schalke 04. Pas 45 seconden stond hij als vierde invaller in het veld toen Sébastien Haller hem de bal knap toe kopte. De uithaal van Huntelaar was vernietigend voor FC Twente, dat een minuut later nog een tweede treffer van hem om de oren kreeg: 1-3. .

Niet voor het eerst wierp Klaas-Jan Huntelaar zich in Enschede op als pinchhitter. In zijn 76 interlands sloeg hij negen keer toe als invaller, onder meer op het WK van 2010 (tegen Kameroen) en vier jaar later in achtste finale van het WK tegen Mexico. In het laatste kwartier bediende Huntelaar eerst Wesley Sneijder bij de gelijkmaker en nam hij zelf vanaf de stip de door Arjen Robben versierde strafschop voor zijn rekening.

REPUTATIES

De voetbalgeschiedenis kent wel meer erkende pinchhitters. Pierre van Hooijdonk en Luuk de Jong bouwden er in Oranje een reputatie mee op. Joop van Daele loste bij Feyenoord in die rol de verwachtingen in van Ernst Happel tijdens de finale om de wereldbeker in 1970 tegen het Argentijnse Estudiantes. Tegenstanders van Manchester United vreesden Ole Solskjaer als hij binnen de lijnen kwam. Michy Batshuayi is ook zo’n speler die hoog genoteerd staat met zijn rendement als invaller.

De term pinchhitter is overgewaaid vanuit het Amerikaanse honkbal. Met name in de laatst inning kon de taak van de slagman nog extra betekenis krijgen. Voetballers kenden lang geen pinchhitters omdat invallers niet of slechts bij hoge uitzondering waren toegestaan. Nu onder het juk van het corona-virus het aantal toegestane invallers bij de meeste wedstrijden is verhoogd tot vijf, heeft de pinchhitter nog meer betekenis gekregen.

SCHALKE 04

In het geval van Huntelaar was extra pikant dat vlak voor het midweekse duel tussen Ajax en FC Twente bekend was geworden dat Schalke 04 hem wil terughalen. De roemruchte Duitse club die in de Bundesliga naar de degradatiezone is weggezakt, klopte bij Huntelaar aan omdat hij bij Ajax op een zijspoor verzeild is geraakt. Ná de pas aangetrokken Haller staan in de rangorde van coach Erik ten Hag doorgaans ook Tadic, de tot spits omgeturnde middenvelder Labyad en de momenteel geblesseerde youngsters Traoré en Brobbey nog vóór hem.

De twee treffers waarmee hij Ajax tegen FC Twente van dienst kon zijn, brachten Huntelaar toch weer aan het twijfelen. ,,Het is als het kiezen tussen twee kinderen. Bij Ajax heb ik er nu 6,5 jaar opzitten, bij Schalke heb ik zeven jaar gespeeld. Mijn gevoel ligt bij allebei de clubs”, zei Huntelaar.

TOEKOMST

Zijn eerzucht leidt hem naar Schalke, het sportieve perspectief daagt hem uit bij Ajax. Afwachten wordt het nog welke kant Klaas-Jan Huntelaar op gaat, waar zijn toekomst ligt, vanuit zijn thuis in de Achterhoek, gelegen aan de grens met Duitsland, vrijwel even dicht bij Amsterdam als bij Gelsenkirchen. Ten Hag ziet hem liever niet gaan. Technisch directeur Marc Overmars dubt.

Eerst komt Feyenoord, zondag in de Johan Cruijff Arena. Klaas-Jan Huntelaar had al aangekondigd dat dit zijn laatste seizoen is in bij Ajax. Volgt zondag al het afscheid?

Wat een tweetje al niet kan aanrichten. Vrijdagmiddag meldt het twitter-account @FeyenoordTM (Transfer Markt) als waarheid dat ‘Feyenoord in verregaande onderhandeling is met Arne Slot, de huidige trainer van AZ’. Een etmaal later is Slot ontslagen en wordt het als zekerheid aangenomen dat Arne Slot de opvolger wordt van Dick Advocaat.

Het tweetje van @FeyenoordTM wijst op inside-kennis. Eerder al zijn de reguliere media hierdoor verrast met nieuws over transfers, die later realiteit werden. Achter het twitter-account gaat een medewerker van de Rotterdamse haven schuil, een Feyenoord-fan die graag wereldwijd voetbalstadions afstruint en dan contacten aanknoopt met goed ingevoerde journalisten.

Verrassend en interessant is het nu om te zien welke dimensie zo’n enkel zinnetje op de social media kan krijgen. De dagbladen vonden de mededeling betrouwbaar genoeg om de komst van Slot nog diezelfde dag als serieus nieuws – zonder bronvermelding – te verspreiden.

FRANK ARNESEN

Feyenoord deed geen enkele poging tot ontkennen. Frank Arnesen, technisch manager van de Rotterdamse club, probeerde vrijdagavond nog wel zijn collega bij AZ, Max Huiberts, te bellen, maar die nam niet eens op. ,,Dat lulverhaal hoefde ik niet aan te horen”, zei Huiberts zondag, waarna AZ thuis tegen FC Groningen meteen een nederlaag en twee rode kaarten te incasseren kreeg.

AZ had zijn conclusies vrijdag snel getrokken  Slot werd meteen de deur gewezen toen hij zaterdagmorgen bevestigde concrete gesprekken te voeren met Feyenoord; tot ongenoegen van AZ, zonder de club daarover te informeren. Drie weken geleden had Slot AZ alleen laten weten geen nieuw contract te willen tekenen voor de periode ná medio 2021.

SOAP

Na de breuk blijven de vragen hangen. Welk belang had Feyenoord om niets te ontkennen, een paar dagen slechts nadat Dick Advocaat had aangekondigd dat hij na dit seizoen op 73-jarige leeftijd definitief zal stoppen als clubcoach?  Én, wat volgt er nog meer in deze soap, beheerst ook door de concurrentie binnen de Eredivisie tussen AZ en Feyenoord?

Een belangrijke sleutel lijkt hierbij in handen van Mino Raiola, een van de meest invloedrijke spelersagenten binnen Europa. Vanuit zijn woonplaats Haarlem is Alkmaar dichtbij. Raiola behartigt niet alleen de belangen van Slot. In zijn portefeuille ligt ook de toekomst opgesloten van vier talentrijke AZ-spelers (Stengs, Wijndal, Koopmeiners en Boadu) die zich onder Slot alle vier hebben ontwikkeld tot international.

AMERIKAANSE INVESTEERDERS

Met Slot krijgt Raiola een grotere invloed binnen Feyenoord, waar eerder Rob Jansen die meeste zaakjes regelde. Aangenomen mag worden dat Slot niet alleen voor een verdubbeling of verdrievoudiging van zijn contract naar de Rotterdamse Kuip komt. Hij zal ook toezeggingen hebben gekregen welke mogelijkheden er zijn om Feyenoord sterker te kunnen maken, wie weet met spelers uit de stal van Raiola.

Een stevigere financiële basis hoopt Feyenoord te krijgen met Amerikaanse investeerder(s)  waarmee de clubleiding al een jaar lang schermt. Op hun komst wil Dick Advocaat niet langer wachten. ,,Ik heb uit de gesprekken met Feyenoord niet de indruk gekregen dat ze met mij na dit seizoen verder wilden gaan. Daarom heb ik zelf mijn eigen beslissing maar naar buiten gebracht”, aldus Advocaat.

KOPLOPER 2020

Ondertussen is Feyenoord 25 competitiewedstrijden achtereen ongeslagen, al sinds Advocaat eind  oktober vorig jaar de coaching overnam van Jaap Stam. In die periode vergaarde Feyenoord vijf punten meer dan Ajax. Ook op een ranglijst van het kalenderjaar 2020 gaat de Rotterdamse club aan de leiding, in dat geval drie punten vóór de Amsterdammers.

In het afgelopen weekeinde, waarin alle clubs uit de top-vijf punten verspeelden, verzuimde Feyenoord thuis tegen Heracles Almelo dichterbij te komen. Advocaat nam het gelijkspel (0-0) voor lief. ,,Met vijf afwezige basisspelers kan ik vrede hebben hiermee, ook als ik zie hoe spelers uit de eigen jeugdopleiding zich nu ontwikkelen”, zei hij.

EUROPA

Als nummer 4 van de Eredivisie loopt Feyenoord vooralsnog maar vier punten achter op Ajax. Ook in Europa mag Feyenoord vooruitkijken naar 2021. Daarvoor is dan donderdag wel winst vereist in de uitwedstrijd bij Wolfsberger AC, de nummer zeven van Oostenrijk.

Op de Europese ranglijst, maatgevend voor plaatsing in de bekertoernooien, is Feyenoord dit seizoen al van de 90ste naar de 66ste plaats geklommen, kort achter AZ (65) en PSV (60). Ver daarboven staat Ajax als negentiende genoteerd. PSV is al zeker van een plaats bij de laatste 32 in de Europa League. Ajax, AZ en Feyenoord hebben alle drie de kans op overwintering in eigen hand.

Zeker in het geval van AZ is dat knap in een poule met Napoli en Real Sociedad. Van de vijf Nederlandse clubs in Europa, bleef alleen Willem II achter, in de kwalificatiefase al. Op de landenranglijst van de UEFA is Nederland dit seizoen ook België voorbijgegaan. Nederland staat nu achtste, een positie die recht geeft op vijf tickets, met alleen een startplaats in de groepsfase van de Champions League.

POTENTIE

Daarin gelooft nu nog niemand bij Feyenoord. De potentie daarvoor sluimert verder, met een trouwe en geestdriftige aanhang in een altijd volle Kuip – als het weer mag. ,,Feyenoord is zo’n grote club. Daar moet toch veel meer resultaat te halen zijn en plezier te beleven dan nu meestal het geval is”, merkte Marco van Basten zondag in het tv-programma Rondo op.

Met Arne Slot is de hoop nu gevestigd op een heel ander type trainer dan Advocaat, voor wie de defensieve organisatie altijd heilig was. Slot(42), een oud-middenvelder van PEC Zwolle, NAC Breda en Sparta Rotterdam, is daarentegen een liefhebber van weloverwogen combinatiespel, gericht op de aanval.  Of dat past bij de traditioneel stoere aanpak in havenstad Rotterdam, met als motto  ‘geen woorden maar daden’, wordt straks een interessante vraag.

‘Ajax for the future’, luidt de (internationale) slogan waarmee Ajax zich in binnen- en buitenland wil profileren. Ook de naam van het trainingscomplex, De Toekomst, past bij het dna van een club die bekend als de kweekvijver van grote talenten. Maar in de doorstroming van talenten drogen de spitsen op. Zo voelde Ajax zich vorige week plotseling genoodzaakt om 22,5 miljoen euro te besteden aan Sébastien Haller (26), die bij de Engelse middenmoter West Ham United al als flop was ‘afgeschreven’.

West Ham United aarzelde niet lang toen Ajax aan de bel trok. “Zó’n bod hadden we niet verwacht”, reageerde manager David Moyes, die al op zoek was naar mogelijkheden om Haller elders te ‘stallen’.

Terug in de Eredivisie, vanwaar hij in 2017 naar Eintracht Frankfurt vertrok, loste Haller zondag snel een eerste verwachting in. Voor een startplaats vanaf de aftrap achtte coach Erik ten Hag  het nog te vroeg. Een vroeg opgelopen achterstand, thuis in het topduel met PSV (0-2) bracht hem rap tot inkeer. Binnen enkele minuten na zijn entree, halverwege bij 1-2, sloeg Haller toe, op dat moment nog zonder waarde door een voetje buitenspel. Niet veel later al had Haller een beslissend aandeel in de gelijkmaker die de eindstand bepaalde: 2-2.

De behoefte aan een nieuwe spits kwam vorige maand op bij Ajax met de uitschakeling in de Champions League en het verlies van vijf competitiepunten tegen FC Twente (thuis met 1-2) en Willem II uit (1-1). Tijdens de zomerpauze hengelde Ajax al tevergeefs naar de terugkeer van Luis Súarez (33), die na zijn gedwongen vertrek bij Barcelona uiteindelijk Atlético Madrid boven de Amsterdamse club verkoos. Blessures bij de jonge spitsen Lassina Traoré (20), Brian Brobbey (18) en veteraan Klaas-Jan Huntelaar maanden Ajax vorige week tot extra spoed.

SPITSEN UIT EIGEN SCHOOL

De komst van Haller legt weer eens bloot hoe sporadisch nog maar Ajax kan vertrouwen op spitsen uit eigen school. De tijden waarin na Johan Cruijff met Kieft, Van Basten en Bosman de schutters uit de boom vielen, liggen ver achter ons. Patrick Kluivert was 25 jaar geleden de laatste die in dat rijtje paste. Nadien konden Ryan Babel en de zelf opgeleide Deense talenten Viktor Fischer en Kesper Dolberg nooit voldoende krediet vergaren bij de kritische aanhang in de Johan Cruijff Arena.

In Brian Brobbey ziet coach Erik ten Hag wél perspectief. Brobbey is pas 18, een krachtpatser à la de nog jonge Lukaku, een halfbroer van de zojuist door Anderlecht afgestoten Derrick Luckassen.  Maar Brobbey, die momenteel geblesseerd is, weigert in te gaan op nieuwe voorstellen nu zijn contract afloopt en zaakwaarnemer Mino Raiola aftast welke Europese topclub wil toehappen. ,,Doodzonde dat Brobbey met Ajax niet over een nieuw contract wil praten”, liet Ten Hag zich vorige week ontvallen.

SPELERS UTRECHT

Zo kwam Ajax, automatisch bijna, bij Sébastien Haller terecht. Met hem heeft Ten Hag voor de derde keer een speler verwelkomd die hij nog kent uit zijn periode bij FC Utrecht. Eerder gold dat voor Zakaria Labyad en Sean Klaiber. Bij afwezigheid van Traoré, Brobbey en Huntelaar moest Labyad zondag als vierde keus aanvankelijk de spitspositie bemannen, een rol die hem opnieuw niet bleek te passen.

Haller bracht de verlossing. Naast hem gingen de Braziliaan Antony en routinier Tadic flonkeren. Achter de 1,90 meter lange spits kwamen de motoren bij Davy Klaassen op gang, zozeer dat PSV ook in dit duel fysiek ver wegzakte en het de verdediging van Ajax niet langer in verlegenheid kon brengen.

65 MILJOEN

Met de komst van Haller heeft Ajax voor versterkingen in dit seizoen inmiddels bijna 65 miljoen uitgegeven. De investeringen moeten Ajax verzekeren van een volgend seizoen in de groepsfase van de Champions League, goed voor een statpremie van zo’n 40 miljoen. Eerder kwamen daarvoor Antony (16 miljoen), de Ghanees Kudus (9 miljoen),  Davy Klaassen (11 miljoen) en Sean Klaiber (5 miljoen) naar Amsterdam

Daarmee houdt het wellicht nog niet op want Ajax dingt ook nog naar de gunsten van Timothy Fosu-Mensah, een verdediger die op jeugdige leeftijd door Manchester United werd weggelokt uit Amsterdam en nu uit Engeland mag vertrekken. Hij kiest vermoedelijk voor Bayer Leverkusen, maar de Ajax-interesse wijst op nog gewenste versterking van de defensie.

SALARISPLAFOND

Met Sébastien Haller heeft Ajax na Dusan Tadic en Daley Blind opnieuw een speler uit de Premier League gestrikt. Het zijn niet alleen forse transferinvesteringen, ook hun salaris is navenant. Om aansluiting bij de elite in de Champions League te houden dan wel te krijgen, is het salarisplafond in Amsterdam opgetrokken tot 5 miljoen per jaar.

Voor een bedrag in diezelfde range verruilde Haller in 2019 Eintracht Frankfurt voor West Ham United. Vanuit de Premier League drong Haller, een Fransman met Ivoriaanse roots, in november 2019 door tot het nationaal elftal van Ivoorkust. Na de komst van David Moyes als opvolger van de Chileen Manuel Pellegrini zakte hij gaandeweg af tot tweede keus. Zodoende stond Haller na 48 wedstrijden in de Premier League op 10 goals, een score die in Engeland niet past bij de 50 miljoen die voor hem werd uitgetrokken in 2019.

AFBOEKINGEN

West Ham neemt het verlies in de boekwaarde voor lief. De last voor de jaarlijkse afboeking op zijn transfersom komt nu bij Ajax te liggen. Naast een salaris van een kleine 5 miljoen per jaar kost Haller met een contract voor4,5 jaar ook elk seizoen 5 miljoen aan afschrijving op zijn koopsom.  De jaarlijkse exploitatielast aan afboekingen van alleen al de meest recente aankopen (Antony, Kudus, Klaasen, Klaiber en Haller, te samen een kleine 65 miljoen aan investeringen) loopt nu op tot ruim 17 miljoen per jaar.

Het zijn forse bedragen die het halen van de Champions League tot een financiële noodzakelijkheid hebben gemaakt. In het seizoen 2019-2020 kon Ajax de rode cijfers alleen nog ontlopen door de lucratieve transfers van onder anderen Frenkie de Jong en Matthijs de Ligt. Tegenover het transferresultaat van 85 miljoen stond vorig seizoen een afschrijvingslast op spelers van 52 miljoen. Het bleek doorslaggevend om het boekjaar 2019-2020 af te kunnen sluiten met een positief resultaat van ‘maar’ 20 miljoen.

BOVEN DE 100 MILJOEN

Dit seizoen kan Ajax teren op de verkoop van Donny van de Beek, Hakim Ziyech, Joël Veltman en Sergino Dest, opgeteld ruim meer dan 100 miljoen. Het zijn cijfers die illustreren hoezeer de ontwikkeling van talenten, de spelershandel en de uitslagen op het veld bij Ajax hand in hand blijven gaan. Het is lot van een club in een klein voetballand, die met tv-rechten, commercie en merchandising ver achterblijft bij de elite van Europa.Bijna 24 jaar was hij hoofdcoach, bij liefst tien Belgische clubs. Verknocht aan Vlaanderen raakte Han Grijzenhout daardoor; vooral aan  Brugge waar hij drie keer terugkeerde bij Cercle en in 1980 kampioen werd met Club. Met hem overleed donderdag 17 december in Gent, enkele dagen voor hij 88 zou zijn geworden, een onvervalste Amsterdammer die als trainer zijn Nederlandse scholing met de strenge leer van Rinus Michels nooit vergat.

Een grote schok was het bijvoorbeeld voor de spelers van Cercle Brugge wat hij ze inpeperde bij zijn komst in 1972. ,,Tijdens de eerste training stond een speler plotseling aan de kant te plassen. Dat gebeurde daar gewoon. Daar heeft Han meteen een einde aan gemaakt”, vertelde zijn echtgenote Coby in 1997 in De Volkskrant, aangevuld door haar man met: ,,En ik verbood dat de vrouwen met de bus meereisden naar uitwedstrijden.”

Han Grijzenhout trotseerde de opstand onder de spelers. Als assistent van Rinus Michels had hij bij Ajax met Johan Cruijff, Piet Keizer en Wim Suurbier al genoeg lastige types moeten intomen. In 1969 werd Grijzenhout bij Ajax benoemd tot scout én eerste assistent van Michels. Hij overtuigde zijn baas om Louis van Gaal, als tweede-elftalspeler, naar Ajax te halen, maar aan de eerste viool kwam Grijzenhout in zijn vaderland nooit toe.

BIJ TWEE EUROPESE TRIOMFEN

Wél stak Grijzenhout bij het vertrek van Michels in 1971 naar FC Barcelona zijn vinger op om hem op te volgen.  Ze vonden hem niet ervaren genoeg, maar gewillig leverde hij vervolgens zijn bijdrage aan een tweede Europese triomf bij de landskampioenen voor Ajax onder de Roemeen Stefan Kovacs.

Aan de vooravond daarvan kondigde Han Grijzenhout zijn keuze voor Cercle Brugge aan. Leo Horn, een befaamde oud-scheidsrechter, effende voor hem het pad naar Brugge.  Grijzenhout in 1997: ,,Een Belgische scheidsrechter die in het bestuur van Cercle zat, had Horn gevraagd of hij niet een goede Nederlandse trainer kende. Ja hoor, zei Horn.’’

INTERIEURTEKENAAR

‘Een harde’, noemden ze Han Grijzenhout toen ze hem op zijn 39ste bij Cercle Brugge leerden kennen. Drie jaar Michels hadden Grijzenhout streetwise in het trainersvak gemaakt. Voordien was hij enkele jaren jeugdtrainer bij Ajax na eerder bij amateurclub ADM te hebben gewerkt. Als speler van het Amsterdamse DWS, de tweede club van Amsterdam in het betaald voetbal, combineerde hij voetballen nog met een voltijdsbaan; eerst als leerling-meubelmaker, later als  interieurtekenaar.

Grijzenhout drukte het stempel van de lessen onder Michels op Cercle Brugge. Grijzenhout destijds daarover: ,,Michels is een keurmerk.  Kovacs, zijn opvolger, was zijn tegenpool, maar heeft in die rol Michels uitstekend aangevuld.’’

BIJ DEBUUT JOHAN CRUIJFF

Cercle Brugge was pas een jaar terug op het hoogste niveau van België toen hij er in 1972 neerstreek. Een jaar later al mocht Grijzenhout zijn club naar een groot Europees podium leiden. In Barcelona werd een tegenstander gezocht voor het debuut op 5 september 1973 van Johan Cruijff, die pas vanaf 1 december in de Spaanse competitie mocht uitkomen.

Een mooie gelegenheid, vond Rinus Michels om zijn altijd trouwe bondgenoot met diens Belgische club  uit te nodigen. Diverse spelers moesten daarvoor wel vrij nemen van hun  nog dagelijkse werk, zelfs de spelersvrouwen mochten mee. Niemand ging gebukt onder de nederlaag met 6-0, omlijst met drie Cruijff-goals. Jean Corthouts kreeg zelfs een speciaal souvenir van zijn tegenstander mee, het shirt waarin Cruijff zijn allereerste wedstrijd voor Barcelona speelde.

De naam Grijzenhout is sindsdien voorgoed verbonden aan Cercle Brugge.  Verdeeld over vier periodes werkte hij er tien jaar. Grijzenhout was verder trainer van Lokeren, Club Brugge, AA Gent, KV Kortrijk, Tielen, Eendracht Aalst KV Oostende. THOR Waterschei en Roeselare SK.  Ook als hij ergens ontslagen was, altijd vond Han Grijzenhout wel een nieuwe club; totdat het in 1995 mooi genoeg was geweest.

Vrolijk mogen ze doorgaan met juichen en knuffelen – in de Premier League, in de Bundesliga en vanaf komend weekeinde ook weer in de Eredivisie. ,,Het juichen baart ons énige zorgen”, zegt Jan Bluyssen, de competitiemanager van de KNVB. Het komt wat zuinigjes uit zijn mond; ook de KNVB wil het enthousiasme niet de kop indrukken. Op een verbod à la België is zelfs spottend gereageerd in  Nederland.

Klaroengeschal klinkt er volop nu het voetbaljaar 2021 in de Eredivisie wordt ingeluid met Super Januari. De standwerkers op tv en veel populaire media beloven ons geweldige krakers. Zes onderlinge duels van de geprogrammeerde top 4 (Ajax, PSV, Feyenoord en AZ)  staan er deze maand op de agenda, zondag te beginnen met Ajax – PSV.  De returns daarvan zijn uitgesmeerd over de vier daaropvolgende maanden.

Na veertien competitieronden biedt de ranglijst nog weinig zicht op de machtsverhoudingen, vooral als gevolg van de ongewone programmering. Daarvoor werd in de zomer gekozen vanuit de verwachting (en de hoop) dat in januari 2021 weer in vollere stadions zou kunnen worden gespeeld. Inmiddels weten we wel beter.

Met zes competitieronden in 22 dagen wordt januari 2021 behalve spannend ook een ongekend drukke maand voor de clubs. Tussendoor staat tevens een ronde bekervoetbal gepland. Één punt slechts bedraagt nu de voorsprong van Ajax op PSV. Op vijf punten van Ajax volgen Feyenoord en Vitesse. Dan pas, twee punten verderop, komt AZ, dat herstellende is van een beroerde start.

LOFZANG AAD DE MOS

Interessant wordt vooral om te zien hoe dicht de nummers 1 en 2 daadwerkelijk bij elkaar liggen; om te volgen of PSV in staat is te tornen aan de favorietenrol van Ajax. ,,PSV gaat tot het einde van de rit een grote concurrent worden van Ajax. Ik vind Schmidt een verademing, ook hoe hij zich presenteert. Hij is de enige trainer in Nederland die inhoudelijk over trainingen en wedstrijden praat”, zegt Aad de Mos, zonder enige remming, in de VARA Gids.

De lofzang van De Mos, die dichtbij PSV’s trainingscomplex woont, is nogal overdreven. Gemakshalve vergeet hij bijvoorbeeld hoe Vitesse een duidelijk en herkenbaar gezicht heeft gekregen onder Thomas Letsch, ook een Duitser die net als Schmidt voetstappen heeft liggen bij Red Bull Salzburg. Wát Roger Schmidt loslaat over zijn aanpak bij PSV, zijn toch vooral algemeenheden, doorgaans weinig opzienbarend.

WISSELBELEID SCHMIDT

Opvallender zijn de wel zichtbare beslissingen en speelwijze waarmee Schmidt naar buiten is gekomen. De nieuwe Duitse coach van PSV draait zijn hand niet om voor onverwachte wissels; niet alleen tijdens de 90 minuten, ook van wedstrijd tot wedstrijd.  De data waarmee de fitheid en fysieke reserves bij de spelers continu worden gemeten, vormen voor hem een belangrijke leidraad, soms tot onbegrip bij spelers die als eerste keus mogen worden beschouwd.

Liefst 31 spelers zette Schmidt dit seizoen al in. ,,Onze tactiek is veeleisend en deze stijl kunnen we niet spelen met maar een paar voetballers. Wie zijn dan wel mijn beste spelers? Ze zijn soms zó moe dat ze blij zijn als ze worden gewisseld”, verklaart de coach zijn vaak opvallende wisselbeleid.

IHATTAREN

Met name Mohamed Ihattaren heeft onder Schmidt opnieuw zijn draai  moeten vinden. Veertien maanden geleden kreeg hij door Ronald Koeman een oranje shirt aangereikt en gingen ze samen op de foto, als bondscoach en neo-international. Tot een debuut in Oranje is het nog altijd niet gekomen voor Ihattaren, die in februari 19 wordt.

Nadat de competitie vorig jaar bijna zes maanden had stil gelegen, vond Schmidt hem niet fit genoeg voor het eerste elftal. Ihattaren kreeg aparte fysieke trainingen opgelegd en PSV verplichtte hem van Utrecht naar Eindhoven te verhuizen. ,,Iedereen verwacht dat Mo ‘n topspeler in Europa wordt. Met die verwachtingen heeft hij geworsteld. Mo had even wat hulp en steun nodig. Die bereidheid was er, we hebben veel energie in hem gestoken en hij laat nu zien dat hij dat verdient. Voor het eerst sinds lange tijd laat hij zijn kwaliteiten weer zien”, zegt Schmidt in Voetbal International.

GAKPO – MADUEKE – DUMFRIES – MAX

Schmidt kon geduld opbrengen met Ihattaren omdat andere talenten als Cody Gakpo en Noni Madueke zich intussen snel ontwikkelden. Gakpo (20) is geboren in Eindhoven en opgegroeid bij PSV. Met hem gaat het zo hard  dat in maart al zijn debuut in  Oranje wordt verwacht. Madueke (18) is een Engelse jeugdinternational die twee jaar geleden Tottenham Hotspur verruilde voor PSV om zich in Europa verder te kunnen ontwikkelen.

In de revival van PSV, ná de stukgelopen dictatuur van Mark van Bommel, blijken de twee vleugelbacks Denzel Dumfries (24) en Philipp Max (27) belangrijke aanvalskrachten. Dumfries is intussen aanvoerder, Max werd voor 8 miljoen weggekocht bij FC Augsburg. Met hun rushes over de flanken, hun voorzetten en  assists geven zij de aanvalsacties van PSV een herkenbaar gezicht. Max is inmiddels door Jochem Löw ontdekt als Duits internatonal en heeft al drie interlands op zijn naam gekregen.

NEDERIGE WK-VEDETTE

Met Dumfries en Max op de flanken plus het inzicht en de handige steekpassjes van de nederige WK-vedette Mario Götze, is Schmidt er in geslaagd het spel van PSV een nieuw gezicht te geven. Bij zijn aanstelling was in de Nederlandse media gretig aangekondigd dat PSV onder hem Vollgas-Fussball zou gaan spelen. In werkelijkheid heeft Schmidt een nieuw type voetbal ontwikkeld, gebaseerd op een compacte bezetting van het middenrif en ruimte op de vleugels.

Vooralsnog is het verval tijdens de wedstrijden vaak zo groot dat aan PSV nog geen waardeoordeel kan worden toegekend. Ajax moet zondag de eerste graadmeter worden. Diverse miskleunen van de Amsterdammers in de vorige maand zijn PSV hoop gaan bieden. De onderlinge ontmoeting is zondag voor beide ploegen nog maar een eerste krachtmeting. Juichen en knuffelen mág, maar er volgen daarna nog 19 competitieronden die alles weer anders kunnen maken.

De tellingen lopen nogal uiteen en worden betwist door zowel Pelé als Romário. Maar met de twee treffers die Cristiano Ronaldo zondag op zijn cv kreeg,  staat de all time topscorerslijst weer eens wat breder in de belangstelling. Volgens de meest gehanteerde bronnen is Ronaldo met zijn 758ste treffer voor club en land nu voorbij Pele gestoken op deze mondiale ranking. Nog één goal, en Ronaldo komt gelijk met lijstaanvoerder Josef Bican die 759 doelpunten  toegewezen heeft gekregen.

Wie was Josef Bican (1913-2001)? In de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw was hij een grootheid, een waardig representant van het voetbal in Midden-Europa, dat destijds een hoofdrol speelde op het vasteland.

Bican stond bekend als een technisch vaardig aanvaller, vrij klein van stuk, razendsnel en altijd trapvast.  Hij speelde interlands voor drie verschillende landen: Oostenrijk, Tsjechoslowakije en het protectoraat  Bohemen & Moravië, dat als onderdeel van het ‘grote’ Duitse rijk tussen 1939 en 1945 de naam van Tsjechoslowakije had overgekregen.

VADER OVERLEDEN NA TRAP TEGEN NIEREN

Josef Bican kon voor Oostenrijk uitkomen omdat hij in Wenen was geboren als kind van een vader uit Bohemen en een Weens-Tsjechische moeder. Vader Bican was keeper bij Hertha Wenen, waar hij in 1921 overleed als gevolg van een trap tegen de nieren, opgelopen in een voetbalwedstrijd. Acht jaar oud was Josef Bican toen. Zijn voetballoopbaan begon in Oostenrijk bij Rapid en Admira.

De interlandcarrière van Bican bleef beperkt tot 34 interlands, 19 voor Oostenrijk, 14 voor Tsjechoslowakije, één voor Bohemen & Moravië. Voor Oostenrijk wilde hij niet langer uitkomen nadat het in 1938 door Duitsland was ingelijfd. Toen Bican zijn heil had gezocht in Tsjechoslowakije werd de loopbaan doorkruist door de Tweede Wereldoorlog.

NAAR TONGEREN

Tot zijn 42ste voetbalde Josef Bican, bijgenaamd Pepi, door; daarna werd hij trainer. In die rol kwam hij in 1969 naar België, naar KSK Tongeren, nog spelend op een lager niveau. De beheerder van het postkantoor in het nabije Herderen had hem naar België gelokt. Een jaar later werd deze  beambte ontmaskerd als fraudeur en smokkelaar van auto’s naar Tsjechoslowakije en tevens beschuldigd van spionage. Een rechtszaak volgde, inclusief celstraf, maar Josef Bican en zijn vrouw hadden inmiddels hun eigen leven in Vlaanderen gevonden.

,,Die postkantoorhouder was niet de properste kerel.  De details ken ik niet, het is altijd een onbesproken materie gebleven”, weet Yves Hoste (68) die als jonge, talentvolle speler geïnspireerd raakte door de lessen van Josef Bican. Onder diens leiding promoveerde KSK Tongeren op superieure wijze van vierde naar tweede klasse. Tongeren kreeg bovendien het predicaat ‘reuzendoder’ nadat bekerhouder Club Brugge (met Rob Rensenbrink, Henk Houwaart en Frans de Munck als trainer) was uitgeschakeld. In de kwartfinale had Standard Luik vervolgens verlengingen nodig om voor 20.000 toeschouwers voorbij Tongeren te komen.

Hoste: ,,,Met Bican kon je fenomenaal over voetbal praten. Op het veld raakte je onder de druk van zijn technische vermogen. Zijn trap, daar zat nog altijd veel kracht achter. Fabelachtig. Hij speelde ook altijd graag mee, wilde altijd de bal in de voeten krijgen. Voor een trainer was hij een iets te braaf mens, te spielerisch ook.”

In 1972 kwam er na drie jaar een eind aan zijn trainersperiode in Tongeren. Pas vijf jaar later vond Bican in Tsjechië als dikke zestiger nog een laatste trainersstation. ,,Josef Bican is na zijn jaren bij KSK nog een tijdje hier blijven wonen. Het was voor hem hier aangenamer dan achter het IJzeren Gordijn”, aldus Yves Hoste.

MARADONA VERSUS MEAZZA

In navolging van Hoste raakt ook Martin Simek, voormalig tenniscoach, niet snel uitgepraat over Josef Bican. In zijn geboorteland Tsjechië adoreerde Simek hem als een held.  Simek maakte mij 25 jaar geleden al vertrouwd met Josef Bican. We hadden het toen over Diego Maradona. ‘Voor mij bestaat Maradona niet meer sinds hij op het WK in 1986 stiekem met zijn had scoorde’, had Bican op de Tsjechische tv verkondigd.

Bican verbond daaraan een herinnering aan Giuseppe Meazza, een nóg oudere legende (1910-1979) van wie het stadion in Milaan officieel de naam draagt. Vanaf de tribune in Wenen had Bican in 1933 de finale gevolgd om de Mitropa Cup, de Midden-Europese voorloper van de Europa Cup. In dat duel, gewonnen door Austria Wenen, scoorde Ambrosiana, het huidige Inter Milaan, na een snedige voorzet vanachter de achterlijn van Meazza. Terwijl iedereen het doelpunt bejubelde, stapte Meazza op de scheidsrechter af om hem er op te wijzen dat het doelpunt toch echt moest worden afgekeurd.

Zoveel eerlijkheid werd op prijs gesteld door scheidsrechter en tegenstanders en maakte eeuwig indruk op Josef Bican. Hij droeg zijn eigen deugdzaamheid zijn leven lang uit als een gebaar dat als vanzelfsprekend thuishoorde in het spel zoals voetbal ooit begonnen was.

WK 1934

De onttakeling van het Fair Play-beginsel moet Bican vaak pijn hebben gedaan, bijvoorbeeld op het WK van 1934 waar hij met het Wunderteam van Oostenrijk, zijn geboorteland, actief was. Uit  de halve finale tegen Italië herinnerde Bican zich vele jaren later nog hoe de Zweedse scheidsrechter een kansrijke situatie voor Oostenrijk had verijdeld door de bal plotseling zomaar weg te koppen. De kraakheldere buitenspelsituatie bij de beslissende Italiaanse goal bevestigde voor Bican dat deze halve finale was beslist door een een-tweetje van de scheidsrechter en de Italiaanse staatsleider Mussolini.

Zo greep het Wunderteam naast een finaleplaats en mogelijk de wereldtitel van 1934.  Negen landskampioenschappen in Oostenrijk en Tsjechoslowakije blijven het palmares van Bican nog wel sieren, óók als Cristiano Ronaldo hem dadelijk af zal lossen als all time topscorer in de mondiale voetbalgeschiedenis.